«Բենիամին Մարգարյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-` +՝)
Տող 7. Տող 7.


== Կենսագրություն ==
== Կենսագրություն ==
Բենիամին Մարգարյանը ծնվել է նոյեմբերի 29-ին (դեկտեմբերի 12) [[Թիֆլիսի նահանգ]]ի [[Շուլավեր]] բնակավայրում (Շահումյան, այժմ [[Վրաստան]]ի [[Մառնեուլի մունիցիպալիտետ]])՝ հայկական ընտանիքում։ 1938 թ. ավարտել է [[Երևանի պետական համալսարան]]ը, 1941 թ.՝ [[Լենինգրադի համալսարան]]ի ասպիրանտուրան։ 1943-1957 թթ. դասավանդել է ԵՊՀ-ում։ 1944 թվականից մինչև իր մահը աշխատել է [[Բյուրականի աստղադիտարան]]ում (1952-57 թթ.` փոխտնօրեն, 1957-1985թթ.` [[գալակտիկա]]ների բաժնի վարիչ)։ Մահացել է 1985 թ. սեպտեմբերի 30-ին։
Բենիամին Մարգարյանը ծնվել է նոյեմբերի 29-ին (դեկտեմբերի 12) [[Թիֆլիսի նահանգ]]ի [[Շուլավեր]] բնակավայրում (Շահումյան, այժմ [[Վրաստան]]ի [[Մառնեուլի մունիցիպալիտետ]])՝ հայկական ընտանիքում։ 1938 թ. ավարտել է [[Երևանի պետական համալսարան]]ը, 1941 թ.՝ [[Լենինգրադի համալսարան]]ի ասպիրանտուրան։ 1943-1957 թթ. դասավանդել է ԵՊՀ-ում։ 1944 թվականից մինչև իր մահը աշխատել է [[Բյուրականի աստղադիտարան]]ում (1952-57 թթ.՝ փոխտնօրեն, 1957-1985թթ.՝ [[գալակտիկա]]ների բաժնի վարիչ)։ Մահացել է 1985 թ. սեպտեմբերի 30-ին։


