«Պեկին»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ →‎Ճարտարապետություն: ամսաթվերի ձևաչափի ուղղում, փոխարինվեց: accessdate=23 June 2009 → accessdate=2009 թ․ հունիսի 23 (3), accessdate=9 July 20 oգտվելով [[Վիքիպեդիա:Ավտո...
չ clean up, փոխարինվեց: աղյուսկաում → աղյուսակում oգտվելով ԱՎԲ
Տող 25. Տող 25.
| շրջանի տեսակ =
| շրջանի տեսակ =
| շրջան =
| շրջան =
| շրջանը աղյուսկաում =
| շրջանը աղյուսակում =
| համայնքի տեսակ =
| համայնքի տեսակ =
| համայնք =
| համայնք =

23:08, 23 Հուլիսի 2015-ի տարբերակ

Քաղաք
Պեկին
北京, Běijīng
Ժամացույցի սլաքի ուղղությամբ վերևից՝ Տյանանմեն, Երկնքի տաճար, Ազգային մեծ թատրոն, Պեկինի ազգային թատրոն
ԵրկիրՉինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Չինաստան
Ենթարկումկենտրոնական ենթարկման քաղաք
Ներքին բաժանումգավառի մակարդակի 18 վարչ. միավոր
վոլոստի մակարդակի 273 վարչ. միավոր
ՔաղաքապետՎան Ցիշան
Մակերես16808 կմ²
ԲԾՄ43 մետր
Պաշտոնական լեզուչինարեն
Բնակչություն19 817 968[1] մարդ (2009)
Խտություն1182 մարդ/կմ²
Ազգային կազմՀաներ - 96%, մանչժուրիա - 2%,
դունգաններ - 2%, մոնղոլներ - 0,3%, հայեր 0,2%
Տեղաբնականունպեկինցի
Ժամային գոտիUTC+8
Հեռախոսային կոդ10
Փոստային դասիչ100000 — 102600
Ավտոմոբիլային կոդ京A, C, E, F, H
京B (տաքսի)
京G (ոչ-քաղքային գոտի)
京O (պոլիցիան և իշխանությունը)
ISO 3166-2CN-11
Պաշտոնական կայքbeijing.gov.cn
Պեկին (Չինաստան)##
Պեկին (Չինաստան)

Պեկին, Չինաստանի մայրաքաղաքն է։ Աշխարհի խոշորագույն և ամենախիտ բնակեցված քաղաքներից մեկը՝ 2010 թ. տվյալներով Պեկինի բնակչությունը 19,612,368 մարդ է։ Պեկինը բնակչության թվով Չինաստանի երկրորդ քաղաքն է Շանհայից հետո։ Աշխարհում քիչ թվով քաղաքներ են եղել մշակութային և քաղաքական կենտրոն դարերով։ Դրանցից մեկը Պեկինն է։ Պեկինը հայտնի է իր բազմաթիվ շքեղ պալատներով, թանգարաններով, հսկայական քարե պատերով ու դարպասներով։ Այդ շքեղ կոթողները և համալսարանները Պեկինը դարձրել են Չինաստանի մշակութային և կրթական կենտրոն։

Ծագումնաբանություն և անուններ

Պեկին, չինական նշանների ստուգաբանությամբ՝ 北 հյուսիս և 京 մայրաքաղաք, տառացիորեն նշանակում է "Հյուսիսային մայրաքաղաք"։ Վերջին 3,000 տարիների ընթացքումքաղաքը բազմաթիվ անգամ փոխել է իր անունը։ Միայն 1949 թ., երբ Չինաստանի կոմունիստական կուսակցությունը քաղաքը դարձրեց Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության մայրաքաղաք, քաղաքին վերադարձվեց իր նախկին Պեկին անունը։

Անվանման ծագում

Մեր թվարկությունից առաջ 1027 թվականին Պեկինը հիշատակվել է Ցզի անունով։ 608 թվականին Յան կայսեր հրամանով Հուանհե գետի ջրերն այստեղ են հասցվել ջրանցքով, որը մինչև օրս գործում է և նավարկելի է։ 936 թվականին քաղաքն անվանվել է Սիցզին, 937 թվականից՝ Նանցզին, 12-րդ դարի կեսից՝ Չժունդու կամ Դասին։ 1215 թվականին քաղաքը նվաճել են մոնղոլները, 13–14-րդ դարերում Դադու կամ մոնղոլական Հանբալըկ անվամբ եղել է մոնղոլական Յուան կայսրության մայրաքաղաքը։ 1368 թվականից՝ մոնղոլական լծից Չինաստանի ազատագրումից հետո, կոչվել է Բեյպին (խաղաղ հյուսիս)։ 1421 թվականին, դառնալով չինական Մին կայսրության մայրաքաղաքը, անվանվել է Բեյցզին (այստեղից էլ՝ Պեկին անվանումը)։ 1644 թվականին Պեկինը գրավել են ապստամբած գյուղացիները, ապա՝ մանջուրները, որոնք Չինաստանում հիմնել են Ցին թագավորական հարստությունը։

Քույր և գործընկեր քաղաքներ

Պեկինը աշխարհով մեկ ունի բազմաթիվ քույր և եղբայրացած քաղաքներ, դրանցից շատերը մայրաքաղաքներ են իրենց երկրներում։

Չինական Հանրապետության հռչակում

1912 թվականին՝ Սինհայի բուրժուական հեղափոխության ժամանակ, Պեկինը հռչակվել է Չինական Հանրապետության մայրաքաղաք։ 1937 թվականին քաղաքը զավթել են ճապոնացիները։ Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միության օգնությամբ 1945 թվականին Կվանտունյան բանակն այնտեղից դուրս մղելուց հետո 3,5 տարի եղել է Գոմինդանի (Ազգային ժողովրդական կուսակցություն) իշխանության տակ։ 1949 թվականի հունվարի 31-ին Չինաստանի բանակն ազատագրել է քաղաքը և հռչակել Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությունը (ՉԺՀ)՝ Պեկին մայրաքաղաքով։

Տրանսպորտ

Պեկինը Չինաստանի 3-րդ խոշոր քաղաքն է՝ Չունցինից ու Շանհայից հետո, մոլորակի ամենաարագ աճող քաղաքային ագլոմերացիան, Չինաստանի ամենախոշոր տրանսպորտային հանգույցը, որտեղ խաչաձևվում են բազմաթիվ երկաթուղիներ և ավտոմայրուղիներ, ավելի քան 100 օդային ուղիներ։ Պեկինում է Շոուդու միջազգային օդանավակայանը, գործում է մետրոպոլիտեն (1970 թվականից)։ Քաղաքը նախանավահանգիստ է Դեղին ծովի Բոհայվան ծոցում (ծովից հեռու է 180 կմ) և Պեկինի ջրանցքով (25 կմ) կապվում է Յունդինհե գետին։

Կրթություն

Չինաստանի խոշորագույն ուսումնական հաստատություններից մայրաքաղաքում են Պեկինի համալսարանը (1898 թվական), բազմաթիվ բուհեր, գիտահետազոտական ինստիտուտներ, ՉԺՀ գիտությունների, բժշկական և գյուղատնտեսական գիտությունների ակադեմիաները, աստղադիտարանը, բուսաբանական այգին, գործում են Գեղարվեստի պատկերասրահը, Չինաստանի պատմության, Չինական հեղափոխության, Գուգուն (նախկին կայսերական պալատը) և այլ թանգարաններ, գրադարաններ, թատրոններ։

Մշակույթ

Չինական օպերային արվեստը, որի կենտրոնը Պեկինն է, չինական մշակույթի գլխավոր նվաճումներից է. այն երգի, երկխոսության և ժեստերի, շարժումների, մարտական հնարքների ու ակրոբատիկայի բեմական գործողությունների համադրություն է։

Ճարտարապետություն

Պեկինի պատմական մասը կառուցվել է խիստ երկրաչափորեն. կազմված է Ներքին ու Արտաքին քաղաքներից։ Հնագույն՝ Ներքին քաղաքը ներառում է Կայսերական քաղաքի համալիրը, որի միջուկը Փակ քաղաքն է՝ Կայսերական պալատի համալիրով (15-րդ դարի 1-ին կես)։ Կայսերական քաղաքի համալիրում են Տայմյաո (նախնիների հիշատակի) տաճարը (1420 թվական, վերակառուցվել է 1544 թվականին), Երեք ծովերի զբոսայգին և այլ շինություններ։ Արտաքին քաղաքի հարավային մասում է «Երկնքի տաճար» համալիրը (1420–1530 թվականներին, վերակառուցվել է 18–19-րդ դարերում)։ 1949 թվականին Ժողովրդական հեղափոխության հաղթանակից հետո սկսվել է Պեկինի վերակառուցումը, ընդարձակվել է գլխավոր մայրուղին, կառուցվել են բազմաթիվ բնակելի տներ, հասարակական շենքեր, ստեղծվել են նոր թաղամասեր։ Քաղաքական-վարչական կենտրոնը Տյանանմին հրապարակն է, որի արևմտյան և արևելյան մասերում են Ժողովրդական ներկայացուցիչների համաչինական համագումարների, Չինական հեղափոխության և Չինաստանի պատմության թանգարանների շենքերը։ [2][3]

Աղբյուրներ

  • Հայկական Հանրագիտարան

Ծանոթագրություններ

  1. քաղաքային գոտու բնակչություն  — մոտ 8 միլիոն մարդ
  2. «Sister Cities». Beijing Municipal Government. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 23-ին.
  3. Paris and Rome are "partner cities" due to an exclusive agreement between those two cities. «Le jumelage avec Rome» (French). Municipalité de Paris. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 9-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  4. «NYC's Sister Cities». Sister City Program of the City of New York. 2006. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 1-ին.(չաշխատող հղում)
  5. «Protocol and International Affairs». DC Office of the Secretary. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 12-ին.
  6. «Twin cities of Riga». Riga City Council. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 27-ին.
  7. Prefeitura.Sp – Descentralized Cooperation(չաշխատող հղում)
  8. «International Relations – São Paulo City Hall – Official Sister Cities». Prefeitura.sp.gov.br. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 1-ին.
  9. «Canberra's international relationships – Canberra's international relationships». cmd.act.gov.au. Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
  10. «Sister Cities of Manila». 2008–2009 City Government of Manila. Արխիվացված է օրիգինալից 7 June 2008-ին. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 2-ին. {{cite web}}: External link in |publisher= (օգնություն)
  11. «Twinning Cities: International Relations» (PDF). Municipality of Tirana. tirana.gov.al. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 23-ին.