«Գուգարք նահանգ»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 7. | Տող 7. | ||
652–ի հայ–արաբական համաձայնագրով [[Թեոդորոս Ռշտունի|Թեոդորոս Ռշտունին]] վերամիավորել է նաև Գուգարքը։ VIIIդ. Գուգարքի արևմտյան գավառները մտել են Տփղիսի արաբական ամիրայության, IXդ. կեսից՝ վրաց [[Բագրատունիներ|Բագրատունիների]] տիրույթների մեջ, իսկ արևելյան գավառները՝ հայ Բագրատունիների։ 969-970–ին արևելյան Գուգարքում Հայոց թագավոր Աշոտ Գ Ողորմածի որդի Գուրգենը հիմնել է թագավորություն՝ Շամշուլդե կենտրոնով։ 1065–ին այս թագավորության կենտրոնը տեղափոխվել է Լոռե բերդաքաղաքը, որի համար այն կոչվել է նաև Լոռու թագավորություն։ XIդ. վերջին և XIIդ. սկզբին Լոռու թագավորությունը տիրել են սելջուկ նվաճողները։ Իսկ 1118-1123–ին այն սելջուկներից գրավել է [[Դավիթ Շինարար]] թագավորը և տվել վրաց [[Օրբելիներ|Օրբելիներին]]։ Ճնշելով Օրբելիների խռովությունը 1177–ին՝ վրաց Գեորգի III թագավորը Լոռե բերդաքաղաքը հանձնել է ղփչաղներին, իսկ 1185–ից՝ [[Զաքարյաններ|Զաքարյաններին]]։ XII-XIIIդդ. Գուգարքում կալվածներ են ունեցել նաև [[Մամիկոնյաններ|Մամիկոնյանները]] և [[Արծրունիներ|Արծրունիները]]։ [[Կյուրիկյաններ|Կյուրիկյանների]] և [[Զաքարյաններ]]ի օրոք արևելյան Գուգարքը եղել է հայ մշակույթի ու գիտության կենտրոն։ Զարգացած էր գորգագործությունը, թայտամշակությունը, մետաղագործությունը։ Արևելյան Գուգարքում ապրել և ստեղծագործել են միջնադարյան ականավոր գիտնականներ [[Հովհաննես Սարկավագ|Հովհաննես Սարկավագը]], [[Գրիգոր Տուտեորդի|Գրիգոր Տուտեորդին]] և [[Մխիթար Գոշ|Մխիթար Գոշը]]։ |
652–ի հայ–արաբական համաձայնագրով [[Թեոդորոս Ռշտունի|Թեոդորոս Ռշտունին]] վերամիավորել է նաև Գուգարքը։ VIIIդ. Գուգարքի արևմտյան գավառները մտել են Տփղիսի արաբական ամիրայության, IXդ. կեսից՝ վրաց [[Բագրատունիներ|Բագրատունիների]] տիրույթների մեջ, իսկ արևելյան գավառները՝ հայ Բագրատունիների։ 969-970–ին արևելյան Գուգարքում Հայոց թագավոր Աշոտ Գ Ողորմածի որդի Գուրգենը հիմնել է թագավորություն՝ Շամշուլդե կենտրոնով։ 1065–ին այս թագավորության կենտրոնը տեղափոխվել է Լոռե բերդաքաղաքը, որի համար այն կոչվել է նաև Լոռու թագավորություն։ XIդ. վերջին և XIIդ. սկզբին Լոռու թագավորությունը տիրել են սելջուկ նվաճողները։ Իսկ 1118-1123–ին այն սելջուկներից գրավել է [[Դավիթ Շինարար]] թագավորը և տվել վրաց [[Օրբելիներ|Օրբելիներին]]։ Ճնշելով Օրբելիների խռովությունը 1177–ին՝ վրաց Գեորգի III թագավորը Լոռե բերդաքաղաքը հանձնել է ղփչաղներին, իսկ 1185–ից՝ [[Զաքարյաններ|Զաքարյաններին]]։ XII-XIIIդդ. Գուգարքում կալվածներ են ունեցել նաև [[Մամիկոնյաններ|Մամիկոնյանները]] և [[Արծրունիներ|Արծրունիները]]։ [[Կյուրիկյաններ|Կյուրիկյանների]] և [[Զաքարյաններ]]ի օրոք արևելյան Գուգարքը եղել է հայ մշակույթի ու գիտության կենտրոն։ Զարգացած էր գորգագործությունը, թայտամշակությունը, մետաղագործությունը։ Արևելյան Գուգարքում ապրել և ստեղծագործել են միջնադարյան ականավոր գիտնականներ [[Հովհաննես Սարկավագ|Հովհաննես Սարկավագը]], [[Գրիգոր Տուտեորդի|Գրիգոր Տուտեորդին]] և [[Մխիթար Գոշ|Մխիթար Գոշը]]։ |
