«Անգոլա»–ի խմբագրումների տարբերություն

República de Angola
Անգոլայի Հանրապետություն República de Angola
; Դրոշ	; Զինանշան
	Ազգային օրհներգ՝ Անգոլա ավանտե (պորտուգերեն); Առաջ Անգոլա
	Անգոլա դիրքը
Մայրաքաղաք; և ամենամեծ քաղաք	Լուանդա; 8°50′S, 13°20′E
Պետական լեզուներ	պորտուգալերեն
Շրջանային լեզուներ	կոնգերեն, չոկվերեն, ումբունդերեն, կիմբունդերեն
Կառավարում	Նախագահական հանրապետություն
Անկախություն	Պորտուգալիայից
Բնակչություն
ՀՆԱ (ԳՀ)	2008 գնահատում
ՀՆԱ (անվանական)	2008 գնահատում
ՄՆԶԻ (2007)	0.564 (միջին) (143-րդ)
Արժույթ	Անգոլական կվանզա (AOA)
Ժամային գոտի	WAT (ՀԿԺ+1)
Ազգային դոմեն	.ao
Հեռախոսային կոդ	++244

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

13:23, 24 Մայիսի 2015-ի տարբերակ

Անգոլա (պաշտոնապես Անգոլայի Հանրապետություն (պորտուգալերեն՝ República de Angola), երկիր Աֆրիկայի հարսւվ-արևմուտքում, Պորտուգալիաւյի գաղութը (1951 թվականից՝ անդրծովյան նահանգ)։ Արևմուտքում ողողվում է Ատլանտյան օվկիանոսով։ Տարածությունը 1246,7 հզ. կմ² է, բնակչությունը՝ 5340 հզ. (1969) մարդ է։

Վարչական բաժանում

Վարչականորեն բաժանված է 18 օկրուգի (ներառյալ Կաբինդա օկրուգը, որը գտնըվում է Կոնգո գետի գետաբերանից հյուսիս և Անգոլայից անջատված է Զաիրի առափնյա նեղ շերտով)։ Կենտրոնը ձևականորեն Նոր Լիսաբոնև Է, փաստորեն՝ Լուանդան։ Կառավարում է գլխավոր նահանգապետը։

Բնություն

Անգոլայի մեծ մասը սարահարթային է (1000 մ և ավելի բարձրությամբ), ծովափնյա նեղ (50—200 կմ) մասը՝ դաշտավայր։ Ամենաբարձր կետը Մոկո լեռն է (2610 մ)։ Երկրաբանական կառուցվածքով կազմում է Աֆրիկական պլատֆորմի մի մասը։ Անգոլան հարուստ է ալմաստի ցրոններով, նավթի, գորշ ածխի, երկաթի, մանգանի, պղնձի, ուրանի, ոսկու և այլ հանածոներով։ Անգոլայի ներքին մասի կլիման հասարակած-մուսոնային Է, անձրևային ամառով և չոր ձմեռով, մերձծովյան մասում՝ արևադարձային-պասատային, չորային։ Տաք ամսվա (մերձծովյան մասում՝ մարտ կամ ապրիլ, ներքին մասում՝ հոկտեմբեր կամ նոյեմբեր) միջին ջերմաստիճանը 22°C–ից 28°C է, ցուրտ ամսվանը (հուլիս, օգոստոս)՝ 15°C–ից 22°C։ Տարեկան տեղումները՝ 1000—1500 մմ, ծայր հարավում՝ 500–1000 մմ, ծովափին՝ հարավում 50—100 մմ, հյուսիսում՝ 250—500 մմ։

Խոշոր գետերից են Զամբեզին, Կասաին, Կվանգոն, Կվանզան, Կունենեն ևն։ Գետերն ունեն սահանքներ՝ հիդրոէներգիայի հարուստ պաշարներով, նավագնացության համար մեծ մասը պիտանի չէ։ Երկրռւմ աճում են չոր արևադարձային, սաղարթավոր, նոսր անտառներ, որոշ վայրերում խոտային և թփուտային սավաննաներ են՝ տեղ-տեղ բաոբաբներով։ Հարավում մերկացած սավաննաներ են, կիսաանապատներ և անապատներ։ Կենդանական աշխարհում տիրապետող են Արևելա-Աֆրիկյան ենթամարզի սավաննայի ներկայացուցիչները՝ Արևմտա–Աֆրիկյան ենթամարզի անտառային ֆաունայի տարրերով։

Բնակչություն

Անգոլայի բնակչության մոտ 96%֊ի լեզուն պատկանում է բանտու լեզվաընտանիքին։ Մոտ 160 հզ. մարդ եվրոպացիներ են՝ հիմնականում պորտուգալացիներ։ Անգոլայի պաշտոնական լեզուն պորտուգալերենն է։ Բնակչության 35% քրիստոնյաներ են։

Բնակավայրեր

Նշանավոր քաղաքներն են՝ Լուանդան, Նոր Լիսաբոնը և Լոբիտուն։ Պատմական ակնարկ։ Անգոլայի ժողովուրդների սոցիալ-տնտեսական զարգացումն ընթացել է խիստ անհավասարաչափ։ Որոշ ժողովուրդներ մինչև այժմ պահպանել են տոհմատիրական կարգերը, մյուսները, միջնադարում արդեն ունեին իրենց պետությունները՝ Կոնգո, Լունդա, Գոլաան–Դոնգո (վերջինից էլ առաջացել է երկրի անունը)։

Գրականություն

Բաևտու լեզվաընտանիքին պատկանող կիմբունդու, բունդու, կիկոնգո, գանգելա և այլ լեզուներով հարուստ բանավոր գրականություն։ ժամանակակից գրավոր գրականությունը հիմնականում պորտուգալերեն է։ 19-րդ դարի վերջում Կորդեյրու դա Մատտան գրառել է Ժողովրդական բազմաթիվ ստեղծագործություններ և հրատարակել «ժողովրդական իմաստությունը անգոլական ասացվածքևերում» պորտուգալերեն ժողովածուն։ Գրող 0. Ռիբաշի «Միսոսո» (հ. 1—3, 1961) գրքում ամփոփված են 100 հեքիաթ ե 500 ասացվածք։ Սկզբնական շրջանի գրականության համար (1855—1930) հատ– րարներին Ա-ի ժողովրդի դեմ պայքարում կանշական են երկու հակադիր ոսլղոթյուններ՝ գաղութատիրական և հայրենասիրական գաղափարախոսությունևերով։ 1930–47-ը գրական կյանքի լճացման տարիներ էին։ Հաջորդ շրջանի (1948—60) գրականությանը հատուկ է գաղութատիրության մերկացումը։ Այդ տարիևերիև սկզբևավորվել է «Գևում ենք հայտնագործելու Անգոլաև» կուլտուր-լուսավորական հայրենասիրական շարժումը։ Լույս են տեսել առաջադեմ գրող Կ. Աորոմենյուի «Մեռյալ հող» (1949) և «Շրջադարձ» (1957) վեպերը։ Անգոլայի գրակաևության վերջին շրջանը հատկանշվում է ազատագրական պայքարի թեմատիկայի ընդլայնումով։ Առաջադիմակաև գրակաևությունը զարգանում է երկրի սահմաևևերից դուրս։ «Բանաստեղծություններ> (1961), «Տամաք աչքհրով> (1963) գրքերի հեղինակ, քնարերգության երեք անթոլոգիաների կազմող դի Անդրիադին Կորդեյրու դա Մատտան գրառել է Ժողովրդական բազմաթիվ ստեղծագործություններ և հրատարակել «ժողովրդական իմաստությունը անգոլական ասացվածքևերում» պորտուգալերեն ժողովածուն։։

Ճարտարապետություն

Պատկեր:Image 1161.jpg

Անգոլայի ազգային բանկի շենքը Լուանդայում

Գյուղերն ունեն շրջանաձև հատակագիծ, կենտրոևում՝ ժողովարաև, որի շուրջը տեղադըրված եև ուղղաևկյուն տները՝ խոտով կամ ծղոտով ծածկված երկթեք կամ վրանաձև տանիքներով։ Եվրոպացիևերի մուտքից հետո Ա-ում կառուցվել եև պորտուգալական գավառային քաղաքների տիպի քաղաքներ՝ բարոկկոյի և վաղ կլասիցիզմի ոճի շեևքերով, իսկ 20-րդ դարի սկզբից՝ եվրոպական ժամանակակից շինություններ:

Կերպարվեստ

Անգոլայի տարածքում պահպանվել են նախնադարյան ժայռապատկերներ։ Միջիև դարերում զարգացած է եղել փայտի քանդակազարդումը՝ մարդկանց և կեևդաևիների ոճավորված արձանիկներ, ծիսական դիմակներ։ Փայտաքանդակի բարդ կոմպոզիցիաներով են զարդարված ցեղերի շատ առաջնորդևերի թիկնաթոռները, տնային կահկարասին։ Շյուղերից, խոտից, ծղոտից հյուսածո իրերը՝ զամբյուղները, խսիրևերը, պարկերը, զարդարվում են սև, դեղիև, կարմրադարչնագույն երկրաչափակաև նախշերով։ Խեցեղենի ներքևի մասը սովորաբար գնդաձև է, վերևը՝ գլանաձև, դանակով նախշված։

Ծանոթագրություններ

↑ Department of Economic and Social Affairs Population Division (2009)։ «World Population Prospects, Table A.1» (.PDF)։ 2008 revision։ United Nations։ Վերցված՝ 2009-03-12։
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 «Angola». International Monetary Fund. Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 1–ին-ին.

Արտաքին հղումներ

Պաշտոնական կայք (Պորտուգալերեն)
Անգոլան հոդվածը Curlie-ում (ըստ DMOZ-ի)
Անգոլան BBC-ի կողմից

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Անգոլա կատեգորիայում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

[unpop-1] Department of Economic and Social Affairs Population Division (2009)։ «World Population Prospects, Table A.1» (.PDF)։ 2008 revision։ United Nations։ Վերցված՝ 2009-03-12։

[imf2-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 «Angola». International Monetary Fund. Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 1–ին-ին.

[1]

[2]

@@ Տող 60. / Տող 60. @@
 '''Անգոլա''' (պաշտոնապես '''Անգոլայի Հանրապետություն''' ([[պորտուգալերեն]]՝ República de Angola), երկիր [[Աֆրիկա]]յի հարսւվ-արևմուտքում, [[Պորտուգալիա]]ւյի գաղութը (1951 թվականից՝ անդրծովյան նահանգ)։ Արևմուտքում ողողվում է [[Ատլանտյան օվկիանոս]]ով։ Տարածությունը 1246,7 հզ. կմ² է, բնակչությունը՝ 5340 հզ. (1969) մարդ է։
 == Վարչական բաժանում ==
-Վարչականորեն բաժանված է 18 օկրուգի (ներառյալ Կաբինդա օկրուգը, որը գտնըվում է Կոնգո գետի գետաբերանից հս. և Անգոլայից անջատված է Զաիրի առափնյա նեղ շերտով)։ Կենտրոնը ձևականորեն [[Նոր Լիսաբոն]]և Է, փաստորեն՝ [[Լուանդա]]ն։ Կառավարում է գլխավոր նահանգապետը։
+Վարչականորեն բաժանված է 18 օկրուգի (ներառյալ Կաբինդա օկրուգը, որը գտնըվում է Կոնգո գետի գետաբերանից հյուսիս և Անգոլայից անջատված է Զաիրի առափնյա նեղ շերտով)։ Կենտրոնը ձևականորեն [[Նոր Լիսաբոն]]և Է, փաստորեն՝ [[Լուանդա]]ն։ Կառավարում է գլխավոր նահանգապետը։
 == Բնություն ==