«Համակարգչային ծրագիր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ →‎Սահմանումներ: մանր-մունր, փոխարինվեց: → (2) oգտվելով ԱՎԲ
չ վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: է: → է։ (23)
Տող 1. Տող 1.
[[Պատկեր:Object-Oriented-Programming-Methods-And-Classes-with-Inheritance.png|մինի|Համակարգչային ծրագիր]]
[[Պատկեր:Object-Oriented-Programming-Methods-And-Classes-with-Inheritance.png|մինի|Համակարգչային ծրագիր]]


'''Համակարգչային ծրագիր''' համակարգչով կոնկրետ խնդրի լուծման [[պրոցեդուրա]]ների որոշակի հրահանգների հաջորդականություն է: Ծրագիրը համակարգչի ծրագրային ապահովման բաղկացուցիչներից է:<ref>{{книга
'''Համակարգչային ծրագիր''' համակարգչով կոնկրետ խնդրի լուծման [[պրոցեդուրա]]ների որոշակի հրահանգների հաջորդականություն է։ Ծրագիրը համակարգչի ծրագրային ապահովման բաղկացուցիչներից է։<ref>{{книга
| заглавие = Компьютеры: справочное руководство
| заглавие = Компьютеры: справочное руководство
| оригинал = Computer Handbook
| оригинал = Computer Handbook
Տող 11. Տող 11.
| страницы = 13
| страницы = 13
| страниц = 416
| страниц = 416
}}</ref> Կախված ենթատեքստից դիտարկվող եզրույթը կարող է վերաբերվել նաև ծրագրի սկզբնական տեքստին: Համակարգչային ծրագիրը որպես [[հեղինակային իրավունք]]ի օբյեկտ և [[մտավոր սեփականություն|մտավոր սեփականության]] այլ իրավունքների մաս հանդիսանում է [[ոչ նյութական արժեքներ]]ի կատեգորիա:
}}</ref> Կախված ենթատեքստից դիտարկվող եզրույթը կարող է վերաբերվել նաև ծրագրի սկզբնական տեքստին։ Համակարգչային ծրագիրը որպես [[հեղինակային իրավունք]]ի օբյեկտ և [[մտավոր սեփականություն|մտավոր սեփականության]] այլ իրավունքների մաս հանդիսանում է [[ոչ նյութական արժեքներ]]ի կատեգորիա:


== Ծրագրի ստեղծումը ==
== Ծրագրի ստեղծումը ==


Շատ հաճախ ծրագրի պատկերը պահպանվում է գործարկվող մոդուլի տեսքով (առանձին նիշք կամ նիշքերի խումբ): Որպես կանոն, սկավառակի վրա գտնվող այդ կերպարից գործարկվող ծրագիրը օպերատիվ հիշողության մեջ կարող է ստեղծվել ծրագրային բեռնիչով:
Շատ հաճախ ծրագրի պատկերը պահպանվում է գործարկվող մոդուլի տեսքով (առանձին նիշք կամ նիշքերի խումբ): Որպես կանոն, սկավառակի վրա գտնվող այդ կերպարից գործարկվող ծրագիրը օպերատիվ հիշողության մեջ կարող է ստեղծվել ծրագրային բեռնիչով։


Համակարգային ծրագրավորման մեջ ծրագիր անվանում են տվյալները, որոնք օգտագործվում են [[պրոցեսոր]]ի կողմից որպես համակարգչի համակարգի ղեկավարման հրահանգներ:<ref>{{книга|автор=Фельдман С. К.|заглавие=Системное программирование. Полный курс лекций с теоретическими материалами и лабораторными работами|год=2003|страниц=512|isbn=5-88548-096-6}}</ref> Ծրագրի կազմի մեջ մտնում է ինչպես [[պրոցեսոր]]ով կատարվող որոշակի նպատակների հասնելու համար [[մեքենայական կոդ]]ը, այնպես էլ դրա համար անհրաժեշտ տվյալները: Ծրագրի առանձնահատկություն է հանդիսանում հիշողության մեջ նրա գտնվելը և պրոցեսորով իրագործումը:
Համակարգային ծրագրավորման մեջ ծրագիր անվանում են տվյալները, որոնք օգտագործվում են [[պրոցեսոր]]ի կողմից որպես համակարգչի համակարգի ղեկավարման հրահանգներ։<ref>{{книга|автор=Фельдман С. К.|заглавие=Системное программирование. Полный курс лекций с теоретическими материалами и лабораторными работами|год=2003|страниц=512|isbn=5-88548-096-6}}</ref> Ծրագրի կազմի մեջ մտնում է ինչպես [[պրոցեսոր]]ով կատարվող որոշակի նպատակների հասնելու համար [[մեքենայական կոդ]]ը, այնպես էլ դրա համար անհրաժեշտ տվյալները։ Ծրագրի առանձնահատկություն է հանդիսանում հիշողության մեջ նրա գտնվելը և պրոցեսորով իրագործումը։


Ծրագրային ապահովման մշակման գործընթացը կազմված է մի քանի փուլերից, որոնցից միայն նեղ իմաստով ծրագրային կոդի անմիջական ստեղծումն է կրում «[[ծրագրավորում]]» անվանումը: Կենցաղում [[ծրագրավորում]] ասելով ենթադրվում է համակարգային ապահովման մշակման ողջ գործընթացը, իսկ այդ գործունեությամբ զբաղվող մարդկանց անվանում են [[ծրագրավորող]]:
Ծրագրային ապահովման մշակման գործընթացը կազմված է մի քանի փուլերից, որոնցից միայն նեղ իմաստով ծրագրային կոդի անմիջական ստեղծումն է կրում «[[ծրագրավորում]]» անվանումը։ Կենցաղում [[ծրագրավորում]] ասելով ենթադրվում է համակարգային ապահովման մշակման ողջ գործընթացը, իսկ այդ գործունեությամբ զբաղվող մարդկանց անվանում են [[ծրագրավորող]]:


Ծրագրի սկզբնական տեքստերի գրառումը [[ծրագրավորման լեզուներ]]ով մարդու համար հեշտացնում է դրանց հասկանալու ու խմբագրման գործը: Դրան մասնավորապես օգնում են մեկնաբանությունները, որոնք թույլատրվում են շատ լեզուների գրելաոճում ([[սինտակսիս]]ում): Համակարգչում ծրագրի պատրաստի տեքստը վերափոխվում է (կոմպիլացվում է) [[մեքենայական կոդ]]ի:
Ծրագրի սկզբնական տեքստերի գրառումը [[ծրագրավորման լեզուներ]]ով մարդու համար հեշտացնում է դրանց հասկանալու ու խմբագրման գործը։ Դրան մասնավորապես օգնում են մեկնաբանությունները, որոնք թույլատրվում են շատ լեզուների գրելաոճում ([[սինտակսիս]]ում): Համակարգչում ծրագրի պատրաստի տեքստը վերափոխվում է (կոմպիլացվում է) [[մեքենայական կոդ]]ի:


Որոշ [[ծրագրավորման լեզու]]ներ թույլ են տալիս գործել առանց ծրագրի նախնական կոմպիլյացիայի և թարգմանել այն [[մեքենայական կոդ]]ում անմիջապես կատարման ընթացքում: Այդ գործընթացն անվանում են դինամիկ [[կոմպիլյացիա]]: Այն թույլ է տալիս հասնել տարբեր սարքային և ծրագրային հարթակների միջև մեծ անցողիկության՝ պահպանելով կոմպիլյացիայի բոլոր առավելությունները:
Որոշ [[ծրագրավորման լեզու]]ներ թույլ են տալիս գործել առանց ծրագրի նախնական կոմպիլյացիայի և թարգմանել այն [[մեքենայական կոդ]]ում անմիջապես կատարման ընթացքում։ Այդ գործընթացն անվանում են դինամիկ [[կոմպիլյացիա]]: Այն թույլ է տալիս հասնել տարբեր սարքային և ծրագրային հարթակների միջև մեծ անցողիկության՝ պահպանելով կոմպիլյացիայի բոլոր առավելությունները։


