«Սերբիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Փոխել հղումները
Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Հետ է շրջվում 2938716 խմբագրումը, որի հեղինակն է՝ Տիգրան ՀՅԴ կրկին թվերը չեն համապատասխանում
Տող 1. Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Երկիր
{{Տեղեկաքարտ երկիր
|պետությանանվանում = Սերբիա<br />Սերբիայի Հանրապետություն|այլանուն = Սերբիա|դրոշ = [[Պատկեր:Flag of Serbia.svg|110px]]|դրոշիհոդված = Սերբիայի դրոշ|զինանշան = [[Պատկեր:Coat of arms of Serbia.svg|100px]]|զինանշանիհոդված = Սերբիայի զինանշան|տեղադրություն = [[Պատկեր:Serbia (orthographic projection).svg|250px]]|լեզուներ = [[սերբերեն]]|մայրաքաղաք = [[Պատկեր:Small Coat of Arms Belgrade.svg|15px]] [[Բելգրադ]]|կրոն = |պետականկարգ = Նախագահական Հանրապետություն|կմ2 = 88,361|տոկոսջրային = 0.13|բնակչություն = 7,479,437|խտություն = 115|արժույթ = [[Սերբական Դինար|Դինար]]|արժույթիկոդ = CSD|ժամայինգոտի = Ձմռանը (UTC+1) <br /> Ամռանը (UTC+2)|կարգախոս = |հիմն = ''Боже правде''|տոն = |tld = rs|landcode = RS|tel = +381|քարտեզ = }}
|բնագիր_անվանում = Republika Srbija

|հայերեն_անվանում = Սերբիայի Հանրապետություն
|common_name = Սերբիայի
|դրոշի_պատկեր = Flag of Serbia.svg
|դրոշի_նկարագրում = Սերբիայիդրոշ
|զինանշանի_պատկեր = Coat of arms of Serbia.svg
|զինանշանի_նկարագրում = Սերբիայիզինանշան
|քարտեզի_պատկեր = Europe-Serbia.svg
|քարտեզի_նկարագիրը = Սերբիայիտեղագրական քարտեզ
|քարտեզի_պատկեր_2 =
|քարտեզ_2-ի_նկարագիրը =
|ազգային_նշանաբան =
|ազգային_օրհներգ = Սերբիայի Օրհներգ
|թագավորական_օրհներգ =
|օրհներգ =
|պաշտոնական_լեզուներ = [[Սերբերեն]]
|շրջանային_լեզուներ =
|էթնիկ_խմբեր =
|մայրաքաղաք = [[Բելգրադ]]
|ամենամեծ_քաղաք = մայրաքաղաք
|կառավարության_տեսակը = Նախգահական Հանրապետություն
|ղեկավար_կոչում_1 = Նախագահ
|ղեկավարի_անուն_1 = [[Տամիսլավ Նիկոլիչ]]
|ղեկավար_կոչում_2 = Վարչապետ
|ղեկավարի_անուն_2 = Ալեքսանդր Վիցից
|ղեկավար_կոչում_3 = Խորհրդարանի Նախագահ
|ղեկավարի_անուն_3 = Մաջա Գոջկովիչ
|ղեկավար_կոչում_4 =
|ղեկավարի_անուն_4 =
|ղեկավար_կոչում_5 =
|ղեկավարի_անուն_5 =
|ինքնիշխանության_տեսակը =
|ինքնիշխանության_նշում =
|established_event1 = Հայտարարված
|established_date1 = [[Հուլիսի 13]] [[2006]]
|established_event2 =
|established_date2 =
|area = 88,361
|areami² = 34,116
|area_rank = 113-րդ
|percent_water =
|population_estimate = 7,209,764
|population_estimate_year = 2014
|population_estimate_rank = 112-րդ
|population_census =
|population_census_year =
|population_density = 93
|population_densitymi² = 211
|population_density_rank = 112-րդ
|GDP_PPP_year = 2014
|GDP_PPP = $90.746 միլիարդ
|GDP_PPP_rank = 78-րդ
|GDP_PPP_per_capita = $12,605
|GDP_PPP_per_capita_rank = 83-րդ
|GDP_nominal = $42.648 միլիարդ
|GDP_nominal_rank = 86-րդ
|GDP_nominal_year = 2014
|GDP_nominal_per_capita = $5,924
|GDP_nominal_per_capita_rank = 88-րդ
|HDI_year = 2013
|HDI = {{increase}} 0.745
|HDI_rank = 77th
|HDI_category = <font color="#ffcc00">բարձր</font>
|Gini = 38
|Gini_year = 2013
|Gini_category = <font color="#ffcc00">միջին</font>
|currency = Սերբական Դինար
|currency_code = RSD
|time_zone = +1, +2
|utc_offset =
|time_zone_DST =
|utc_offset_DST =
|cctld = [[.rs]]
|calling_code = +381
}}
'''Սերբիա '''{{IPA2|{{Audio-IPA|en-us-Serbia.ogg|ˈsɜrbiə}}}}☃), պաշտոնական անվանումը '''Սերբիայի Հանրապետություն''' ({{lang-sr|Репу̀блика Ср̀бија}}, ''Ռեպուբլիկա Սռբիյա'' ), դեպի ծով ելք չունեցող երկիր է Հարավ-Արևելյան [[Եվրոպա]]յի [[Բալկանյան թերակղզի|Բալկանյան թերակղզու]] կենտրոնական մասում։ Սերբիան հյուսիսից սահմանակից է [[Հունգարիա]]յին, հյուսիս արևելքում՝ [[Ռումինիա]]յին, արևելքում՝ [[Բուլղարիա]]յին, հարավում՝ [[Մակեդոնիա]]յին, հարավ-արևմուտքում՝ [[Ալբանիա]]յին և [[Չեռնոգորիա]]յի, արևմուտքում՝ [[Խորվաթիա]]յին և [[Բոսնիա և Հերցեգովինա]]յին։ ՎՍերբիան 2003 - 2006թթ.-ին մտնում էր Սերբիա և Չեռնոգորիայի կազմի մեջ։ 2006թ.-ին անկախացավ Չերնոգորիան։ 2008թ.-ին անկախություն հռչակեց Կոսովոն, որի անկախությունը Սերբիան չի ճանաչում։<ref name=":0">[http://www.tours.am/am/countries/%D5%A5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1/%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%AB%D5%A1 www.tours.am] Սերբիայի մասին ավանդույթներ խոհանոց</ref>
'''Սերբիա '''{{IPA2|{{Audio-IPA|en-us-Serbia.ogg|ˈsɜrbiə}}}}☃), պաշտոնական անվանումը '''Սերբիայի Հանրապետություն''' ({{lang-sr|Репу̀блика Ср̀бија}}, ''Ռեպուբլիկա Սռբիյա'' ), դեպի ծով ելք չունեցող երկիր է Հարավ-Արևելյան [[Եվրոպա]]յի [[Բալկանյան թերակղզի|Բալկանյան թերակղզու]] կենտրոնական մասում։ Սերբիան հյուսիսից սահմանակից է [[Հունգարիա]]յին, հյուսիս արևելքում՝ [[Ռումինիա]]յին, արևելքում՝ [[Բուլղարիա]]յին, հարավում՝ [[Մակեդոնիա]]յին, հարավ-արևմուտքում՝ [[Ալբանիա]]յին և [[Չեռնոգորիա]]յի, արևմուտքում՝ [[Խորվաթիա]]յին և [[Բոսնիա և Հերցեգովինա]]յին։ ՎՍերբիան 2003 - 2006թթ.-ին մտնում էր Սերբիա և Չեռնոգորիայի կազմի մեջ։ 2006թ.-ին անկախացավ Չերնոգորիան։ 2008թ.-ին անկախություն հռչակեց Կոսովոն, որի անկախությունը Սերբիան չի ճանաչում։<ref name=":0">[http://www.tours.am/am/countries/%D5%A5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1/%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%AB%D5%A1 www.tours.am] Սերբիայի մասին ավանդույթներ խոհանոց</ref>


17:51, 10 Ապրիլի 2015-ի տարբերակ

Սերբիա
Սերբիայի դրոշ Զինանշան


Կարգավիճակինքնիշխան պետություն
Ներառում էBor District?, Բռանիչևսկյան շրջան, Բելգրադ, Զաեչարի օկրուգ, West Bačka District?, Zlatibor District?, Jablanica District?, South Banat District?, Հարավային Բաչկայի շրջան, Kolubara District?, Kosovo District?, Kosovska Mitrovica District?, Kosovo-Pomoravlje District?, Մաչվանսկի օկրուգ, շրջան Սերբիայում, Մորավիցայի շրջան, Nišava District?, Peć District?, Pirot District?, Podunavlje District?, Pomoravlje District?, Prizren District?, Pčinja District?, Rasina District?, Ռաշկայի շրջան, North Banat District?, North Bačka District?, Central Banat District?, Սրեմի շրջան, Toplica District? և Šumadija District?
Պետական լեզուսերբերեն[1]
Մայրաքաղաք Բելգրադ
Պետական կարգՆախագահական Հանրապետություն
Օրենսդիր մարմինՍերբիայի խորհրդարան
Երկրի ղեկավարԱլեքսանդր Վուչիչ
Կառավարության ղեկավարԱնա Բրնաբիչ
Ջրային %0.13% ջրային
Ազգաբնակչություն7,479,437
Խտություն115 մարդ/կմ²
ՀիմնБоже правде
Հիմնադրված է2006 թ.
ԱրժույթԴինար
Ազգային տոնՆոր տարվա օր, Սուրբ Ծնունդ, Statehood Day?, Ավագ Ուրբաթ, Զատիկ, Զատկի երկուշաբթի, Մայիսի մեկ և Հաշտության օր
Ժամային գոտիUTC+1
Հեռախոսային կոդ+381
Ինտերնետ-դոմեն.rs և .срб
Մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս0,802[2]
srbija.gov.rs

Սերբիա ՄՀԱ՝ [Լսել ˈsɜrbiə]☃), պաշտոնական անվանումը Սերբիայի Հանրապետություն (սերբ.՝ Репу̀блика Ср̀бија, Ռեպուբլիկա Սռբիյա ), դեպի ծով ելք չունեցող երկիր է Հարավ-Արևելյան Եվրոպայի Բալկանյան թերակղզու կենտրոնական մասում։ Սերբիան հյուսիսից սահմանակից է Հունգարիային, հյուսիս արևելքում՝ Ռումինիային, արևելքում՝ Բուլղարիային, հարավում՝ Մակեդոնիային, հարավ-արևմուտքում՝ Ալբանիային և Չեռնոգորիայի, արևմուտքում՝ Խորվաթիային և Բոսնիա և Հերցեգովինային։ ՎՍերբիան 2003 - 2006թթ.-ին մտնում էր Սերբիա և Չեռնոգորիայի կազմի մեջ։ 2006թ.-ին անկախացավ Չերնոգորիան։ 2008թ.-ին անկախություն հռչակեց Կոսովոն, որի անկախությունը Սերբիան չի ճանաչում։[3]

Պատմությունը

Սերբիան պետություն է Եվրոպայի հարավում՝ Դանուբի ավազանում։ Առանձնացել է 1991-92 թթ-ի պատմական իրադարձությունների արդյունքում, երբ Հարավսլավիան տրոհվեց ինքնիշխան պետությունների։

Երկրի տարածքն զբաղեցնում են Սերբական բարձրավանդակի լեռնաշղթաներն ու լեռնազանգվածները, հյուսիսում՝ Միջինդանուբյան դաշտավայրը։ Ընդերքում կան կապարի, ցինկի, քարածխի, գորշ ածխի, պղնձի, նավթի և գազի հանքավայրեր։

Կլիման չափավոր ցամաքային է։ Խոշոր գետերն են Դանուբը, Սավան, Տիսան, Մորավան։ 

Լեռնալանջերը ծածկված են  ասեղնատերև և խառնանտառներով։

Սերբիայի տարածքը սլավոններով բնակեցվել է դեռևս VI-IX դարերում։  IX դարում ընդունել են քրիստոնեություն։ XII դարում սերբերն ստեղծել են խոշոր  պետություն, XIV դարում՝ Սերբա-հունական թագավորություն։

1389 թ-ին երկիրն ընկել է օսմանյան տիրապետության տակ, որից ազատագրվել է միայն XIX դարում. 1830–33թթ-ին ստացել է ինքնավարության կարգավիճակ, 1878 թ-ի Բեռլինի կոնգրեսի որոշմամբ՝ լիակատար անկախություն և զգալիորեն ընդլայնել  տարածքը։ 1882 թ-ից դարձել է թագավորություն։ 1912–13 թթ-ին մասնակցել է Բալկանյան պատերազմին, իսկ 1915–18 թթ-ին գրավվել է ավստրո-հունգարական զորքերի կողմից։ 1918 թ-ին նախկին Ավստրո-Հունգարիայի տարածքի զգալի մասը միավորվել է Սերբիայի հետ, և կազմավորել է Սերբերի, խորվաթների և սլովենների թագավորությունը, որը 1929 թ-ից կոչվել է Հարավսլավիա։

1941 թ-ին երկիրը գրավել է Գերմանիան, 1944 թ-ին ազատագրվել խորհրդային զորքերի օգնությամբ։ 1945 թ-ին Սերբիան Սլովենիայի, Խորվաթիայի, Բոսնիայի և Հերցոգովինայի, Մակեդոնիայի և Չեռնոգորիայի հետ ներառվել է Հարավսլավիայի Սոցիալիստական Ֆեդերատիվ Հանրապետության կազմի մեջ, որը գոյատևել է մինչև վերջինիս փլուզումը՝ 1991 թ., երբ իրենց անկախությունը հայտարարեցին Սլովենիան, Խորվաթիան, Բոսնիան և Հերցոգովինան ու Մակեդոնիան։ 1992 թ-ին Սերբիան և Չեռնոգորիան միասին կազմեցին Հարավսլավիայի Միութենական Հանրապետությունը և ընդունեցին նոր սահմանադրություն։ 2002 թ-ին Հարավսլավիայի Միութենական Հանրապետությունը վերակազմավորվեց Սերբիայի և Չեռնոգորիայի Միության, որը գոյատևեց մինչև 2006 թ.։

2006 թ-ի հունիսի 3-ին Սերբիայում և Չեռնոգորիայում անցկացված հանրաքվեով Չեռնոգորիան նույնպես անջատվեց Սերբիայից, և Սերբիան մնաց բուն Սերբիայի և 2 ինքնավար մարզերի՝ Վոեվոդինայի ու Կոսովոյի հետ։ Սակայն գնալով խորացավ դեռևս 1999 թ-ին Կոսովոյում սկսված հակամարտությունը ալբանացիների (92 %) և սերբերի (6 %) միջև, և 2008 թ-ի փետրվարի 17-ին Կոսովոն  հայտարարեց իր անկախությունը, որը Սերբիան չի ճանաչել։[4][5]

Սերբիայի Քաղաքական կուսակցությունները

  • Սերբիայի Ռադիկալ կուսակցություն (ազգայնական)
  • Դեմոկրատական կուսակցություն (Լիբերալ )
  • Սերբիայի Դեմոկրատական կուսակցություն (պահպանողական)
  • Սերբիայի առաջադիմական կուսակցություն (Պահպանողական)
  • G-17 (ազատական )
  • Սերբիայի Սոցիալիստական կուսակցություն (Սոցիալիստական)
  • Սերբիայի Լիբերալ դեմոկրատական կուսակցություն (Լիբերալ)

Մշակույթ

Ավանդույթներ

Սերբիայի քաղաքացիները գնահատում և պահպանում են իրենց ավանդույթները, հատկապես՝ Ուղղափառ եկեղեցին։ Նույնիսկ երիտասարդները գիտեն իրենց պատմությունը և հեշտությամբ կարող են ցանկացած տուրիստի համար ծառայել որպես էքսկուրսավար։ Մարդիկ շատ շփվող են, նրանք Ձեզ հետ կարող են զրուցել եղանակի, սպորտի, իրենց անձնական կյանքի մասին, սակայն պատերազմների կամ քաղաքականության մասին խոսել չի կարելի, քանի որ հիշողությունները դեռ թարմ են։[3]

Խոհանոց

Խոհանոցի առանձնահատկությունն է պանրի շատ օգտագործումը ("կաչկավալի", "կաչամակ", "զլատիբոր", "լիպսկի" և "սենիչկի")։ Լայն օգտագործում ունի նաև հացը, ինչը լիության նշան է։ Բանջարեղենը մատուցվում է ոչ միայն որպես ինքնուրույն ուտեստ, այլ նաև որպես"կանաչ խորտիկներ"։ Ազգային խոհանոցից տարածված են "սարման", "պասուլը", "սմբուկը", պոմիդորը և այլ աղցաններ։[3]

Այլ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սերբիա» հոդվածին։
Տես նաև
Արտաքին հղումներ
Ծանոթագրություներ
  1. ↑ 10 // 2006 constitution of Serbia (серб.)
  2. ↑ Human Development Report — UNDP, 2022.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 www.tours.am Սերբիայի մասին ավանդույթներ խոհանոց
  4. ↑ www.encyclopedia.am Հայկական հանրագիտարան Սերբիա
  5. ↑ www.dasaran.am Սերբիայի Պատմություն
Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սերբիա&oldid=2982870» էջից