== Գիտական գործունեություն ==
== Գիտական գործունեություն ==
Գիտական աշխատանքները վերաբերում են [[աստղեր|աստղ]]ային և [[արտագալակտիկական աստղագիտություն|արտագալակտիկական]] [[աստղագիտություն|աստղագիտությանը]]։ Նրա գլխավորությամբ մշակվել է աստղերի տեսանելի բաշխման մեջ դիտվող [[ֆլուկտուացիաների տեսություն|ֆլուկտուացիաների (տատանումների) տեսությունը]]` [[Տիեզերք|տիեզերական]] կլանման հաշվի առմամբ։ [[Վիկտոր Համբարձումյան|Վ.Հ. Համբարձումյանի]] հետ համատեղ հաստատել է [[Գալակտիկա]]յում երիտասարդ, անկայուն աստղային համակարգերի` [[աստղասփյուռ]]ների առկայությունը, ինչը վկայում է, որ [[աստղառաջացման գործընթաց]]ը շարունակվում է նաև մեր դարաշրջանում, ընդ որում աստղերը ծնվում են խմբերով։ Կատարել է [[ցրված աստղակույտեր]]ի դասակարգում, ուսումնասիրել է դրանց տեղաբաշխման առանձնահատկությունները և նկարագրել է Գալակտիկայի պարուրաձև ճյուղերի նկատմամբ դրանց դիրքը։ Բացահայտել է պայծառ գալակտիկաների շարքում գունային ու [[սպեկտր]]ալ տարականոն (անոմալ) բնութագրերով օժտված օբյեկտների հատուկ դասի առկայությունը։ Բացահայտված երևույթի բացատրման համար առաջինն է առաջ քաշել գալակտիկաների միջուկներում ոչ ջերմային բնույթի [[ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներ]]ի առկայության գաղափարը։ Այդ ուղղությամբ մշակել է հատուկ մեթոդաբանություն և 1965 թվականից Բյուրականի աստղադիտարանում [[Շմիդտի աստղադիտակ|Շմիդտի]]` մեկ մետր տրամագիծ ունեցող [[աստղադիտակ]]ով անցկացրել է [[աստղային երկինք|աստղային երկնքի]] առաջին սպեկտրալ շրջահայությունը։ Դիտումների արդյունքում հայտնաբերել է հատուկ դասի` սպեկտրի ուլտրամանուշակագույն տիրույթում ճառագայթման ավելցուկ ունեցող մեծ թվով թույլ գալակտիկաներ (13-17-րդ աստղային մեծության), որոնք կոչվում են նրա անունով` [[Մարգարյանի գալակտիկաներ]]։ Տարբեր [[աստղադիտարան]]ներում հետագա ուսումնասիրությունները ցույց տվեցին, որ դրանք [[Մետագալակտիկա]]յի ակտիվ գոյացումների ընդարձակ դաս են կազմում։ Այդ գալակտիկաների նշանակալի մասն ունի [[ռադիոճառագայթներ|ռադիո-]], [[ինֆրակարմիր]] և [[ռենտգենային ճառագայթներ|ռենտգենային ճառագայթում]], իսկ դրանց շուրջ 10%-ին հատուկ են [[Սեյֆերտի գալակտիկաներ|Սեյֆերտի]] տիպի գալակտիկաներին բնորոշ հատկություններ. սպեկտրներում գծերը տարբեր չափով լայնացած են։ Դրանց շարքում կան նաև [[քվազար]]ներ և [[ВL Մողես]]ի տիպի օբյեկտներ։
Գիտական աշխատանքները վերաբերում են [[աստղեր|աստղ]]ային և [[արտագալակտիկական աստղագիտություն|արտագալակտիկական]] [[աստղագիտություն|աստղագիտությանը]]։ Նրա գլխավորությամբ մշակվել է աստղերի տեսանելի բաշխման մեջ դիտվող [[ֆլուկտուացիաների տեսություն|ֆլուկտուացիաների (տատանումների) տեսությունը]]՝ [[Տիեզերք|տիեզերական]] կլանման հաշվի առմամբ։ [[Վիկտոր Համբարձումյան|Վ.Հ. Համբարձումյանի]] հետ համատեղ հաստատել է [[Գալակտիկա]]յում երիտասարդ, անկայուն աստղային համակարգերի՝ [[աստղասփյուռ]]ների առկայությունը, ինչը վկայում է, որ [[աստղառաջացման գործընթաց]]ը շարունակվում է նաև մեր դարաշրջանում, ընդ որում աստղերը ծնվում են խմբերով։ Կատարել է [[ցրված աստղակույտեր]]ի դասակարգում, ուսումնասիրել է դրանց տեղաբաշխման առանձնահատկությունները և նկարագրել է Գալակտիկայի պարուրաձև ճյուղերի նկատմամբ դրանց դիրքը։ Բացահայտել է պայծառ գալակտիկաների շարքում գունային ու [[սպեկտր]]ալ տարականոն (անոմալ) բնութագրերով օժտված օբյեկտների հատուկ դասի առկայությունը։ Բացահայտված երևույթի բացատրման համար առաջինն է առաջ քաշել գալակտիկաների միջուկներում ոչ ջերմային բնույթի [[ուլտրամանուշակագույն ճառագայթներ]]ի առկայության գաղափարը։ Այդ ուղղությամբ մշակել է հատուկ մեթոդաբանություն և 1965 թվականից Բյուրականի աստղադիտարանում [[Շմիդտի աստղադիտակ|Շմիդտի]]՝ մեկ մետր տրամագիծ ունեցող [[աստղադիտակ]]ով անցկացրել է [[աստղային երկինք|աստղային երկնքի]] առաջին սպեկտրալ շրջահայությունը։ Դիտումների արդյունքում հայտնաբերել է հատուկ դասի՝ սպեկտրի ուլտրամանուշակագույն տիրույթում ճառագայթման ավելցուկ ունեցող մեծ թվով թույլ գալակտիկաներ (13-17-րդ աստղային մեծության), որոնք կոչվում են նրա անունով՝ [[Մարգարյանի գալակտիկաներ]]։ Տարբեր [[աստղադիտարան]]ներում հետագա ուսումնասիրությունները ցույց տվեցին, որ դրանք [[Մետագալակտիկա]]յի ակտիվ գոյացումների ընդարձակ դաս են կազմում։ Այդ գալակտիկաների նշանակալի մասն ունի [[ռադիոճառագայթներ|ռադիո-]], [[ինֆրակարմիր]] և [[ռենտգենային ճառագայթներ|ռենտգենային ճառագայթում]], իսկ դրանց շուրջ 10%-ին հատուկ են [[Սեյֆերտի գալակտիկաներ|Սեյֆերտի]] տիպի գալակտիկաներին բնորոշ հատկություններ. սպեկտրներում գծերը տարբեր չափով լայնացած են։ Դրանց շարքում կան նաև [[քվազար]]ներ և [[ВL Մողես]]ի տիպի օբյեկտներ։


