«Այաս»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
չNo edit summary |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{անաղբյուր}}{{ստուգել փաստերը}} |
{{անաղբյուր}}{{ստուգել փաստերը}} |
||
{{Արևմտահայերեն|Այաս (արեւմտահայերէն) }} |
{{Արևմտահայերեն|Այաս (արեւմտահայերէն) }} |
||
'''Այաս''' ({{lang-fr|Layas}}, իտալական աղբյուրներում՝ ''Լայացցո'' {{lang-it| La Giazza, Laiazzo}}), [[Կիլիկիա]]յի խոշոր [[նավահանգիստ]]ներից մեկը, Հայոց (Ալեքսանդրետի) ծոցի հյուսիս-արևմտյան ափին։ Շրջապատված է կիտրոնի և նարնջի այգիներով, մոտակայքում կան անտառներ։ Մասնակցել է [[Արևելք]]ից [[Եվրոպա]] կատարվող տարանցիկ առևտրին։ [[Իտալացի]]ները կոչել են քաղաքը ''Լայաս''։ Ունեցել է հզոր [[միջնաբերդ]], որից հիմա միայն ավերակներ են պահպանվել։ Այժմ գտնվում է [[Թուրքիա]]յի տարածքում։ |
'''Այաս''' ({{lang-fr|Layas}}, իտալական աղբյուրներում՝ ''Լայացցո,'' {{lang-it| La Giazza, Laiazzo}}), [[Կիլիկիա]]յի խոշոր [[նավահանգիստ]]ներից մեկը, Հայոց (Ալեքսանդրետի) ծոցի հյուսիս-արևմտյան ափին։ Շրջապատված է կիտրոնի և նարնջի այգիներով, մոտակայքում կան անտառներ։ Մասնակցել է [[Արևելք]]ից [[Եվրոպա]] կատարվող տարանցիկ առևտրին։ [[Իտալացի]]ները կոչել են քաղաքը ''Լայաս''։ Ունեցել է հզոր [[միջնաբերդ]], որից հիմա միայն ավերակներ են պահպանվել։ Այժմ գտնվում է [[Թուրքիա]]յի տարածքում։ |
||
== Պատմություն == |
== Պատմություն == |
11:41, 15 Հոկտեմբերի 2015-ի տարբերակ
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Ուշադրություն, այս հոդվածը կամ հոդվածի բաժինը փաստերի և տեղեկությունների ճշտման կարիք ունի։ Քննարկման էջում պետք է լրացուցիչ բացատրություններ լինեն |
Այաս (ֆր.՝ Layas, իտալական աղբյուրներում՝ Լայացցո, իտալ.՝ La Giazza, Laiazzo), Կիլիկիայի խոշոր նավահանգիստներից մեկը, Հայոց (Ալեքսանդրետի) ծոցի հյուսիս-արևմտյան ափին։ Շրջապատված է կիտրոնի և նարնջի այգիներով, մոտակայքում կան անտառներ։ Մասնակցել է Արևելքից Եվրոպա կատարվող տարանցիկ առևտրին։ Իտալացիները կոչել են քաղաքը Լայաս։ Ունեցել է հզոր միջնաբերդ, որից հիմա միայն ավերակներ են պահպանվել։ Այժմ գտնվում է Թուրքիայի տարածքում։
Պատմություն
Մինչև Կիլիկյան Հայաստանը
Հիմնադրվել է հույն վերաբնակիչների կողմից հավանաբար մ․թ․ա 8-6-րդ դարերում։ Ծովախորշի հարմարավետության պատճառով ուժեղ ալեկոծություններ չեն լինում։ Պլինիոսի և Տակիտոսի վկայությամբ հունա-հռոմեական տիրապետության ժամանակ ազատ քաղաք էր։
Կիլիկյան Հայաստանի օրոք
Մինչև 6-րդ դարը Կիլիկիայի հունական արքեպիսկոպոսի երկրորդ աթոռանիստն էր։ Այասը ծաղկել ու զարգացել է Կիլիկիայի Հայկական պետականության ժամանակ (11-14-րդ դարեր)։ Այն Ռուբինյանների, հետագայում Հեթումյանների թագավորական տների սեփականությունն էր, որտեղ գործում էր հայկական դրամահատարան։ Ամրացված էր ցամաքային և ծովահայաց բերդերով։ Եվրոպացիները Այասում ունեին իրենց հյուպատոսությունները։ Եվրոպական աղբյուրներում Ա անվանվում է «Հայոց թագավորության նավահանգիստ»։ Այաս տեղանունն իր բազմաթիվ տարբերակներով հիշատակվում է հունա-լատինական, հայկական, արաբական, բյուգանդական, իտալական և անգլո-ֆրանսիական աղբյուրներում։ Նրա մասին խոսում են նույնիսկ եվրոպական վերածննդի շրջանի նշանավոր հեղինակներ Բոկաչիոն, Արիոստոն, Չոսերին և ուրիշներ։ Այասը 1274-1275 և 1281 թվականներին ենթարկվել է եգիպտական մամլուքների ավերիչ արշավանքներին։ 1305 թվականին հայերը այն վերագրավում և իրենց ձեռքին են պահում մինչև 1337-38 թվականները, սակայն թշնամուն զիջում են քաղաքի շրջակայքի Հարուն, Կովառա, Սարվանդիքար Համուս, Նուջեյման բերդերը, իսկ հետո նաև Այասը։
Կիլիկյան Հայաստանի անկումից հետո
1368-1378 թվականներին Այասը անցնում է Կիպրոսին, 15-րդ դարի կեսերին նվաճվում է Զուլգադրիյան Շահսուվարի կողմից, 1473 թվականին այն գրավում են վենետիկցիները, իսկ 1522 թվականին՝ անցնում Է օսմանցի թուրքերին։ Այս ժամանակներից սկսվում Է Այասի վայրէջքը։ 20-րդ դարի սկզբներին նա մի անշուք ու խղճուկ բնակավայր էր՝ 5000 բնակիչներով, որից 2000-ը՝ հայեր։ Հայկական եկեղեցիները երկուսն էին՝ Ս. Սարգիս և Ս. Ստեփանոս։