«Գևորգ Ջահուկյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Գիտնական
{{Տեղեկաքարտ Գիտնական
| անուն = Գևորգ Ջահուկյան
| պատկեր = Ջահուկյան.jpg
| բնագիր անուն =
| պատկեր =Ջահուկյան.jpg
| image_size =
| alt =
| caption =
| birth_date = {{Ծննդյան ամսաթիվ|1920|4|1}}
| birth_place = [[Մեծավան|Շահնազար]]
| birth_place = [[Մեծավան|Շահնազար]]
⚫
| nationality = հայ
| death_date = {{ՄԱՏ|2005|7|6|1920|4|1}}
| death_place =[[Երևան]]
| residence =
| citizenship =
⚫
| nationality = [[Հայեր|Հայ]]
| ethnicity =
| religion =
| fields = [[լեզվաբանություն]]
| fields = [[լեզվաբանություն]]
| workplaces =
| alma_mater = [[Երևանի պետական համալսարան]]
| alma_mater = [[Երևանի պետական համալսարան]]
| doctoral_advisor =
| academic_advisors =
| doctoral_students =
| notable_students =
| known_for =
| author_abbrev_bot =
| author_abbrev_zoo =
| influences =
| influenced =
| awards =
| signature =
| signature_alt =
| ծանոթ =
| Commons =
| Վիքիդարան=
}}
}}
'''Գևորգ Բեգլարի Ջահուկյան''' ([[1920]], [[ապրիլի 1]], [[Մեծավան|Շահնազար]] - [[2005]], [[հուլիսի 6]], [[Երևան]]), հայ ականավոր բանասեր, լեզվաբան, հայագետ։
'''Գևորգ Բեգլարի Ջահուկյան''' ([[1920]], [[ապրիլի 1]], [[Մեծավան|Շահնազար]] - [[2005]], [[հուլիսի 6]], [[Երևան]]), հայ ականավոր բանասեր, լեզվաբան, հայագետ։ Բանասիրական գիտությունների դոկտոր ([[1955]]), [[պրոֆեսոր]] ([[1958]]), [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[ակադեմիկոս]] (1974, թղթակից անդամ՝ 1968-ից)։ ՀՀ գիտությունների վաստակավոր գործիչ (1965)։
Բանասիրական գիտությունների դոկտոր ([[1955]]), [[պրոֆեսոր]] ([[1958]]), [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[ակադեմիկոս]] (1974, թղթակից անդամ՝ 1968-ից)։ ՀՀ գիտությունների վաստակավոր գործիչ (1965)։


== Կենսագրություն ==
== Կենսագրություն ==
1941 թվականին ավարտել է [[Երևանի պետական համալսարան]]ը։ 1945 թվականից դասախոսել է ԵՊՀ ռոմանո-գերմանական բանասիրության ֆակուլտետում,
* 1941 թ. ավարտել է [[Երևանի պետական համալսարան]]ը։ 1945 թվականից դասախոսել է ԵՊՀ ռոմանո-գերմանական բանասիրության ֆակուլտետում,
1948-1957 թթ. [[Երևանի պետական լեզվահասարակագիտական համալսարան|Երևանի Վալերի Բրյուսովի անվան ռուսաց և օտար լեզուների ինստիտուտ]]ի դասախոս, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, 1957-1970 թթ.՝ ռոմանա-գերմանական բանասիրության ամբիոնների վարիչ,
* 1948-1957 թթ. [[Երևանի պետական լեզվահասարակագիտական համալսարան|Երևանի Վալերի Բրյուսովի անվան ռուսաց և օտար լեզուների ինստիտուտ]]ի դասախոս, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, 1957-1970 թթ.՝ ռոմանա-գերմանական բանասիրության ամբիոնների վարիչ,
[[1962]] թվականից [[ՀՀ ԳԱԱ Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ|Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվաբանության ինստիտուտ]]ի տնօրեն, [[Հայաստանի Գիտությունների Ազգային Ակադեմիա]]յի ակադեմիկոս։<ref>[http://www.sci.am/members.php?mid=137&langid=2 ՀՀ ԳԱԱ իսկական անդամներ՝ Գևորգ Բեգլարի Ջահուկյան]</ref>
* [[1962]] թվականից [[ՀՀ ԳԱԱ Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ|Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվաբանության ինստիտուտ]]ի տնօրեն, [[Հայաստանի Գիտությունների Ազգային Ակադեմիա]]յի ակադեմիկոս։<ref>[http://www.sci.am/members.php?mid=137&langid=2 ՀՀ ԳԱԱ իսկական անդամներ՝ Գևորգ Բեգլարի Ջահուկյան]</ref>


Գևորգ Ջահուկյանի հիմնարար հետազոտություններից են՝ «Լեզվաբանության պատմություն» (հ. 1, 2, 1960, 1962), «Հայ բարբառագիտության ներածություն» (1972), «ժամանակակից հայերենի տեսության հիմունքները » (1974), «Ընդհանուր և հայ լեզվաբանություն» (ռուս., 1978), «Հայերենի համեմատական քերականություն» ([[ռուսերեն]], 1982), «Հայոց լեզվի պատմություն, նախագրային շրջան» (1987, ՀԽՍՀ Պետական մրցանակ՝ 1988)։
Գևորգ Ջահուկյանի հիմնարար հետազոտություններից են՝ «Լեզվաբանության պատմություն» (հ. 1, 2, 1960, 1962), «Հայ բարբառագիտության ներածություն» (1972), «ժամանակակից հայերենի տեսության հիմունքները » (1974), «Ընդհանուր և հայ լեզվաբանություն» (ռուս., 1978), «Հայերենի համեմատական քերականություն» ([[ռուսերեն]], 1982), «Հայոց լեզվի պատմություն, նախագրային շրջան» (1987, ՀԽՍՀ Պետական մրցանակ՝ 1988)։
Տող 58. Տող 29.


== Երկեր ==
== Երկեր ==
*Քերականական և ուղղագրական աշխատությունները հին և միջնադարյան Հայաստանում, Երևան, 1954։
* Քերականական և ուղղագրական աշխատությունները հին և միջնադարյան Հայաստանում, Երևան, 1954։
*Խաչատուր Աբովյանը որպես լեզվաբան քերականագետ, Երևան, 1954։
* Խաչատուր Աբովյանը որպես լեզվաբան քերականագետ, Երևան, 1954։
*Հին հայերենի հոլովման սիստեմը և նրա ծագումը, Երևան, 1959։
* Հին հայերենի հոլովման սիստեմը և նրա ծագումը, Երևան, 1959։
*Լեզվաբանության պատմություն, հատոր 1-2, Երևան, 1960-62։
* Լեզվաբանության պատմություն, հատոր 1-2, Երևան, 1960-62։
*Ուրարտերենը և հնդեվրոպական լեզուները, Երևան, 1963։
* Ուրարտերենը և հնդեվրոպական լեզուները, Երևան, 1963։
*Հայասայի լեզուն և նրա առնչությունները հնդեվրոպական լեզուների հետ, Երևան, 1964։
* Հայասայի լեզուն և նրա առնչությունները հնդեվրոպական լեզուների հետ, Երևան, 1964։
*Հայոց լեզվի զարգացման փուլերը, Երևան, 1964։
* Հայոց լեզվի զարգացման փուլերը, Երևան, 1964։
*Հնդեվրոպական, խուռա-ուրարտական և կովկասյան լեզուների փոխհարաբերությունը, Երևան, 1967։
* Հնդեվրոպական, խուռա-ուրարտական և կովկասյան լեզուների փոխհարաբերությունը, Երևան, 1967։
*Ակնարկներ հայերենի նախագրային շրջանի պատմության, Երևան, 1967 (ռուսերեն)։
* Ակնարկներ հայերենի նախագրային շրջանի պատմության, Երևան, 1967 (ռուսերեն)։
*Հայոց լեզվի զարգացումն և կառուցվածքը, Երևան, 1969։
* Հայոց լեզվի զարգացումն և կառուցվածքը, Երևան, 1969։
*Հայերենը և հնդեվրոպական հին լեզուները, Երևան, 1970։
* Հայերենը և հնդեվրոպական հին լեզուները, Երևան, 1970։
*Հայ բարբառագիտության ներածություն, Երևան, 1972։
* Հայ բարբառագիտության ներածություն, Երևան, 1972։
*Ժամանակակից հայերենի տեսության հիմունքները, Երևան, 1974։
* Ժամանակակից հայերենի տեսության հիմունքները, Երևան, 1974։
*Գրաբարի քերականության պատմություն (XVII-XIX դդ.), Երևան, 1974։
* Գրաբարի քերականության պատմություն (XVII-XIX դդ.), Երևան, 1974։
*Հայոց լեզու։ Ընդհանուր գիտելիքներ։ Ոճաբանություն (հեղինակակից, Երևան, 1976)։
* Հայոց լեզու։ Ընդհանուր գիտելիքներ։ Ոճաբանություն (հեղինակակից, Երևան, 1976)։
*Общее и армянское языкознание, Е., 1978.
* Общее и армянское языкознание, Е., 1978.
*Հայերենի համեմատական քերականություն, Երևան, 1982 (ռուսերեն)։
* Հայերենի համեմատական քերականություն, Երևան, 1982 (ռուսերեն)։
*Հայոց լեզվի պատմություն. նախագրայաին շրջան, Երևան, 1987։
* Հայոց լեզվի պատմություն. նախագրայաին շրջան, Երևան, 1987։
*Ժամանակակից հայերենի իմաստաբանություն և բառակազմություն, Երևան, 1989։
* Ժամանակակից հայերենի իմաստաբանություն և բառակազմություն, Երևան, 1989։
*Լեզվի համընդհանուր տեսություն (ռուսերեն, Մոսկվա, 1999, անգլերեն, 2003)։
* Լեզվի համընդհանուր տեսություն (ռուսերեն, Մոսկվա, 1999, անգլերեն, 2003)։
*Հայերեն ստուգաբանական բառարան, Երևան, 2010։
* Հայերեն ստուգաբանական բառարան, Երևան, 2010։


== Աղբյուրներ ==
== Աղբյուրներ ==
*Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Գ, գիրք I, էջ 301։
* Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Գ, գիրք I, էջ 301։
*Հրանտ Պետրոսյան, Հայերենագիտական բառարան, Ե., «Հայաստան», 1987, էջ 530-531։
* Հրանտ Պետրոսյան, Հայերենագիտական բառարան, Ե., «Հայաստան», 1987, էջ 530-531։


== Ծանոթագրություններ ==
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
{{ծանցանկ}}


==Արտաքին հղումներ==
== Արտաքին հղումներ ==
[http://www.ysu.am/site/index.php?lang=1&page=10&id=89&p_num=4 Այցելություն լեզվաբան Գևորգ Ջահուկյանին]
[* http://www.ysu.am/site/index.php?lang=1&page=10&id=89&p_num=4 Այցելություն լեզվաբան Գևորգ Ջահուկյանին]


{{DEFAULTSORT:Ջահուկյան, Գևորգ}}
{{DEFAULTSORT:Ջահուկյան, Գևորգ}}

[[Կատեգորիա:1920 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:1920 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:Ապրիլի 1 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:Ապրիլի 1 ծնունդներ]]

05:31, 26 Մայիսի 2015-ի տարբերակ

Գևորգ Ջահուկյան
Պատկեր:Ջահուկյան.jpg
Ծնվել էապրիլի 1, 1920(1920-04-01)
Շահնազար
Մահացել էհունիսի 6, 2005(2005-06-06) (85 տարեկան)
Երևան, Հայաստան
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Հայաստան
Ազգությունհայ
Մասնագիտությունլեզվաբանություն
Հաստատություն(ներ)Երևանի պետական համալսարան, Վ․ Բրյուսովի անվան պետական համալսարան և ՀՀ ԳԱԱ Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ
Գործունեության ոլորտլեզվաբանություն
ԱնդամակցությունՀՀ ԳԱԱ
Ալմա մատերԵրևանի պետական համալսարան
Գիտական աստիճանբանասիրական գիտությունների դոկտոր (1955), պրոֆեսոր (1958) և ակադեմիկոս (1974)
Տիրապետում է լեզուներինհայերեն[1]
Եղել է գիտական ղեկավարԱրմեն Սարգսյան
Պարգևներ
Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան «Պատվո նշան» շքանշան
ԺՏՆՑ արծաթե մեդալ
Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշան Մովսես Խորենացու մեդալ
և Հայկական ԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ
 Gevorg Jahukyan Վիքիպահեստում

Գևորգ Բեգլարի Ջահուկյան (1920, ապրիլի 1, Շահնազար - 2005, հուլիսի 6, Երևան), հայ ականավոր բանասեր, լեզվաբան, հայագետ։ Բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1955), պրոֆեսոր (1958), ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս (1974, թղթակից անդամ՝ 1968-ից)։ ՀՀ գիտությունների վաստակավոր գործիչ (1965)։

Կենսագրություն

Գևորգ Ջահուկյանի հիմնարար հետազոտություններից են՝ «Լեզվաբանության պատմություն» (հ. 1, 2, 1960, 1962), «Հայ բարբառագիտության ներածություն» (1972), «ժամանակակից հայերենի տեսության հիմունքները » (1974), «Ընդհանուր և հայ լեզվաբանություն» (ռուս., 1978), «Հայերենի համեմատական քերականություն» (ռուսերեն, 1982), «Հայոց լեզվի պատմություն, նախագրային շրջան» (1987, ՀԽՍՀ Պետական մրցանակ՝ 1988)։

Հայերենի համեմատական ուսումնասիրության բնագավառում ներկայացրել է հայերենի առաչնությունները հնդեվրոպական և այլ ընտանիքների պատկանող պատկանող բազմաթիվ հին և հնագույն լեզուների հետ, ճշգրտել հայերենի տարածքային դիրքը հնդեվրոպական լեզուների շրջանում, հայերենի հնդեվրոպական և խուռա-ուրարտական ենթաշերտերը, հայտնաբերել հայերենից ուրարտերենին, խեթերենին և այլ լեզուներին անցած փոխառություններ, տվել նոր ստուգաբանություններ։

Հայոց լեզվի պատմությանը նվիրված ուսումնասիրություններում մշակել է հայերենի պատմության զարգացման շրջանաբաժանումը, առաջին անգամ հայերենի նկատմամբ կիրառել է լեզվաժամանակագրական մեթոդը, բնութագրել է հայերենի պատմության նախագրային, հին, միջին և նոր շրջանների հիմնական առանձնահատկություններն ու հայոց լեզվի կառուցվածքի և բառապաշարի պատմական զարգացումը։

Հայ բարբառագիտության բնագավառում ստեղծել է նոր գիտակարգ՝ վիճակագրական բարբառագիտություն։ Պատմահամեմատական լեզվաբանության մեջ առաջ է քաշել նախալեզվի տարբերակայնության գաղափարը, առաջարկել նախալեզվի վերականգնման նոր վարկած։

Ժամանակակից հայերենի տեսության բնագավառում կիրառել է լեզվի կառուցվածքի նկարագրության նոր մեթոդներ, առանձնացրել ու հիմնավորել քերական նոր կարգեր, համընդհանուր Ջամալի լեզվաբանության կաղապարի հիման վրա ուսումնասիրել է հայերենի իմաստաբանությունն ու բառակազմությունը։

Ստեղծել է լեզվաբանության համընդհանուր տեսություն և կաղապար՝ սուբստանցիոնալ լեզվաբանություն, որն ապահովում է իմացաբանական ու լեզվաբանական կարգերի քննությունը, միասնական սկզբունքներով լեզվական և արտալեզվական օբյեկտների նկարագրությունը։

Հատուկ ուշադրություն է դարձրել հայ լեզվաբանության, մասնավորապես հայ քերականության պատմության հարցերին[3]։

Երկեր

  • Քերականական և ուղղագրական աշխատությունները հին և միջնադարյան Հայաստանում, Երևան, 1954։
  • Խաչատուր Աբովյանը որպես լեզվաբան քերականագետ, Երևան, 1954։
  • Հին հայերենի հոլովման սիստեմը և նրա ծագումը, Երևան, 1959։
  • Լեզվաբանության պատմություն, հատոր 1-2, Երևան, 1960-62։
  • Ուրարտերենը և հնդեվրոպական լեզուները, Երևան, 1963։
  • Հայասայի լեզուն և նրա առնչությունները հնդեվրոպական լեզուների հետ, Երևան, 1964։
  • Հայոց լեզվի զարգացման փուլերը, Երևան, 1964։
  • Հնդեվրոպական, խուռա-ուրարտական և կովկասյան լեզուների փոխհարաբերությունը, Երևան, 1967։
  • Ակնարկներ հայերենի նախագրային շրջանի պատմության, Երևան, 1967 (ռուսերեն)։
  • Հայոց լեզվի զարգացումն և կառուցվածքը, Երևան, 1969։
  • Հայերենը և հնդեվրոպական հին լեզուները, Երևան, 1970։
  • Հայ բարբառագիտության ներածություն, Երևան, 1972։
  • Ժամանակակից հայերենի տեսության հիմունքները, Երևան, 1974։
  • Գրաբարի քերականության պատմություն (XVII-XIX դդ.), Երևան, 1974։
  • Հայոց լեզու։ Ընդհանուր գիտելիքներ։ Ոճաբանություն (հեղինակակից, Երևան, 1976)։
  • Общее и армянское языкознание, Е., 1978.
  • Հայերենի համեմատական քերականություն, Երևան, 1982 (ռուսերեն)։
  • Հայոց լեզվի պատմություն. նախագրայաին շրջան, Երևան, 1987։
  • Ժամանակակից հայերենի իմաստաբանություն և բառակազմություն, Երևան, 1989։
  • Լեզվի համընդհանուր տեսություն (ռուսերեն, Մոսկվա, 1999, անգլերեն, 2003)։
  • Հայերեն ստուգաբանական բառարան, Երևան, 2010։

Աղբյուրներ

  • Գառնիկ Ստեփանյան, Կենսագրական բառարան, հատոր Գ, գիրք I, էջ 301։
  • Հրանտ Պետրոսյան, Հայերենագիտական բառարան, Ե., «Հայաստան», 1987, էջ 530-531։

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ ՀՀ ԳԱԱ իսկական անդամներ՝ Գևորգ Բեգլարի Ջահուկյան
  3. ↑ Գևորգ Ջահուկյանի մասին anunner.com կայքում

Արտաքին հղումներ

[* http://www.ysu.am/site/index.php?lang=1&page=10&id=89&p_num=4 Այցելություն լեզվաբան Գևորգ Ջահուկյանին]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գևորգ_Ջահուկյան&oldid=3116363» էջից