Մեկնաբանվող ծրագրերը, որոնց համար որպես կանոն չի կիրառվում կոմպիլյացիայի գործընթացը և որոնք մեկնաբանվում են [[օպերացիոն համակարգ]]ի կամ հատուկ մեկնաբան-ծրագրերի կողմից, կոչվում են [[սկրիպտ]]ներ կամ սցենարներ:
Մեկնաբանվող ծրագրերը, որոնց համար որպես կանոն չի կիրառվում կոմպիլյացիայի գործընթացը և որոնք մեկնաբանվում են [[օպերացիոն համակարգ]]ի կամ հատուկ մեկնաբան-ծրագրերի կողմից, կոչվում են [[սկրիպտ]]ներ կամ սցենարներ։


Համակարգչային ծրագրերի սկզբնական տեքստերի մեծ մասը [[ծրագրավորման լեզու]]ներում կազմված են ներդրված ալգորիթմի ճշգրիտ նկարագրությամբ ցուցումների ցուցակից: [[Ծրագրավորում|Ծրագրավորման]] մեջ նման մոտեցումը կոչվում է իմպերատիվ: Կիրառվում են նաև ծրագրավորման այլ մեթոդաբանություններ: Օրինակ՝ մշակվող տվյալների սկզբնական և պահանջվող բնութագրերի նկարագիրը և համապատասխան ալգորիթմի լուծման հատուկ մեկնաբան-ծրագրի ընտրության ներկայացումը: Այդպիսի մոտեցումը կոչվում է դեկլարատիվ ծրագրավորում: Դեկլարատիվ ծրագրավորմանն են վերաբերվում ֆունկցիոնալ և տրամաբանական, ինչպես նաև ավելի քիչ տարածում ունեցող ծրագրավորման տեսակները:
Համակարգչային ծրագրերի սկզբնական տեքստերի մեծ մասը [[ծրագրավորման լեզու]]ներում կազմված են ներդրված ալգորիթմի ճշգրիտ նկարագրությամբ ցուցումների ցուցակից։ [[Ծրագրավորում|Ծրագրավորման]] մեջ նման մոտեցումը կոչվում է իմպերատիվ։ Կիրառվում են նաև ծրագրավորման այլ մեթոդաբանություններ։ Օրինակ՝ մշակվող տվյալների սկզբնական և պահանջվող բնութագրերի նկարագիրը և համապատասխան ալգորիթմի լուծման հատուկ մեկնաբան-ծրագրի ընտրության ներկայացումը։ Այդպիսի մոտեցումը կոչվում է դեկլարատիվ ծրագրավորում։ Դեկլարատիվ ծրագրավորմանն են վերաբերվում ֆունկցիոնալ և տրամաբանական, ինչպես նաև ավելի քիչ տարածում ունեցող ծրագրավորման տեսակները։


== Ծրագրի կիրառությունը ==
== Ծրագրի կիրառությունը ==


[[Համակարգիչ]] օգտագործողների մեծ մասն օգտագործում է ծրագրեր, որոնք նախատեսված են կոնկրետ ճշգրիտ խնդիրների կատարման համար, ինչպիսիք են փաստաթղթերի նախապատրաստումն ու ձևավորումը, մաթեմատիկական հաշվարկները, պատկերների մշակումը և այլն: Համապատասխան ծրագրային միջոցներն անվանում են ճշգրիտ ծրագրեր կամ ճշգրիտ ծրագրային ապահովում: Հաշվողական համակարգերի բաղադրիչների ղեկավարումը և ճշգրիտ ծրագրերի գործառույթավորման համար միջավայրի ձևավորումն իր վրա է վերցնում համակարգային ծրագրային ապահովումը, որի առավել կարևոր մաս է հանդիսանում [[օպերացիոն համակարգ]]ը:
[[Համակարգիչ]] օգտագործողների մեծ մասն օգտագործում է ծրագրեր, որոնք նախատեսված են կոնկրետ ճշգրիտ խնդիրների կատարման համար, ինչպիսիք են փաստաթղթերի նախապատրաստումն ու ձևավորումը, մաթեմատիկական հաշվարկները, պատկերների մշակումը և այլն։ Համապատասխան ծրագրային միջոցներն անվանում են ճշգրիտ ծրագրեր կամ ճշգրիտ ծրագրային ապահովում։ Հաշվողական համակարգերի բաղադրիչների ղեկավարումը և ճշգրիտ ծրագրերի գործառույթավորման համար միջավայրի ձևավորումն իր վրա է վերցնում համակարգային ծրագրային ապահովումը, որի առավել կարևոր մաս է հանդիսանում [[օպերացիոն համակարգ]]ը:


== Իրավական տեսանկյուն ==
== Իրավական տեսանկյուն ==


Ընդհանուր մատչելի սկզբնական տեքստով ծրագրերին անվանում են բաց:
Ընդհանուր մատչելի սկզբնական տեքստով ծրագրերին անվանում են բաց։


Շատ երկրներում համակարգչային ծրագրերը հանդիսանում են [[հեղինակային իրավունք]]ի օբյեկտ: Որոշ երկրներում համակարգչային ծրագրերը կարող են պաշտպանվել [[պատենտ]]ով:
Շատ երկրներում համակարգչային ծրագրերը հանդիսանում են [[հեղինակային իրավունք]]ի օբյեկտ։ Որոշ երկրներում համակարգչային ծրագրերը կարող են պաշտպանվել [[պատենտ]]ով:


==Սահմանումներ==
==Սահմանումներ==
Ծրագիրը տվյալների համախումբ է, նախատեսված որոշակի [[ալգորիթմ]]ի իրագործման նպատակով տվյալների մշակման համակարգի կոնկրետ բաղադրիչների ղեկավարման համար:
Ծրագիրը տվյալների համախումբ է, նախատեսված որոշակի [[ալգորիթմ]]ի իրագործման նպատակով տվյալների մշակման համակարգի կոնկրետ բաղադրիչների ղեկավարման համար։
==Աղբյուրներ==
==Աղբյուրներ==

23:53, 5 հունվարի 2016-ի տարբերակ

Համակարգչային ծրագիր

Համակարգչային ծրագիր համակարգչով կոնկրետ խնդրի լուծման պրոցեդուրաների որոշակի հրահանգների հաջորդականություն է։ Ծրագիրը համակարգչի ծրագրային ապահովման բաղկացուցիչներից է։[1] Կախված ենթատեքստից դիտարկվող եզրույթը կարող է վերաբերվել նաև ծրագրի սկզբնական տեքստին։ Համակարգչային ծրագիրը որպես հեղինակային իրավունքի օբյեկտ և մտավոր սեփականության այլ իրավունքների մաս հանդիսանում է ոչ նյութական արժեքների կատեգորիա:

Ծրագրի ստեղծումը

Շատ հաճախ ծրագրի պատկերը պահպանվում է գործարկվող մոդուլի տեսքով (առանձին նիշք կամ նիշքերի խումբ): Որպես կանոն, սկավառակի վրա գտնվող այդ կերպարից գործարկվող ծրագիրը օպերատիվ հիշողության մեջ կարող է ստեղծվել ծրագրային բեռնիչով։

Համակարգային ծրագրավորման մեջ ծրագիր անվանում են տվյալները, որոնք օգտագործվում են պրոցեսորի կողմից որպես համակարգչի համակարգի ղեկավարման հրահանգներ։[2] Ծրագրի կազմի մեջ մտնում է ինչպես պրոցեսորով կատարվող որոշակի նպատակների հասնելու համար մեքենայական կոդը, այնպես էլ դրա համար անհրաժեշտ տվյալները։ Ծրագրի առանձնահատկություն է հանդիսանում հիշողության մեջ նրա գտնվելը և պրոցեսորով իրագործումը։

Ծրագրային ապահովման մշակման գործընթացը կազմված է մի քանի փուլերից, որոնցից միայն նեղ իմաստով ծրագրային կոդի անմիջական ստեղծումն է կրում «ծրագրավորում» անվանումը։ Կենցաղում ծրագրավորում ասելով ենթադրվում է համակարգային ապահովման մշակման ողջ գործընթացը, իսկ այդ գործունեությամբ զբաղվող մարդկանց անվանում են ծրագրավորող:

Ծրագրի սկզբնական տեքստերի գրառումը ծրագրավորման լեզուներով մարդու համար հեշտացնում է դրանց հասկանալու ու խմբագրման գործը։ Դրան մասնավորապես օգնում են մեկնաբանությունները, որոնք թույլատրվում են շատ լեզուների գրելաոճում (սինտակսիսում): Համակարգչում ծրագրի պատրաստի տեքստը վերափոխվում է (կոմպիլացվում է) մեքենայական կոդի:

Որոշ ծրագրավորման լեզուներ թույլ են տալիս գործել առանց ծրագրի նախնական կոմպիլյացիայի և թարգմանել այն մեքենայական կոդում անմիջապես կատարման ընթացքում։ Այդ գործընթացն անվանում են դինամիկ կոմպիլյացիա: Այն թույլ է տալիս հասնել տարբեր սարքային և ծրագրային հարթակների միջև մեծ անցողիկության՝ պահպանելով կոմպիլյացիայի բոլոր առավելությունները։

Մեկնաբանվող ծրագրերը, որոնց համար որպես կանոն չի կիրառվում կոմպիլյացիայի գործընթացը և որոնք մեկնաբանվում են օպերացիոն համակարգի կամ հատուկ մեկնաբան-ծրագրերի կողմից, կոչվում են սկրիպտներ կամ սցենարներ։

Համակարգչային ծրագրերի սկզբնական տեքստերի մեծ մասը ծրագրավորման լեզուներում կազմված են ներդրված ալգորիթմի ճշգրիտ նկարագրությամբ ցուցումների ցուցակից։ Ծրագրավորման մեջ նման մոտեցումը կոչվում է իմպերատիվ։ Կիրառվում են նաև ծրագրավորման այլ մեթոդաբանություններ։ Օրինակ՝ մշակվող տվյալների սկզբնական և պահանջվող բնութագրերի նկարագիրը և համապատասխան ալգորիթմի լուծման հատուկ մեկնաբան-ծրագրի ընտրության ներկայացումը։ Այդպիսի մոտեցումը կոչվում է դեկլարատիվ ծրագրավորում։ Դեկլարատիվ ծրագրավորմանն են վերաբերվում ֆունկցիոնալ և տրամաբանական, ինչպես նաև ավելի քիչ տարածում ունեցող ծրագրավորման տեսակները։

Ծրագրի կիրառությունը

Համակարգիչ օգտագործողների մեծ մասն օգտագործում է ծրագրեր, որոնք նախատեսված են կոնկրետ ճշգրիտ խնդիրների կատարման համար, ինչպիսիք են փաստաթղթերի նախապատրաստումն ու ձևավորումը, մաթեմատիկական հաշվարկները, պատկերների մշակումը և այլն։ Համապատասխան ծրագրային միջոցներն անվանում են ճշգրիտ ծրագրեր կամ ճշգրիտ ծրագրային ապահովում։ Հաշվողական համակարգերի բաղադրիչների ղեկավարումը և ճշգրիտ ծրագրերի գործառույթավորման համար միջավայրի ձևավորումն իր վրա է վերցնում համակարգային ծրագրային ապահովումը, որի առավել կարևոր մաս է հանդիսանում օպերացիոն համակարգը:

Իրավական տեսանկյուն

Ընդհանուր մատչելի սկզբնական տեքստով ծրագրերին անվանում են բաց։

Շատ երկրներում համակարգչային ծրագրերը հանդիսանում են հեղինակային իրավունքի օբյեկտ։ Որոշ երկրներում համակարգչային ծրագրերը կարող են պաշտպանվել պատենտով:

Սահմանումներ

Ծրագիրը տվյալների համախումբ է, նախատեսված որոշակի ալգորիթմի իրագործման նպատակով տվյալների մշակման համակարգի կոնկրետ բաղադրիչների ղեկավարման համար։

Աղբյուրներ

  1. Компьютеры: справочное руководство = Computer Handbook / Пер. с англ. /Под ред. Г. Хелмса. — М.: Мир, 1986. — Т. 1. — С. 13. — 416 с.
  2. Фельдман С. К. Системное программирование. Полный курс лекций с теоретическими материалами и лабораторными работами. — 2003. — 512 с. — ISBN 5-88548-096-6