«Չորոճողներ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ կետադրական, փոխարինվեց: : → ։ (26) |
|||
Տող 16. | Տող 16. | ||
|section text= |
|section text= |
||
* [[Գետաձիայիններ]] (''[[Hippopotamidae]]'') |
* [[Գետաձիայիններ]] (''[[Hippopotamidae]]'') |
||
* [[Մշկախոզայիններ |
* [[Մշկախոզայիններ]] (''[[Tayassuidae]]'') |
||
* [[Խոզայիններ]] (''[[Suidae]]'') |
* [[Խոզայիններ]] (''[[Suidae]]'') |
||
* ''[[Anthracotheriidae]]'' |
* ''[[Anthracotheriidae]]'' |
||
Տող 25. | Տող 25. | ||
*խոզայիններ, |
*խոզայիններ, |
||
* մշկախոզայիններ |
* մշկախոզայիններ |
||
* գետաձիայիններ։ |
|||
* գետաձիայիններ: |
|||
Հետևյալ գծապատկերով ցույց է տրվում խոզայինների և մշկախոզայինների տեսակների ներսում ազգակցական կապերը. |
Հետևյալ գծապատկերով ցույց է տրվում խոզայինների և մշկախոզայինների տեսակների ներսում ազգակցական կապերը. |
||
Տող 45. | Տող 45. | ||
}} |
}} |
||
}} |
}} |
||
== Ներկայացուցիչներ == |
== Ներկայացուցիչներ == |
||
=== Գետաձիայիններ === |
=== Գետաձիայիններ === |
||
Գետաձիայիններ ({{lang-lat|''Hippopotamidae''}}) [[երկսմբակավորներ]]ի ընտանիք, ընդգրկում են 2 դաս՝ սովորական և գաճաճ գետաձիերից, որոնք բնակվում են [[Աֆրիկա]] |
Գետաձիայիններ ({{lang-lat|''Hippopotamidae''}}) [[երկսմբակավորներ]]ի ընտանիք, ընդգրկում են 2 դաս՝ սովորական և գաճաճ գետաձիերից, որոնք բնակվում են [[Աֆրիկա]]յում։ |
||
[[Գետաձի]]ն ամենևին նման չէ ձիուն, պարզապես նրա նման փռնչացնում |
[[Գետաձի]]ն ամենևին նման չէ ձիուն, պարզապես նրա նման փռնչացնում է։ Սովորական գետաձին խոշոր խոտակեր է։ Մարմնի երկարությունը 5 մ է, քաշը 4,5 տ է։ Ունի հաստ մաշկ, հսկա գլուխ։ Ապրում է հոտերուվ, օրվա մեծ մասն անցկացնում է ջրում, սնվում է ջրային բույսերուվ։Գաճաճ գետաձիու մարմնի երկարությունը 1,5 մ է, քաշը 240 կգ է։ |
||
Տարածված են ջրամերձ |
Տարածված են ջրամերձ վայրերում։ Ուտում են բույսերի արմատներ։ |
||
=== Խոզայինների ընտանիք=== |
=== Խոզայինների ընտանիք=== |
||
Խոզայինների ընտանիքը ({{lang-lat|Suidae}}) ներառում է 5 ցեղի 19 տեսակի |
Խոզայինների ընտանիքը ({{lang-lat|Suidae}}) ներառում է 5 ցեղի 19 տեսակի խոզեր։ Վայրի խոզերը բնակվում են [[Եվրասիա]]յում և [[Աֆրիկա]]յում, իսկ ընտանի խոզը տարածված է բոլոր մայրացամաքներու։ Վայրի խոզին անվանում են վարազ։ |
||
[[Վարազ]]ը ուտում է ամեն ինչ՝ պտուղներ, խխունջներ, ձվեր և |
[[Վարազ]]ը ուտում է ամեն ինչ՝ պտուղներ, խխունջներ, ձվեր և այլն։ Մարմնի երկարությունը 2,4 մ է իսկ քաշը 270 կգ է, ապրում է 20 տարի։ Ընտանեկան խոզը քաշով ու մեծությամբ գերազանցում է վարազին։ Ընտանեկան խոզը լույս աշխարհ է բերում 10-12 ձագ։ Խոզի ձագերը գիրանում են արագ։ Հայտնի է ընտանեկան [[խոզ]]ի 100 տեսակ։ |
||
=== Մշկախոզայինների ընտանիք === |
=== Մշկախոզայինների ընտանիք === |
||
Մշկախոզայինների ընտանիքը ({{lang-lat|Tayassuidae}}) կազմված է 4 տեսակի կենդանիներից, որոնք նախկինում ընդգրկվում էին խոզայինների |
Մշկախոզայինների ընտանիքը ({{lang-lat|Tayassuidae}}) կազմված է 4 տեսակի կենդանիներից, որոնք նախկինում ընդգրկվում էին խոզայինների ընտանիքում։ Մշկախոզերը փոքր են մյուս խոզերից։ Մարմնի երկարությունը 1մ է, իսկ քաշը 30կգ։ Տարածված են Ամերիկայում։Ամենահայտնին վզնոցավոր մշկախոզն է։ |
||
== Գրականություն == |
== Գրականություն == |
||
*Կենդանիների Հանրագիտարան, Վահագն Աբրահամյան |
*Կենդանիների Հանրագիտարան, Վահագն Աբրահամյան |
||
* D. E. Wilson, D. M. |
* D. E. Wilson, D. M. Reeder։ ''[[Mammal Species of the World]]''. Johns Hopkins University Press, Baltimore 2005, ISBN 0-8018-8221-4 |
||
* Donald R. Prothero, Scott E. |
* Donald R. Prothero, Scott E. Foss։ ''The Evolution of Artiodactyls''. Johns Hopkins University Press, 2007, ISBN 0-8018-8735-6 |
||
== Արտաքին հղումներ == |
== Արտաքին հղումներ == |
18:28, 30 Ապրիլի 2015-ի տարբերակ
Չորոճողներ | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||||||||
Suina Gray, 1868 | ||||||||||||||
Ընտանիքներ | ||||||||||||||
|
Չորոճողներ (լատին․՝ Nonruminantia) կամ խոզայիններ (լատին․՝ Suina) երկսմբակավորների կարգ, ենթակարգն ընդգրկում է 3 ընտանիքներ՝
- խոզայիններ,
- մշկախոզայիններ
- գետաձիայիններ։
Հետևյալ գծապատկերով ցույց է տրվում խոզայինների և մշկախոզայինների տեսակների ներսում ազգակցական կապերը.
Cetartiodactyla |
| ||||||||||||||||||||||||
Ներկայացուցիչներ
Գետաձիայիններ
Գետաձիայիններ (լատին․՝ Hippopotamidae) երկսմբակավորների ընտանիք, ընդգրկում են 2 դաս՝ սովորական և գաճաճ գետաձիերից, որոնք բնակվում են Աֆրիկայում։
Գետաձին ամենևին նման չէ ձիուն, պարզապես նրա նման փռնչացնում է։ Սովորական գետաձին խոշոր խոտակեր է։ Մարմնի երկարությունը 5 մ է, քաշը 4,5 տ է։ Ունի հաստ մաշկ, հսկա գլուխ։ Ապրում է հոտերուվ, օրվա մեծ մասն անցկացնում է ջրում, սնվում է ջրային բույսերուվ։Գաճաճ գետաձիու մարմնի երկարությունը 1,5 մ է, քաշը 240 կգ է։ Տարածված են ջրամերձ վայրերում։ Ուտում են բույսերի արմատներ։
Խոզայինների ընտանիք
Խոզայինների ընտանիքը (լատին․՝ Suidae) ներառում է 5 ցեղի 19 տեսակի խոզեր։ Վայրի խոզերը բնակվում են Եվրասիայում և Աֆրիկայում, իսկ ընտանի խոզը տարածված է բոլոր մայրացամաքներու։ Վայրի խոզին անվանում են վարազ։
Վարազը ուտում է ամեն ինչ՝ պտուղներ, խխունջներ, ձվեր և այլն։ Մարմնի երկարությունը 2,4 մ է իսկ քաշը 270 կգ է, ապրում է 20 տարի։ Ընտանեկան խոզը քաշով ու մեծությամբ գերազանցում է վարազին։ Ընտանեկան խոզը լույս աշխարհ է բերում 10-12 ձագ։ Խոզի ձագերը գիրանում են արագ։ Հայտնի է ընտանեկան խոզի 100 տեսակ։
Մշկախոզայինների ընտանիք
Մշկախոզայինների ընտանիքը (լատին․՝ Tayassuidae) կազմված է 4 տեսակի կենդանիներից, որոնք նախկինում ընդգրկվում էին խոզայինների ընտանիքում։ Մշկախոզերը փոքր են մյուս խոզերից։ Մարմնի երկարությունը 1մ է, իսկ քաշը 30կգ։ Տարածված են Ամերիկայում։Ամենահայտնին վզնոցավոր մշկախոզն է։
Գրականություն
- Կենդանիների Հանրագիտարան, Վահագն Աբրահամյան
- D. E. Wilson, D. M. Reeder։ Mammal Species of the World. Johns Hopkins University Press, Baltimore 2005, ISBN 0-8018-8221-4
- Donald R. Prothero, Scott E. Foss։ The Evolution of Artiodactyls. Johns Hopkins University Press, 2007, ISBN 0-8018-8735-6