«Գայլեր»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
Հետ է շրջվում 3965666 խմբագրումը, որի հեղինակն է՝ 91.220.124.250 (քննարկում) մասնակիցը |
||
Տող 13. | Տող 13. | ||
| latin = {{btname|Canis|[[Linnaeus]], [[1758]]}} |
| latin = {{btname|Canis|[[Linnaeus]], [[1758]]}} |
||
| section name = Տեսակներ |
| section name = Տեսակներ |
||
| section text = |
|||
* [[Գայլ]]''Canis lupus'' |
|||
* [[Շիկահեր գայլ]] ''Canis rufus'' |
|||
* [[Կոյոտ]] ''Canis latrans'' |
|||
* [[Սովորական շնագայլ]] ''Canis aureus'' |
|||
* [[Բծավոր շնագայլ]] ''Canis adustus'' |
|||
* [[Սևամեջք շնագայլ]] ''Canis mesomelas'' |
|||
* [[Եթովպիական շնագայլ]] ''Canis simensis'' |
|||
* †[[Սարսափելի գայլ]] ''Canis dirus'' |
|||
| commons = Category:Canis |
| commons = Category:Canis |
||
| wikispecies = Canis |
| wikispecies = Canis |
17:03, 1 Մարտի 2016-ի տարբերակ
gayl@ gishatichner en
Գայլեր | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||||||||
Canis Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||
Տեսակներ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
|
Գայլեր, կաթնասունների դասի շնազգիների ընտանիքի ցեղ։ Գայլի էգը կոչվում է ճույռ։ Գայլերն ապրում են ոհմակներով։ Որսին մասնակցում են թե որձերը, թե ճույռերը։
Մարմնի երկարությունը 105-160 սմ է, քաշը՝ 32- 50 կգ, հազվադեպ՝ մինչև 76 կգ։ Ապրում է տափաստաններում, հատկապես անասուննեբի արոտատեղերում, անապատներում, տունդրայում, հազվադեպ՝ խիտ տայգայում։ Մոխրագույն է, տունդրային գայլն ավելի բաց գույնի է, ձմռանը գրեթե սպիտակ, անտառայինը՝ մուգ, անապատայինը՝ գորշ շիկակարմիր։ Սնվում է վայրի և ընտանի սմբակավորներով, շներով, նապաստակներով, մանր կրծողներով։ Գայլերը ապրում են զույգերով, ուշ աշնանը և ձմռան սկզբին երբեմն շրջում ոհմակով։ Հղիությունը տևում է 62-65 օր, ունենում 3-13 ձագ։ Սկզբում կերակրում է կաթով, ստամոքսից ետ բերած ծամած մսով, ավելի ուշ՝ որսով։ Տափաստանային և անապատային գայլերը ապրում են փորած բներում, անտառայինները՝ որջերում, եղեգնուտներում, լեռնային վայրերում՝ քարանձավներում։ Կյանքի տևողությունը 15-20 տարի է։ ՀՀ-ում հանդիպում է հայլերի Canis lupus hajas tanicus Dahl ենթատեսակը, որը խոշոր է, ունի երկար և խիտ, բաց գույնի մազ։ Գայլը շատ զգուշավոր է։ Երբեմն ամենափորձառու բնախույզն անգամ չի կարողանում գտնել մայր գայլի որջը, որտեղ մեծանում են 3–13 ձագեր։ Սպառնացող վտանգն զգալով՝ մայր գայլը կարող է ձագերին տեղափոխել մի այլ տեղ ու ապահով թաքցնել։ Մայր գայլը ձագերին 4–6 շաբաթ կերակրում է կաթով, որից հետո ձագերն անցնում են մսակերության։ Ուշ աշնանը նրանք ընտանիքով թողնում են որջը և դուրս գալիս ձմեռային արշավների՝ երբեմն կտրելով 100 կմ-ից ավելի տարածություն։ Սովորաբար գայլերն ապրում են զույգերով, սակայն ուշ աշնանը և ձմռանը շրջում են ոհմակներով։ Ոհմակի բոլոր անդամները կերակրում և խնամում են ձագերին։ Ոհմակը շատ արագաշարժ է և զգույշ, ուստի այն գտնելը շատ դժվար է։ Ձմռանը գայլերը հեշտությամբ խույս են տալիս մարդկանցից, շրջանցում թակարդներն ու վտանգավոր տեղերը։ Նրանք հայտնվում են անսպասելի և հանկարծակիի բերում մարդկանց, գոմերից ոչխարներ փախցնում, իսկ շներին ճանկում են հենց տների լուսամուտների տակ։ Պատահում է, որ նաև մարդկանց վրա են հարձակվում։ Գայլերի կյանքի տևողությունը 15–20 տարi
- Գորշ գայլ Canis lupus
- Շիկահեր գայլ Canis rufus
- Կոյոտ Canis latrans
- Սովորական շնագայլ Canis aureus
- Բծավոր շնագայլ Canis adustus
- Սևամեջք շնագայլ Canis mesomelas
- Եթովպիական շնագայլ Canis simensis
- †Սարսափելի գայլ Canis dirus
Տես նաև
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |