«Աբրահամ Գյուլխանդանյան»–ի խմբագրումների տարբերություն
չNo edit summary |
չ կետադրական |
||
Տող 52. | Տող 52. | ||
{{ՀՀ}} |
{{ՀՀ}} |
||
{{Հայաստանի գլխավոր դատախազները}} |
{{Հայաստանի գլխավոր դատախազները}} |
||
{{DEFAULTSORT:Գյուլխանդանյան, Աբրահամ}} |
{{DEFAULTSORT:Գյուլխանդանյան, Աբրահամ}} |
||
[[Կատեգորիա:1875 ծնունդներ]] |
[[Կատեգորիա:1875 ծնունդներ]] |
14:16, 28 Մարտի 2015-ի տարբերակ
Ծնվել է | 1875 |
---|---|
Ծննդավայր | Վաղարշապատ |
Մահացել է | 1946 (70–71 տարեկան) |
Մահվան վայր | Փարիզ |
Քաղաքացիություն | Ռուսական կայսրություն և Հայաստանի Առաջին Հանրապետություն |
Կրթություն | Գևորգյան Հոգևոր Ճեմարան |
Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ, գրող և պատմաբան |
Կուսակցություն | ՀՅԴ |
Ստորագրություն | |
Abraham Gyulkhandanyan Վիքիպահեստում |
Աբրահամ Գյուլխանդանյան (1875, Վաղարշապատ - 1946, Փարիզ), հասարակական, քաղաքական գործիչ։ ՀՀԴ կուսակցության անդամ։
Ավարտել է էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանը, 1914 թվականին՝ Յարոսլավլի Դեմիդովյան բարձրագույն վարժարանի իրավաբանական բաժինը։ 1898 թվականից զբաղվել է Բաքվի նավթաշրջանի հայ բնակչության ազգային և սոցիալական պայքարը կազմակերպելու գործով։ 1905-1906 թթ․ հայ-թաթարական ընդհարումների ժամանակ մասնակցել է մարտերին, կազմակերպել Գանձակի հայության ինքնապաշտպանությունը։
1910 թվականին ցարական իշխանությունները Գյուլխանդանյանին ձերբակալել են և բանտարկել (մինչև 1912 թվականը)։ 1913 թվականին մտել է ազգային բյուրոյի կողմից Թուրքահայաստանում բարենորոգումներ անցկացնելու գործին օժանդակող պատասխանատու մարմնի մեջ։ 1916 թվականից՝ Բաքվի Հայոց ազգային խորհրդի նախագահ։ 1918 թվականին (Ռոստոմի հետ) մասնակցել է Բաքվի հայության դիմադրության կազմակերպմանը։
1919 թվականի հունիսին Գյուլխանդանյանը ընտրվել է Հայաստանի Հանրապետության խորհրդարանի անդամ, եղել ներքին գործերի և արդարադատության, 1920 թվականին՝ ելևմտական նախարար։ 1920 թվականի դեկտեմբերի 2ին Ալեքսանդր Խատիսյանի հետ ստորագրել է Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրը։ Խորհրդային իշխանության հաստատումից հետո անցել է Թիֆլիս, Կ. Պոլիս, ապա հաստատվել Ֆրանսիայում։ Փարիզում զբաղվել է դաշնակցության դիվանում պահվող ավելի քան 100 հազար վավերագրերի ու փաստաթղթերի կարգավորմամբ։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտին, Փարիզը գերմանացիներից ազատագրելուց հետո, ֆրանսիացի կոմունիստների պահանջով որդու հետ ձերբակալվել է, բանտարկվել (1944 թվականի հոկտեմբեր - 1945 թվականի սեպտեմբեր)։
Մեծ է Գյուլխանդանյանի վաստակը հայ հեղափոխական, ազգային-ազատագրական շարժման ղեկավարման և անկախ Հայաստանի պետական կյանքի կազմակերպման գործում։
Երկեր
- Հայ-թաթարական ընդհարումները, Փարիզ, 1933։
- Ազգային շարժումների դրդապատճառները XIXդ., Փարիզ, 1939։
- Հեղափոխական հայուհիներ, Փարիզ, 1939։
Գրականություն
- Լազյան Գ., Դեմքեր հայ ազատագրական շարժումեն, Կահիրե, 1949։
Ծանոթագրություններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է «Հայկական հարց» հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ |