«Համակարգչային ծրագիր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

19:22, 11 Նոյեմբերի 2015-ի տարբերակ

Համակարգչային ծրագիր համակարգչով կոնկրետ խնդրի լուծման պրոցեդուրաների որոշակի հրահանգների հաջորդականություն է: Ծրագիրը համակարգչի ծրագրային ապահովման բաղկացուցիչներից է:^[1] Կախված ենթատեքստից դիտարկվող եզրույթը կարող է վերաբերվել նաև ծրագրի սկզբնական տեքստին: Համակարգչային ծրագիրը որպես հեղինակային իրավունքի օբյեկտ և մտավոր սեփականության այլ իրավունքների մաս հանդիսանում է ոչ նյութական արժեքների կատեգորիա:

Ծրագրի ստեղծումը

Շատ հաճախ ծրագրի պատկերը պահպանվում է գործարկվող մոդուլի տեսքով (առանձին նիշք կամ նիշքերի խումբ): Որպես կանոն, սկավառակի վրա գտնվող այդ կերպարից գործարկվող ծրագիրը օպերատիվ հիշողության մեջ կարող է ստեղծվել ծրագրային բեռնիչով:

Համակարգային ծրագրավորման մեջ ծրագիր անվանում են տվյալները, որոնք օգտագործվում են պրոցեսորի կողմից որպես համակարգչի համակարգի ղեկավարման հրահանգներ:^[2] Ծրագրի կազմի մեջ մտնում է ինչպես պրոցեսորով կատարվող որոշակի նպատակների հասնելու համար մեքենայական կոդը, այնպես էլ դրա համար անհրաժեշտ տվյալները: Ծրագրի առանձնահատկություն է հանդիսանում հիշողության մեջ նրա գտնվելը և պրոցեսորով իրագործումը:

Ծրագրային ապահովման մշակման գործընթացը կազմված է մի քանի փուլերից, որոնցից միայն նեղ իմաստով ծրագրային կոդի անմիջական ստեղծումն է կրում «ծրագրավորում» անվանումը: Կենցաղում ծրագրավորում ասելով ենթադրվում է համակարգային ապահովման մշակման ողջ գործընթացը, իսկ այդ գործունեությամբ զբաղվող մարդկանց անվանում են ծրագրավորող:

Ծրագրի սկզբնական տեքստերի գրառումը ծրագրավորման լեզուներով մարդու համար հեշտացնում է դրանց հասկանալու ու խմբագրման գործը: Դրան մասնավորապես օգնում են մեկնաբանությունները, որոնք թույլատրվում են շատ լեզուների գրելաոճում (սինտակսիսում): Համակարգչում ծրագրի պատրաստի տեքստը վերափոխվում է (կոմպիլացվում է) մեքենայական կոդի:

Որոշ ծրագրավորման լեզուներ թույլ են տալիս գործել առանց ծրագրի նախնական կոմպիլյացիայի և թարգմանել այն մեքենայական կոդում անմիջապես կատարման ընթացքում: Այդ գործընթացն անվանում են դինամիկ կոմպիլյացիա: Այն թույլ է տալիս հասնել տարբեր սարքային և ծրագրային հարթակների միջև մեծ անցողիկության՝ պահպանելով կոմպիլյացիայի բոլոր առավելությունները:

Մեկնաբանվող ծրագրերը, որոնց համար որպես կանոն չի կիրառվում կոմպիլյացիայի գործընթացը և որոնք մեկնաբանվում են օպերացիոն համակարգի կամ հատուկ մեկնաբան-ծրագրերի կողմից, կոչվում են սկրիպտներ կամ սցենարներ:

Համակարգչային ծրագրերի սկզբնական տեքստերի մեծ մասը ծրագրավորման լեզուներում կազմված են ներդրված ալգորիթմի ճշգրիտ նկարագրությամբ ցուցումների ցուցակից: Ծրագրավորման մեջ նման մոտեցումը կոչվում է իմպերատիվ: Կիրառվում են նաև ծրագրավորման այլ մեթոդաբանություններ: Օրինակ՝ մշակվող տվյալների սկզբնական և պահանջվող բնութագրերի նկարագիրը և համապատասխան ալգորիթմի լուծման հատուկ մեկնաբան-ծրագրի ընտրության ներկայացումը: Այդպիսի մոտեցումը կոչվում է դեկլարատիվ ծրագրավորում: Դեկլարատիվ ծրագրավորմանն են վերաբերվում ֆունկցիոնալ և տրամաբանական, ինչպես նաև ավելի քիչ տարածում ունեցող ծրագրավորման տեսակները:

Ծրագրի կիրառությունը

Համակարգիչ օգտագործողների մեծ մասն օգտագործում է ծրագրեր, որոնք նախատեսված են կոնկրետ ճշգրիտ խնդիրների կատարման համար, ինչպիսիք են փաստաթղթերի նախապատրաստումն ու ձևավորումը, մաթեմատիկական հաշվարկները, պատկերների մշակումը և այլն: Համապատասխան ծրագրային միջոցներն անվանում են ճշգրիտ ծրագրեր կամ ճշգրիտ ծրագրային ապահովում: Հաշվողական համակարգերի բաղադրիչների ղեկավարումը և ճշգրիտ ծրագրերի գործառույթավորման համար միջավայրի ձևավորումն իր վրա է վերցնում համակարգային ծրագրային ապահովումը, որի առավել կարևոր մաս է հանդիսանում օպերացիոն համակարգը:

Իրավական տեսանկյուն

Ընդհանուր մատչելի սկզբնական տեքստով ծրագրերին անվանում են բաց:

Շատ երկրներում համակարգչային ծրագրերը հանդիսանում են հեղինակային իրավունքի օբյեկտ: Որոշ երկրներում համակարգչային ծրագրերը կարող են պաշտպանվել պատենտով:

Սահմանումներ

 Ծրագիրը տվյալների համախումբ է, նախատեսված որոշակի ալգորիթմի իրագործման նպատակով տվյալների մշակման համակարգի կոնկրետ բաղադրիչների ղեկավարման համար:

Աղբյուրներ

↑ Компьютеры: справочное руководство = Computer Handbook / Пер. с англ. /Под ред. Г. Хелмса. — М.: Мир, 1986. — Т. 1. — С. 13. — 416 с.
↑ Фельдман С. К. Системное программирование. Полный курс лекций с теоретическими материалами и лабораторными работами. — 2003. — 512 с. — ISBN 5-88548-096-6

[1] Компьютеры: справочное руководство = Computer Handbook / Пер. с англ. /Под ред. Г. Хелмса. — М.: Мир, 1986. — Т. 1. — С. 13. — 416 с.

[2] Фельдман С. К. Системное программирование. Полный курс лекций с теоретическими материалами и лабораторными работами. — 2003. — 512 с. — ISBN 5-88548-096-6

[1]

[2]

