«Իշպուինի»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
|||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Տեղեկաքարտ միապետ |
{{Տեղեկաքարտ միապետ |
||
| անուն = |
| անուն = Իշպուինի |
||
| տիտղոս = «Մեծ արքա», «Հզոր արքա», «Տիեզերքի արքա», «Նաիրի, Սուրա, Բիայնա երկրների արքա» |
| տիտղոս = «Մեծ արքա», «Հզոր արքա», «Տիեզերքի արքա», «Նաիրի, Սուրա, Բիայնա երկրների արքա» |
||
| պատկեր = |
| պատկեր = |
||
| Տող 24. | Տող 24. | ||
}} |
}} |
||
''' |
'''Իշպուինի''' (մ․թ․ա․ 825-810 թթ․), [[Վանի թագավորություն|Վանի թագավորության]] թագավոր մ.թ.ա. մոտավոր 824-810 թվականներին։ Ժամանակակից է [[Ասորեստան]]ի Շամշիադադ թագավորին և հիշատակվում է նրա տարեգրության մեջ (Ուշպինա անունով) մ.թ.ա. մոտավոր 824-ին։ Հաջորդել է հորը՝ [[Սարդուրի Ա]] թագավորին։ Գահակալել է տարեց հասակում (երբ ուներ երիտասարդ որդի և թոռ)։ Սկզբում իշխել է միահեծան, այնուհետև որդու՝ Մենուայի գահակցությամբ։ Իշպուինիի անունով պահպանված սեպաձև արձանագրությունները պատմում են նրա հաղթական արշավանքների, թագավորության սահմանների ընդարձակման ու ամրապնդման մասին։ Իշպուինիի, ինչպես նաև [[Մենուա]]յի հետ համատեղ թողած որոշ արձանագրություններ, վերաբերվում են [[Արարատյան դաշտ]]ում, Տուշպայի (Վան), [[Մանազկերտ]]ի և այլ շրջաններում կատարած շինարարական ձեռնարկումներին (բերդաքաղաքներ, պալատներ, ամառանոցներ, այգիներ, ոռոգիչ առուներ և այլն)։ Իշպուինին կրել է «Մեծ արքա», «Հզոր արքա», «Տիեզերքի արքա», «Նաիրի, Սուրա, Բիայնա երկրների արքա» տիտղոսները։ Կյանքի վերջին տարիներին արքայական գահը հանձնելով Մենուային՝ նվիրվել է քրմապետական գործունեությանը։ [[Վան]]ի «Մհերի դուռ» կոչվող ժայռին պահպանված արձանագրությունը ներկայացնում է Իշպուինիի կազմած հաշտից ցուցակը՝ [[Խալդի]] աստծո գլխավորությամբ ավագ ու կրտսեր աստվածությունների դիցակարգությունը (նվիրապետությունը)։ |
||
== Գրականություն == |
== Գրականություն == |
||
*Գ. Ղափանցյան, Ուրարտուի պատմությունը, [[Երևան]] [[1940]] էջ 143-152 |
*Գ. Ղափանցյան, Ուրարտուի պատմությունը, [[Երևան]] [[1940]] էջ 143-152 |
||
*Пиотровский Б. Б.5 Ванское царство (Урарту) Москва [[1959]] |
*Пиотровский Б. Б.5 Ванское царство (Урарту) Москва [[1959]] |
||
== Տես նաև == |
== Տես նաև == |
||
*[[Ուրարտական արքաների ցանկը]] |
*[[Ուրարտական արքաների ցանկը]] |
||
| Տող 38. | Տող 36. | ||
| Նախորդող = [[Սարդուրի Ա]] |
| Նախորդող = [[Սարդուրի Ա]] |
||
| Հաջորդող = [[Մենուա]] |
| Հաջորդող = [[Մենուա]] |
||
| Ցուցակ = Ուրարտական արքա<br> |
| Ցուցակ = Ուրարտական արքա<br>Իշպուինի |
||
| Տարիներ = մ.թ.ա. 824-810 |
| Տարիներ = մ.թ.ա. 824-810 |
||
| bcolor = #fafff6 |
| bcolor = #fafff6 |
||
11:47, 23 Ապրիլի 2015-ի տարբերակ
Իշպուինի | |
|---|---|
| «Մեծ արքա», «Հզոր արքա», «Տիեզերքի արքա», «Նաիրի, Սուրա, Բիայնա երկրների արքա» | |
 | |
| Իշխանություն | մ.թ.ա. 825-մ.թ.ա. 810 |
| Ծնվել է՝ | մ.թ.ա. 9-րդ դար |
| Մահացել է՝ | մ. թ. ա. 810 |
| Երկիր | Վանի թագավորություն |
| Ազգություն | հայ |
| միապետ | |
| Հայր | Սարդուրի Ա |
| Երեխաներ | Մենուա |
Իշպուինի (մ․թ․ա․ 825-810 թթ․), Վանի թագավորության թագավոր մ.թ.ա. մոտավոր 824-810 թվականներին։ Ժամանակակից է Ասորեստանի Շամշիադադ թագավորին և հիշատակվում է նրա տարեգրության մեջ (Ուշպինա անունով) մ.թ.ա. մոտավոր 824-ին։ Հաջորդել է հորը՝ Սարդուրի Ա թագավորին։ Գահակալել է տարեց հասակում (երբ ուներ երիտասարդ որդի և թոռ)։ Սկզբում իշխել է միահեծան, այնուհետև որդու՝ Մենուայի գահակցությամբ։ Իշպուինիի անունով պահպանված սեպաձև արձանագրությունները պատմում են նրա հաղթական արշավանքների, թագավորության սահմանների ընդարձակման ու ամրապնդման մասին։ Իշպուինիի, ինչպես նաև Մենուայի հետ համատեղ թողած որոշ արձանագրություններ, վերաբերվում են Արարատյան դաշտում, Տուշպայի (Վան), Մանազկերտի և այլ շրջաններում կատարած շինարարական ձեռնարկումներին (բերդաքաղաքներ, պալատներ, ամառանոցներ, այգիներ, ոռոգիչ առուներ և այլն)։ Իշպուինին կրել է «Մեծ արքա», «Հզոր արքա», «Տիեզերքի արքա», «Նաիրի, Սուրա, Բիայնա երկրների արքա» տիտղոսները։ Կյանքի վերջին տարիներին արքայական գահը հանձնելով Մենուային՝ նվիրվել է քրմապետական գործունեությանը։ Վանի «Մհերի դուռ» կոչվող ժայռին պահպանված արձանագրությունը ներկայացնում է Իշպուինիի կազմած հաշտից ցուցակը՝ Խալդի աստծո գլխավորությամբ ավագ ու կրտսեր աստվածությունների դիցակարգությունը (նվիրապետությունը)։
Գրականություն
- Գ. Ղափանցյան, Ուրարտուի պատմությունը, Երևան 1940 էջ 143-152
- Пиотровский Б. Б.5 Ванское царство (Урарту) Москва 1959
Տես նաև
| Նախորդող Սարդուրի Ա |
Ուրարտական արքա Իշպուինի մ.թ.ա. 824-810 |
Հաջորդող Մենուա |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