== Պարգևներ ==
== Պարգևներ ==

00:44, 13 Մարտի 2016-ի տարբերակ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Մարգարյան (այլ կիրառումներ)
Բենիամին Մարգարյան
Պատկեր:Margarjan.jpg
Ծնվել էնոյեմբերի 29 (դեկտեմբերի 12), 1913[1]
Շուլավեր, Բորչալուի գավառ, Ռուսական կայսրություն[1]
Մահացել էսեպտեմբերի 30, 1985(1985-09-30)[2] (71 տարեկան)
Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
ԳերեզմանԲյուրական
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Ազգությունհայ
Մասնագիտությունաստղագետ և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Երևանի պետական համալսարան[1] և ՀՀ ԳԱԱ Վ. Հ. Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարան[1]
Գործունեության ոլորտաստղագիտություն
ԱնդամակցությունՀՀ ԳԱԱ[1] և Միջազգային աստղագիտական միություն
Ալմա մատերԵրևանի պետական համալսարան (1938)
Կոչումակադեմիկոս[1]
Գիտական աստիճանֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր
Պարգևներ
Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան «Պատվո նշան» շքանշան «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ անձնվեր աշխատանքի համար» մեդալ «Աշխատանքի վետերան» մեդալ
Ստալինյան մրցանակ և Հայկական ԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ
ԿուսակցությունԽՄԿԿ[1]

Բենիամին Եղիշեի Մարգարյան (նոյեմբերի 29 (դեկտեմբերի 12), 1913[1], Շուլավեր, Բորչալուի գավառ, Ռուսական կայսրություն[1] - սեպտեմբերի 30, 1985(1985-09-30)[2], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ խորհրդային աստղագետ, Հայկական ՍՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս (1971), ՀԽՍՀ Գիտության վաստակավոր գործիչ (1961)։ ԽՍՀՄ ԳԱ աստղագիտական խորհրդի անդամ (1964), Միջազգային աստղագիտական միության «Գալակտիկաներ» հանձնաժողովի փոխնախագահ (1973-1976), նախագահ (1976-79)։

Կենսագրություն

Բենիամին Մարգարյանը ծնվել է նոյեմբերի 29-ին (դեկտեմբերի 12) Թիֆլիսի նահանգի Շուլավեր բնակավայրում (Շահումյան, այժմ Վրաստանի Մառնեուլի մունիցիպալիտետ)՝ հայկական ընտանիքում։ 1938 թ. ավարտել է Երևանի պետական համալսարանը, 1941 թ.՝ Լենինգրադի համալսարանի ասպիրանտուրան։ 1943-1957 թթ. դասավանդել է ԵՊՀ-ում։ 1944 թվականից մինչև իր մահը աշխատել է Բյուրականի աստղադիտարանում (1952-57 թթ.՝ փոխտնօրեն, 1957-1985թթ.՝ գալակտիկաների բաժնի վարիչ)։ Մահացել է 1985 թ. սեպտեմբերի 30-ին։