@@ Տող 11. / Տող 11. @@
  | страницы = 13
  | страниц = 416
-}}</ref> Կախված ենթատեքստից դիտարկվող եզրույթը կարող է վերաբերվել նաև ծրագրի սկզբնական տեքստին: Համակարգչային ծրագիրը որպես [[հեղինակային իրավունք]]ի օբյեկտ և [[մտավոր սեփականություն|մտավոր սեփականության]] այլ իրավունքների մաս հանդիսանում է [[ոչ նյութական արժեքներ|ոչ նյութական արժեքների]] կատեգորիա:
+}}</ref> Կախված ենթատեքստից դիտարկվող եզրույթը կարող է վերաբերվել նաև ծրագրի սկզբնական տեքստին: Համակարգչային ծրագիրը որպես [[հեղինակային իրավունք]]ի օբյեկտ և [[մտավոր սեփականություն|մտավոր սեփականության]] այլ իրավունքների մաս հանդիսանում է [[ոչ նյութական արժեքներ]]ի կատեգորիա:
 == Ծրագրի ստեղծումը ==
@@ Տող 18. / Տող 17. @@
 Շատ հաճախ ծրագրի պատկերը պահպանվում է գործարկվող մոդուլի տեսքով (առանձին նիշք կամ նիշքերի խումբ): Որպես կանոն, սկավառակի վրա գտնվող այդ կերպարից գործարկվող ծրագիրը օպերատիվ հիշողության մեջ կարող է ստեղծվել ծրագրային բեռնիչով:
-Համակարգային ծրագրավորման մեջ ծրագիր անվանում են տվյալները, որոնք օգտագործվում են [[պրոցեսոր|պրոցեսորի]] կողմից որպես համակարգչի համակարգի ղեկավարման հրահանգներ:<ref>{{книга|автор=Фельдман С. К.|заглавие=Системное программирование. Полный курс лекций с теоретическими материалами и лабораторными работами|год=2003|страниц=512|isbn=5-88548-096-6}}</ref> Ծրագրի կազմի մեջ մտնում է ինչպես [[պրոցեսոր|պրոցեսորով]] կատարվող որոշակի նպատակների հասնելու համար [[մեքենայական կոդ|մեքենայական կոդը]], այնպես էլ դրա համար անհրաժեշտ տվյալները: Ծրագրի առանձնահատկություն է հանդիսանում հիշողության մեջ նրա գտնվելը և պրոցեսորով իրագործումը:
+Համակարգային ծրագրավորման մեջ ծրագիր անվանում են տվյալները, որոնք օգտագործվում են [[պրոցեսոր]]ի կողմից որպես համակարգչի համակարգի ղեկավարման հրահանգներ:<ref>{{книга|автор=Фельдман С. К.|заглавие=Системное программирование. Полный курс лекций с теоретическими материалами и лабораторными работами|год=2003|страниц=512|isbn=5-88548-096-6}}</ref> Ծրագրի կազմի մեջ մտնում է ինչպես [[պրոցեսոր]]ով կատարվող որոշակի նպատակների հասնելու համար [[մեքենայական կոդ]]ը, այնպես էլ դրա համար անհրաժեշտ տվյալները: Ծրագրի առանձնահատկություն է հանդիսանում հիշողության մեջ նրա գտնվելը և պրոցեսորով իրագործումը:
 Ծրագրային ապահովման մշակման գործընթացը կազմված է մի քանի փուլերից, որոնցից միայն նեղ իմաստով ծրագրային կոդի անմիջական ստեղծումն է կրում «[[ծրագրավորում]]» անվանումը: Կենցաղում [[ծրագրավորում]] ասելով ենթադրվում է համակարգային ապահովման մշակման ողջ գործընթացը, իսկ այդ գործունեությամբ զբաղվող մարդկանց անվանում են [[ծրագրավորող]]:
-Ծրագրի սկզբնական տեքստերի գրառումը [[ծրագրավորման լեզուներ|ծրագրավորման լեզուներով]] մարդու համար հեշտացնում է դրանց հասկանալու ու խմբագրման գործը: Դրան մասնավորապես օգնում են մեկնաբանությունները, որոնք թույլատրվում են շատ լեզուների գրելաոճում ([[սինտակսիս|սինտակսիսում]]): Համակարգչում ծրագրի պատրաստի տեքստը վերափոխվում է (կոմպիլացվում է) [[մեքենայական կոդ|մեքենայական կոդի]]:
+Ծրագրի սկզբնական տեքստերի գրառումը [[ծրագրավորման լեզուներ]]ով մարդու համար հեշտացնում է դրանց հասկանալու ու խմբագրման գործը: Դրան մասնավորապես օգնում են մեկնաբանությունները, որոնք թույլատրվում են շատ լեզուների գրելաոճում ([[սինտակսիս]]ում): Համակարգչում ծրագրի պատրաստի տեքստը վերափոխվում է (կոմպիլացվում է) [[մեքենայական կոդ]]ի:
-Որոշ [[ծրագրավորման լեզու|ծրագրավորման լեզուներ]] թույլ են տալիս գործել առանց ծրագրի նախնական կոմպիլյացիայի և թարգմանել այն [[մեքենայական կոդ|մեքենայական կոդում]] անմիջապես կատարման ընթացքում: Այդ գործընթացն անվանում են դինամիկ [[կոմպիլյացիա]]: Այն թույլ է տալիս հասնել տարբեր սարքային և ծրագրային հարթակների միջև մեծ անցողիկության՝ պահպանելով կոմպիլյացիայի բոլոր առավելությունները:
+Որոշ [[ծրագրավորման լեզու]]ներ թույլ են տալիս գործել առանց ծրագրի նախնական կոմպիլյացիայի և թարգմանել այն [[մեքենայական կոդ]]ում անմիջապես կատարման ընթացքում: Այդ գործընթացն անվանում են դինամիկ [[կոմպիլյացիա]]: Այն թույլ է տալիս հասնել տարբեր սարքային և ծրագրային հարթակների միջև մեծ անցողիկության՝ պահպանելով կոմպիլյացիայի բոլոր առավելությունները:
