«Լիգնին»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Տեղեկաքարտ Նյութ}} |
|||
'''Լիգնին''' (լատ. Lignum—ծառ, փայտահյութ), բնական պոլիմերային միացություն բնափայտի մեջ։ Դեղնա-դարչնավուն, ամորֆ, ջրում և օրգանական լուծիչներում չլուծվող նյութ է։ Ներկվում է հիմնային ներկերով։ Կառուցվածքը ճշգրիտ չի պարզված, միայն հայտնի է, որ կազմված է արոմատիկ սպիրտների պոլիմերացման արգասիքներից, որի հիմնական մոնոմերը կոնիֆերիլսպիրտն է. |
'''Լիգնին''' (լատ. Lignum—ծառ, փայտահյութ), բնական պոլիմերային միացություն բնափայտի մեջ։ Դեղնա-դարչնավուն, ամորֆ, ջրում և օրգանական լուծիչներում չլուծվող նյութ է։ Ներկվում է հիմնային ներկերով։ Կառուցվածքը ճշգրիտ չի պարզված, միայն հայտնի է, որ կազմված է արոմատիկ սպիրտների պոլիմերացման արգասիքներից, որի հիմնական մոնոմերը կոնիֆերիլսպիրտն է. |
||
CH=CH—CH2OH OCH3 I OH |
|||
Տալիս է ֆենոլներին բնորոշ գունավորման ռեակցիաներ։ Լիգնինի կենսասինթեզը չի ուսումնասիրված։ Նրա ստացումը իրականացվում է հետևյալ հիմնական փուլերով. շիկիմաթթու-> ֆենիլալանին-> դարչնաթթու-> ֆերիլաթթու-> կոնիֆերիլ-> սպիրտ-> ։ Արդյունաբերության մեջ ստացվում է որպես թաղանթանյութի արտադրության թափոն (սուլֆատային Լիգնին, լիգնինսուլֆոնաթթու) և բուսական նյութերի հիդրոլիզի արդյունք (հիդրոլիզային Լիգնին)։ Զանազան ֆունկցիոնալ խմբերի առկայության շնորհիվ Լիգնինը ենթարկվում է բազմաթիվ քիմիական փոխարկումների՝ հիդրման, հալոգենացման, նիտրացման, օքսիդացման և այլն։ Հիմքերի հետ հալելիս տալիս է պիրոկատեխին, պիրոկատեխաթթու, օքսիդացնելիս՝ վանիլին։ Լ. արժեքավոր քիմ. հումք է, սակայն դեռևս լայն կիրառություն չի գտել։ Կիրառվում է պլաստմասսաների արտադրության մեջ՝ որպես լցոն, խեժերի, ցեմենտի և ճանապարհաշինարարության |
Տալիս է ֆենոլներին բնորոշ գունավորման ռեակցիաներ։ Լիգնինի կենսասինթեզը չի ուսումնասիրված։ Նրա ստացումը իրականացվում է հետևյալ հիմնական փուլերով. շիկիմաթթու-> ֆենիլալանին-> դարչնաթթու-> ֆերիլաթթու-> կոնիֆերիլ-> սպիրտ-> ։ Արդյունաբերության մեջ ստացվում է որպես թաղանթանյութի արտադրության թափոն (սուլֆատային Լիգնին, լիգնինսուլֆոնաթթու) և բուսական նյութերի հիդրոլիզի արդյունք (հիդրոլիզային Լիգնին)։ Զանազան ֆունկցիոնալ խմբերի առկայության շնորհիվ Լիգնինը ենթարկվում է բազմաթիվ քիմիական փոխարկումների՝ հիդրման, հալոգենացման, նիտրացման, օքսիդացման և այլն։ Հիմքերի հետ հալելիս տալիս է պիրոկատեխին, պիրոկատեխաթթու, օքսիդացնելիս՝ վանիլին։ Լ. արժեքավոր քիմ. հումք է, սակայն դեռևս լայն կիրառություն չի գտել։ Կիրառվում է պլաստմասսաների արտադրության մեջ՝ որպես լցոն, խեժերի, ցեմենտի և ճանապարհաշինարարության |
||
բետոնի մեջ՝ որպես հավելում, ծակոտկեն կղմինդրի արտադրության մեջ, խեցեգործական իրերի ձևավորման ժամանակ, կաշվի դաբաղման պրոցեսում ևս։ Լիգնինից ստանում են վանիլին, վանիլինաթթու, պիրոկատեխալդեհիդ, պիրոկատեխաթթու, պիրոկատեխին և արժեքավոր այլ նյութեր։ Բժշկության մեջ Լիգնին կամ փայտե բամբակ անվանում են վիրակապման համար կիրառվող նուրբ ծալքավորված թերթերը, որոնք ստացվում են փշատերև ծառերի բնափայտից մեխանիկական և քիմիական մշակման միջոցով։ |
բետոնի մեջ՝ որպես հավելում, ծակոտկեն կղմինդրի արտադրության մեջ, խեցեգործական իրերի ձևավորման ժամանակ, կաշվի դաբաղման պրոցեսում ևս։ Լիգնինից ստանում են վանիլին, վանիլինաթթու, պիրոկատեխալդեհիդ, պիրոկատեխաթթու, պիրոկատեխին և արժեքավոր այլ նյութեր։ Բժշկության մեջ Լիգնին կամ փայտե բամբակ անվանում են վիրակապման համար կիրառվող նուրբ ծալքավորված թերթերը, որոնք ստացվում են փշատերև ծառերի բնափայտից մեխանիկական և քիմիական մշակման միջոցով։ |
||
== Ծանոթագրություններ == |
|||
{{ծանցանկ}} |
|||
{{Արտաքին հղումներ}} |
|||
{{ՀՍՀ}} |
{{ՀՍՀ}} |
14:03, 31 Մարտի 2016-ի տարբերակ
Լիգնին | |
---|---|
Քիմիական հատկություններ | |
Դասակարգում | |
CAS համար | 9005-53-2 |
EINECS համար | 232-682-2 |
ЕС | 232-682-2 |
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա) |
Լիգնին (լատ. Lignum—ծառ, փայտահյութ), բնական պոլիմերային միացություն բնափայտի մեջ։ Դեղնա-դարչնավուն, ամորֆ, ջրում և օրգանական լուծիչներում չլուծվող նյութ է։ Ներկվում է հիմնային ներկերով։ Կառուցվածքը ճշգրիտ չի պարզված, միայն հայտնի է, որ կազմված է արոմատիկ սպիրտների պոլիմերացման արգասիքներից, որի հիմնական մոնոմերը կոնիֆերիլսպիրտն է.
CH=CH—CH2OH OCH3 I OH
Տալիս է ֆենոլներին բնորոշ գունավորման ռեակցիաներ։ Լիգնինի կենսասինթեզը չի ուսումնասիրված։ Նրա ստացումը իրականացվում է հետևյալ հիմնական փուլերով. շիկիմաթթու-> ֆենիլալանին-> դարչնաթթու-> ֆերիլաթթու-> կոնիֆերիլ-> սպիրտ-> ։ Արդյունաբերության մեջ ստացվում է որպես թաղանթանյութի արտադրության թափոն (սուլֆատային Լիգնին, լիգնինսուլֆոնաթթու) և բուսական նյութերի հիդրոլիզի արդյունք (հիդրոլիզային Լիգնին)։ Զանազան ֆունկցիոնալ խմբերի առկայության շնորհիվ Լիգնինը ենթարկվում է բազմաթիվ քիմիական փոխարկումների՝ հիդրման, հալոգենացման, նիտրացման, օքսիդացման և այլն։ Հիմքերի հետ հալելիս տալիս է պիրոկատեխին, պիրոկատեխաթթու, օքսիդացնելիս՝ վանիլին։ Լ. արժեքավոր քիմ. հումք է, սակայն դեռևս լայն կիրառություն չի գտել։ Կիրառվում է պլաստմասսաների արտադրության մեջ՝ որպես լցոն, խեժերի, ցեմենտի և ճանապարհաշինարարության բետոնի մեջ՝ որպես հավելում, ծակոտկեն կղմինդրի արտադրության մեջ, խեցեգործական իրերի ձևավորման ժամանակ, կաշվի դաբաղման պրոցեսում ևս։ Լիգնինից ստանում են վանիլին, վանիլինաթթու, պիրոկատեխալդեհիդ, պիրոկատեխաթթու, պիրոկատեխին և արժեքավոր այլ նյութեր։ Բժշկության մեջ Լիգնին կամ փայտե բամբակ անվանում են վիրակապման համար կիրառվող նուրբ ծալքավորված թերթերը, որոնք ստացվում են փշատերև ծառերի բնափայտից մեխանիկական և քիմիական մշակման միջոցով։
Ծանոթագրություններ
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լիգնին» հոդվածին։ |
|
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |