Բալի

Կղզե նահանգ
Բալի
Bali
Դրոշ Զինանշան
Երկիր	Ինդոնեզիա
Մակերես	5,780.06 կմ2 կմ²
ԲԾՄ	3031 մետր
Խոսվող լեզուներ	ինդոնեզերեն (պաշտոնական), բալիերեն, անգլերեն
Բնակչություն	4,225,384 մարդ
Ազգային կազմ	բալիիցիներ (90%), յավայցիներ (7%), բալիագացիներ (1%), մադուրեսցիներ (1%)
Կրոնական կազմ	հինդու (83.5%), մուսուլման (13.4%), քրիստոնյա (2.5%), բուդիստ (0.5%)
Ժամային գոտի	WITA?
Պաշտոնական կայք	baliprov.go.id
Բալի (Ինդոնեզիա)
Բալի Վիքիպահեստում

Բալին Ինդոնեզիայի կղզե նահանգ է: Նահանգը ներառում է Բալիի կղզին և մի քանի ավելի փոքր հարևան կղզիներ, մասնավորապես Նուսա Պենիդան, Նուսա Լեմբոնգան և Նուսա Քենինգան: Այն գտնվում է Լեսեր Սանդա կղզիների ամենա արևմտյան մասում, Ճավայի արևմուտքի և Լոմբոկի արևելքի մեջտեղում: Այն Դենսպարի մայրաքաղաքն է, գտնվում է կղզու հարավային մասում: 3,890,757 բնակչությունով 2010 մարդահամարում, իսկ ներկայումս 4,225,000 որպես 2014-ի հունվար, կղզին տուն է շատ Ինդոնեզիայի Հինդու փոքրամասնության համար: Ըստ 2010-ի մարդահամարի Բալիի բնակչության 83,5%-ը ուղորդվում է Բալիյան Հինդուիզմով, 13,4%-ը Իսլամով, 2,5%-ը Քրիստոնեությամբ, իսկ 0,5%-ը Բուդդիզմով:

Բալին հայտնի տուրիստական ուղղություն է և հրչակավոր է նրա բարձր զարգացած արվեստների համար, ներառում է ազգային և ժամանակակից պար, քանդակ, նկարչություն, կաշի, մետաղամշակում և երաժշտություն: Ինդոնեզիայի միջազգային ֆիլմի փառատոնը կազմակերպվում է ամեն տարի Բալիյում: Սկսած 20-րդ դարի վերջերից նահանգը վերելք է ապրել տուրիզմով:

Բալին Կորալ Տրինգալի մասն է, տարածքը ամենաբարձր կենսաբազմազանության հետ ծովային տեսակ է: Այս տարածքը ազատ է կարող ես գտնել ավելի քան 500 ստորջրյա ժայռի մարջանյա կառույցի տեսակ: Համեմատության համար, սա մոտավորապես 7 անգամ մեծ է այնքան որքան ամբողջ Կարիբյան ծովը:

Մպու Սինդոկի մեծ քույրը, Մահենդրատան, ամուսնագել է Բալիի թագավոր Ուդայանա Ուարադեուայի հետ մոտավորապես 989-ին, նշելով ծնունդը Աիրլանգայում մոտավորապես 1001-ին: Այս ամուսնությունը նաև բերել է ավելի շատ Հինդուիզմի և Ճավայցիների մշակույթը Բալի: Արքայազն Սակալենդուկիրանան հայտնվեց 1098-ին: Սուրադիպան գահակալել է 1115-ից 1119-ը, իսկ Յայասակտին 1146-ից մինչև 1150: Յայապանգուսը հայտնվում է առձանագրություններով 1178 և 1181-ի արանքում, մինչ Ադիկունտիկետանան և նրա որդին Պարամեսվարան 1204-ին:

Անտիկ Բալի

Բալին Ք.ա. բնակեցված է եղել շուրջ 2000 ասորեստանյան մարդկանցով ովքեր պաշտոնապես ներգաղթել էին Հարավ արևմտյան Ասիայի և Օվկիանիայի միջով Հարավ արևմտյան Ծովային Ասիայում։ Մշակութային և լեզվական բալիիցիները սերտորեն կապված են Ինդոնեզիայի կղզեախմբի, Մալաթիայի, Ֆիլիպինների և Օվկիանիայի մարդկանց հետ։ Անտիկ Բալիում գոյություն ունեին 9 հինդու աղանդներ, այսինքն Պաստուպատա, Բհաիրավա, Սիուա Շիդանտա, Ուաիսնաուա, Բոդա, Բրահմա, Ռեսի, Սորա և Գանապատյա։ Ամեն աղանդ բացում է իր աթենական դատարանը, հատուկ աստվածությունը, որպես նրա մարդկային աստվածություն։ Արձանագրությունները 896-ից և 911-ից չի նշում թագավորը, մինչ 914,երբ նշվում էր Շրի Կեսարիվարման։ Նրանք նաև բացահայտեցին Բալիի անկախությունը հստակ բարբառը, երբ միաժամանակ կիրառվում էր բուդիզմ և սիվաիզմ։

Անկախությունը Հոլանդիայից

1946 թ. Հոլանդիան Բալիին ընդհունեց, որպես Արևելյան Ինդոնեզիայի նահանգի 13 վարչական շրջաններից մեկը։ Բալին միացվեց Ինդոնեզիայի հանրապետության միացյալ նահանգներին, երբ Նիդերլանդները ճանաչեց Ինդոնեզիայի անկախությունը 1949 թ դեկտեմբերի 29ին։

Աշխարհագրություն

Բալիի կենտրոնական լեռները ներառում են 3,000 մետրը ավելի բարձրացող մի քանի լեռնագագաթներ: Ամենաբարձրը Ագունգ լեռն է (3,031 մետր), հայտնի է որպես <<մայր լեռ>>, որը գործող հրաբուխ է: Լեռների շարքը կենտոնից դեպի արևմտյան կողմ, Ագունգ լեռան հետ արևմուտքի ամենաբարձր լեռնագագաթն է: Բալիի հրաբխային բնությունը ունի իր նպաստելի բացառիկ պտղաբերությունը և իր լեռան շարքերը ապահովում են բարձր տեղումների քանակը, այն աջակցում է բարձր արդյունավետ գյուղատնտեսությանը: Լեռների հարավը լայն, կայուն նվազման տարածք է, որտեղ աճում է Բալիի ամենամեծ բրինձի մշակաբույսերը: Լեռների հյուսիսային կողմի լանջերին ավելի շատ թեք է ծովից և կղզու սուրճ արտադրող հիմնական տարածքը, երկայնքի բրինձով, բանջարեղենով և խոշոր եղջերավոր անասուններով: Ամենաերկար գետը՝ Այունգ գետը, հոսում է մոտավորապես 75 կմ:

Կղզին շրջակայված է մարջանյա ստորջրյա ժայռերով: Ծովափները հարավում հակված են ունենալու սպիտակ ավազ մինչ դրանք հյուսիսում և արևելքում ունեն սև ավազ: Բալին չունի խոշոր ներքին ջրային ուղիներ, չնայած որ Հո գետը նավարկելի է փոքր մակույկ նավերի կողմից: Սև ավազով ծովափները Պասուտի և Կլաինդուկուի արանքը լինում է զարգացած տուրիզմի համար, բայց առանձին ծովեզրյա Տահան Լոթի տաճարից, նրանք դեռ չեն օգտագործել բազմանշանակ տուրիզմի համար:

Ագունգ լեռ, ամենաբարձր լեռնագագաթը Բալիում

Ամենամեծ քաղաքը գավառաբնակ մայրաքաղաք Դենպասարն է, մոտ հարվային մասին: Նրա բնակչությունը շուրջ 491,500 (2002 թվականի տվյալներով) է: Բալիի երկրորդ ամենամեծ քաղաքը հին գաղութային մայրաքաղաք Սինքարայան է, որը գտնվում է հյուսիսային մասում և շուրջ 100,000 մարդկանց տուն է: Ուրիշ կարևոր քաղաքներ ներառում են հաճախակի այցելության ծովափ Կուտան, որը գործնականորեն Դենպասարի քաղաքային տարածքի մասն է, իսկ Ուբուդը կղզու մշակութային կենտրոնն է, որը գտնվում է Դենսպարի հյուսիսում:

Կլիմա

Լինելով պարզապես 8 աստիճան հասարակածի հարավում, Բալին ունի բոլորովին նույն կլիման տարվա ընթացքում: Օրվա ժամանակ ջերտմաստիճանը ցածրում տարբերվում է բարձրից 20-ից 33 աստիճան ցելսուսով, չնայած որ այն կարող է լինել ավելի զով քան լեռներում: Արևմտյան մուսոնը տեղում է մոտավորապես հոկտեմբերից ապրիլ և այն կարող է բերել արտահայտիչ անձրև, հատկապես դեկտեմբերից մինչև մարտ: Մուսոնի ժամանակահատվածում, դրսում խոնավությունը համեմատաբար ցածր է և անձրև տեղալու հավանականությունը քիչ է դաշտավայրի տարածքում:

Միջավայր

Բրնձի տափակ տանիքները Բալիում

Ամենավատ էրոզիաները տեղի են ունեցել Լեբի ծովափում, որտեղ ամեն տարի ցամաքից 7 մետր վերև կորեցվում է: Տասնամյակ առաջ, այս ծովափը օգտագործվել է սուրբ ուխտագնացությունների համար ավելի քան 10,000 մարդկանցով, բայց նրանք հիմա հերացվել են դեպի Մասկետի ծովափ: Որովհետև ավելի շահագործվող է տուրիստի արդյունաբերության կողմից, որը ծածկում է մեծ ցամաքային տարածքը, 400 գետերից 200-ը չորացած կղզու վրա և ուսումնասիրության հիման վրա, Բալիի հարավային մասը պետք է պակասի ջրի ցամաքային մասը 2,500 լիտր մաքուր ջրով յուրաքանչյուր վայրկյան 2015-ից:

Աղբյուրներ

• Պաշտոնական կայք
• Կաղապար:Iaaf name
• IAAF "Focus on Athletes" article
• Athletics Africa report
• Tirunesh Dibaba's profile from Global Athletics
• Beijing 2008 Women's 10000 m EthioTube Video
• Beijing 2008 Women's 5000 m EthioTube Video
• Article from Running Times
• Article from Runner's World
• [http://www.globalathletics.com/Multimedia/Osaka/index.php Video Interview of Tirunesh Dibaba before and after 2007 IAAF World