||
Մոնզոլների նվաճումներից հետո Զաքարյանների տիրույթ արևելյան Գուգարքը մտել է [[Գյուրջիստանի վիլայեթ|Գյուրջիստանի վիլայեթի]] մեջ։ |
Մոնզոլների նվաճումներից հետո Զաքարյանների տիրույթ արևելյան Գուգարքը մտել է [[Գյուրջիստանի վիլայեթ|Գյուրջիստանի վիլայեթի]] մեջ։ |
||
{{Մեծ Հայք-անավարտ}} |
|||
{{Հայաստանի պատմական նահանգներ}} |
{{Հայաստանի պատմական նահանգներ}} |
||
{{Մեծ Հայքի վարչական բաժանում}} |
{{Մեծ Հայքի վարչական բաժանում}} |
||
[[Կատեգորիա:Պատմական Հայաստանի նահանգները]] |
|||
[[Կատեգորիա:Գուգարք նահանգ]] |
|||
[[ca:Gugarq]] |
[[ca:Gugarq]] |
||
16:38, 23 Նոյեմբերի 2010-ի տարբերակ
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Գուգարք, Մեծ Հայքի տասներեքերորդ նահանգը։ Հույն պատմիչները հիշատակում են Գոգարենե անվանաձևով։ Ունի էթնիկական ծագում։ Արևելքից սահմանակից է եղել Ուտիք, հարավից՝ Այրարատ, արևմուտքից՝ Տայք նահանգներին, հյուսիսից՝ Վիրքին։ Գուգարքը մ.թ.ա. VIIIդ. մտել է Ուրարտական, մ.թ.ա. IV-IIդդ.՝ Երվանդունիների հայկական պետության կազմի մեջ։ Արտաշեսյան և Արշակունի թագավորների ժամանակ Գուգարքը Մեծ Հայքի չորս սահմանապահ բդեշխություններից մեկն էր։ 387–ին, Բյուզանդիայի և ԻրանԻրանի միջև Մեծ Հայքի բաժանմամբ Գուգարքը, բացառությամբ Տաշիր գավառի, միացվեց Վիրքին։ Գուգարքի կազմում էին Ձորոփոր, Կողբոփոր, Ծոբոփոր, Տաշիր, Թռեղք, Կանգարք, Արդահան, Վերին Ջավախք և Կղարջք գավառները։ 652–ի հայ–արաբական համաձայնագրով Թեոդորոս Ռշտունին վերամիավորել է նաև Գուգարքը։ VIIIդ. Գուգարքի արևմտյան գավառները մտել են Տփղիսի արաբական ամիրայության, IXդ. կեսից՝ վրաց Բագրատունիների տիրույթների մեջ, իսկ արևելյան գավառները՝ հայ Բագրատունիների։ 969-970–ին արևելյան Գուգարքում Հայոց թագավոր Աշոտ Գ Ողորմածի որդի Գուրգենը հիմնել է թագավորություն՝ Շամշուլդե կենտրոնով։ 1065–ին այս թագավորության կենտրոնը տեղափոխվել է Լոռե բերդաքաղաքը, որի համար այն կոչվել է նաև Լոռու թագավորություն։ XIդ. վերջին և XIIդ. սկզբին Լոռու թագավորությունը տիրել են սելջուկ նվաճողները։ Իսկ 1118-1123–ին այն սելջուկներից գրավել է Դավիթ Շինարար թագավորը և տվել վրաց Օրբելիներին։ Ճնշելով Օրբելիների խռովությունը 1177–ին՝ վրաց Գեորգի III թագավորը Լոռե բերդաքաղաքը հանձնել է ղփչաղներին, իսկ 1185–ից՝ Զաքարյաններին։ XII-XIIIդդ. Գուգարքում կալվածներ են ունեցել նաև Մամիկոնյանները և Արծրունիները։ Կյուրիկյանների և Զաքարյանների օրոք արևելյան Գուգարքը եղել է հայ մշակույթի ու գիտության կենտրոն։ Զարգացած էր գորգագործությունը, թայտամշակությունը, մետաղագործությունը։ Արևելյան Գուգարքում ապրել և ստեղծագործել են միջնադարյան ականավոր գիտնականներ Հովհաննես Սարկավագը, Գրիգոր Տուտեորդին և Մխիթար Գոշը։ Մոնզոլների նվաճումներից հետո Զաքարյանների տիրույթ արևելյան Գուգարքը մտել է Գյուրջիստանի վիլայեթի մեջ։
|
Սա Մեծ Հայքի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||