Գիտական գործունեություն

Գիտական աշխատանքները վերաբերում են աստղային և արտագալակտիկական աստղագիտությանը։ Նրա գլխավորությամբ մշակվել է աստղերի տեսանելի բաշխման մեջ դիտվող ֆլուկտուացիաների (տատանումների) տեսությունը՝ տիեզերական կլանման հաշվի առմամբ։ Վ.Հ. Համբարձումյանի հետ համատեղ հաստատել է Գալակտիկայում երիտասարդ, անկայուն աստղային համակարգերի՝ աստղասփյուռների առկայությունը, ինչը վկայում է, որ աստղառաջացման գործընթացը շարունակվում է նաև մեր դարաշրջանում, ընդ որում աստղերը ծնվում են խմբերով։ Կատարել է ցրված աստղակույտերի դասակարգում, ուսումնասիրել է դրանց տեղաբաշխման առանձնահատկությունները և նկարագրել է Գալակտիկայի պարուրաձև ճյուղերի նկատմամբ դրանց դիրքը։ Բացահայտել է պայծառ գալակտիկաների շարքում գունային ու սպեկտրալ տարականոն (անոմալ) բնութագրերով օժտված օբյեկտների հատուկ դասի առկայությունը։ Բացահայտված երևույթի բացատրման համար առաջինն է առաջ քաշել գալակտիկաների միջուկներում ոչ ջերմային բնույթի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների առկայության գաղափարը։ Այդ ուղղությամբ մշակել է հատուկ մեթոդաբանություն և 1965 թվականից Բյուրականի աստղադիտարանում Շմիդտի՝ մեկ մետր տրամագիծ ունեցող աստղադիտակով անցկացրել է աստղային երկնքի առաջին սպեկտրալ շրջահայությունը։ Դիտումների արդյունքում հայտնաբերել է հատուկ դասի՝ սպեկտրի ուլտրամանուշակագույն տիրույթում ճառագայթման ավելցուկ ունեցող մեծ թվով թույլ գալակտիկաներ (13-17-րդ աստղային մեծության), որոնք կոչվում են նրա անունով՝ Մարգարյանի գալակտիկաներ։ Տարբեր աստղադիտարաններում հետագա ուսումնասիրությունները ցույց տվեցին, որ դրանք Մետագալակտիկայի ակտիվ գոյացումների ընդարձակ դաս են կազմում։ Այդ գալակտիկաների նշանակալի մասն ունի ռադիո-, ինֆրակարմիր և ռենտգենային ճառագայթում, իսկ դրանց շուրջ 10%-ին հատուկ են Սեյֆերտի տիպի գալակտիկաներին բնորոշ հատկություններ. սպեկտրներում գծերը տարբեր չափով լայնացած են։ Դրանց շարքում կան նաև քվազարներ և ВL Մողեսի տիպի օբյեկտներ։

Պարգևներ

Գրականություն

  • Атлас звездных скоплений различных типов, 1953. М.,.{{cite book}}: CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)
  • Колчинский И.Г.,Корсунь А.А.,Родригес М.Г. Астрономы.Биографический справочник. Киев,: Наукова думка, 1986.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)
  • «Բյուրականի աստղադիտարանի հաղորդումներ»։ պրակ 1, 1946։
  • «Галактики с ультрафиолетовым континуумом»։ Астрофизика,(3) 1957։
  • «On the Nature of Galaxies with UV Continuum Having Broad Emission Lines»։ Astronomy and Astrophisics, (58) 1977։

Արտաքին հղումներ

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.)Երևան: 1981. — հատոր 7. — էջ 301—302.
  2. 2,0 2,1 2,2 http://www.sci.am/members.php?mid=99&langid=3