-Մեկնաբանվող ծրագրերը, որոնց համար որպես կանոն չի կիրառվում կոմպիլյացիայի գործընթացը և որոնք մեկնաբանվում են [[օպերացիոն համակարգ|օպերացիոն համակարգի]] կամ հատուկ մեկնաբան-ծրագրերի կողմից, կոչվում են [[սկրիպտ|սկրիպտներ]] կամ սցենարներ:
+Մեկնաբանվող ծրագրերը, որոնց համար որպես կանոն չի կիրառվում կոմպիլյացիայի գործընթացը և որոնք մեկնաբանվում են [[օպերացիոն համակարգ]]ի կամ հատուկ մեկնաբան-ծրագրերի կողմից, կոչվում են [[սկրիպտ]]ներ կամ սցենարներ:
-Համակարգչային ծրագրերի սկզբնական տեքստերի մեծ մասը [[ծրագրավորման լեզու|ծրագրավորման լեզուներում]] կազմված են ներդրված ալգորիթմի ճշգրիտ նկարագրությամբ ցուցումների ցուցակից: [[Ծրագրավորում|Ծրագրավորման]] մեջ նման մոտեցումը կոչվում է իմպերատիվ: Կիրառվում են նաև ծրագրավորման այլ մեթոդաբանություններ: Օրինակ՝ մշակվող տվյալների սկզբնական և պահանջվող բնութագրերի նկարագիրը և համապատասխան ալգորիթմի լուծման հատուկ մեկնաբան-ծրագրի ընտրության ներկայացումը: Այդպիսի մոտեցումը կոչվում է դեկլարատիվ ծրագրավորում: Դեկլարատիվ ծրագրավորմանն են վերաբերվում ֆունկցիոնալ և տրամաբանական, ինչպես նաև ավելի քիչ տարածում ունեցող ծրագրավորման տեսակները:
+Համակարգչային ծրագրերի սկզբնական տեքստերի մեծ մասը [[ծրագրավորման լեզու]]ներում կազմված են ներդրված ալգորիթմի ճշգրիտ նկարագրությամբ ցուցումների ցուցակից: [[Ծրագրավորում|Ծրագրավորման]] մեջ նման մոտեցումը կոչվում է իմպերատիվ: Կիրառվում են նաև ծրագրավորման այլ մեթոդաբանություններ: Օրինակ՝ մշակվող տվյալների սկզբնական և պահանջվող բնութագրերի նկարագիրը և համապատասխան ալգորիթմի լուծման հատուկ մեկնաբան-ծրագրի ընտրության ներկայացումը: Այդպիսի մոտեցումը կոչվում է դեկլարատիվ ծրագրավորում: Դեկլարատիվ ծրագրավորմանն են վերաբերվում ֆունկցիոնալ և տրամաբանական, ինչպես նաև ավելի քիչ տարածում ունեցող ծրագրավորման տեսակները:
 == Ծրագրի կիրառությունը ==
-[[Համակարգիչ]] օգտագործողների մեծ մասն օգտագործում է ծրագրեր, որոնք նախատեսված են կոնկրետ ճշգրիտ խնդիրների կատարման համար, ինչպիսիք են փաստաթղթերի նախապատրաստումն ու ձևավորումը, մաթեմատիկական հաշվարկները, պատկերների մշակումը և այլն: Համապատասխան ծրագրային միջոցներն անվանում են ճշգրիտ ծրագրեր կամ ճշգրիտ ծրագրային ապահովում: Հաշվողական համակարգերի բաղադրիչների ղեկավարումը և ճշգրիտ ծրագրերի գործառույթավորման համար միջավայրի ձևավորումն իր վրա է վերցնում համակարգային ծրագրային ապահովումը, որի առավել կարևոր մաս է հանդիսանում [[օպերացիոն համակարգ|օպերացիոն համակարգը]]:
+[[Համակարգիչ]] օգտագործողների մեծ մասն օգտագործում է ծրագրեր, որոնք նախատեսված են կոնկրետ ճշգրիտ խնդիրների կատարման համար, ինչպիսիք են փաստաթղթերի նախապատրաստումն ու ձևավորումը, մաթեմատիկական հաշվարկները, պատկերների մշակումը և այլն: Համապատասխան ծրագրային միջոցներն անվանում են ճշգրիտ ծրագրեր կամ ճշգրիտ ծրագրային ապահովում: Հաշվողական համակարգերի բաղադրիչների ղեկավարումը և ճշգրիտ ծրագրերի գործառույթավորման համար միջավայրի ձևավորումն իր վրա է վերցնում համակարգային ծրագրային ապահովումը, որի առավել կարևոր մաս է հանդիսանում [[օպերացիոն համակարգ]]ը:
 == Իրավական տեսանկյուն ==
@@ Տող 38. / Տող 37. @@
 Ընդհանուր մատչելի սկզբնական տեքստով ծրագրերին անվանում են բաց:
-Շատ երկրներում համակարգչային ծրագրերը հանդիսանում են [[հեղինակային իրավունք|հեղինակային իրավունքի]] օբյեկտ: Որոշ երկրներում համակարգչային ծրագրերը կարող են պաշտպանվել [[պատենտ|պատենտով]]:
+Շատ երկրներում համակարգչային ծրագրերը հանդիսանում են [[հեղինակային իրավունք]]ի օբյեկտ: Որոշ երկրներում համակարգչային ծրագրերը կարող են պաշտպանվել [[պատենտ]]ով:
 ==Սահմանումներ==
-    Ծրագիրը տվյալների համախումբ է, նախատեսված որոշակի [[ալգորիթմ|ալգորիթմի]] իրագործման նպատակով տվյալների մշակման համակարգի կոնկրետ բաղադրիչների ղեկավարման համար:
+  Ծրագիրը տվյալների համախումբ է, նախատեսված որոշակի [[ալգորիթմ]]ի իրագործման նպատակով տվյալների մշակման համակարգի կոնկրետ բաղադրիչների ղեկավարման համար:
 ==Աղբյուրներ==