«Արևելյան Թիմոր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ ուղղագրական, փոխարինվեց: ն ։ → ն։, : → ։ (28)
Տող 25. Տող 25.
}}
}}


'''Արևելյան Թիմորի Դեմոկրատական Հանրապետությունը''' ('''Արևելյան Թիմոր''', '''Թիմոր Լեշթի''' կամ '''Թոմոր Լեսթե''') պետություն է [[Հարավ-Արևելյան Ասիա]]յում, որը զբաղեցնում [[Թիմոր]] կղզու արևելյան մասը, նաև փոքր էկսկլավ ([[Օկուսի Ամբենո]] շրջանը) արևմտյան մասում և երկու կղզյակ՝ [[Ատաուրու]] (հյուսիսում) և [[Ժակու]] (արևելքում)։ Արևելյան Թիմորի բնակչությունը անցնում է 1 միլիոնից։ Սահմանակից է [[Ինդոնեզիա]]-ին ։
'''Արևելյան Թիմորի Դեմոկրատական Հանրապետությունը''' ('''Արևելյան Թիմոր''', '''Թիմոր Լեշթի''' կամ '''Թոմոր Լեսթե''') պետություն է [[Հարավ-Արևելյան Ասիա]]յում, որը զբաղեցնում [[Թիմոր]] կղզու արևելյան մասը, նաև փոքր էկսկլավ ([[Օկուսի Ամբենո]] շրջանը) արևմտյան մասում և երկու կղզյակ՝ [[Ատաուրու]] (հյուսիսում) և [[Ժակու]] (արևելքում)։ Արևելյան Թիմորի բնակչությունը անցնում է 1 միլիոնից։ Սահմանակից է [[Ինդոնեզիա]]-ին։


== Աշխարհագրական դիրքը ==
== Աշխարհագրական դիրքը ==
Արևելյան Թիմորը գտնվում է Հարավարևելյան [[Ասիայում]]: Զբաղեցնում է Թիմոր կղզու արևելյան մասը և երկու կղզյակ՝ Ատաուրու (հյուսիսում) և Ժակու (արևելքում): Սահմանակից է Ինդոնեզիային: Տարածքը 14 900 կմ է:
Արևելյան Թիմորը գտնվում է Հարավարևելյան [[Ասիայում]]։ Զբաղեցնում է Թիմոր կղզու արևելյան մասը և երկու կղզյակ՝ Ատաուրու (հյուսիսում) և Ժակու (արևելքում)։ Սահմանակից է Ինդոնեզիային։ Տարածքը 14 900 կմ է։


== Բնակչություն ==
== Բնակչություն ==
Բնակչության թիվը 780 հազ. մարդ (2009 թվական): Բնակչության միջին խտությունը 52,3 մարդ: Ազգային կազմ՝ [[մալայացիներ]], չինացիներ: [[Ուրբանիզացման մակարդակ]]ը 10%: Պետական լեզուն՝ [[պորտուգալերեն]]:
Բնակչության թիվը 780 հազ. մարդ (2009 թվական)։ Բնակչության միջին խտությունը 52,3 մարդ։ Ազգային կազմ՝ [[մալայացիներ]], չինացիներ։ [[Ուրբանիզացման մակարդակ]]ը 10%։ Պետական լեզուն՝ [[պորտուգալերեն]]։


== Կրոն ==
== Կրոն ==
Կաթոլիկներ (90%), մուսուլմաններ, բողոքականներ, հինդուիստներ և այլք:
Կաթոլիկներ (90%), մուսուլմաններ, բողոքականներ, հինդուիստներ և այլք։


== Պետական կառուցվածք ==
== Պետական կառուցվածք ==
Պետությունը գտնվում է կայացման փուլում: Պետական կարգը՝ հանրապետություն: Պետության ղեկավարը նախագահն է: Բարձրագույն օրենսդիր մարմինը՝ Միապալատ ազգային պառլամենտ: Մայրաքաղաքը՝  [[Դիլի]] (400 հազ. մարդ):
Պետությունը գտնվում է կայացման փուլում։ Պետական կարգը՝ հանրապետություն։ Պետության ղեկավարը նախագահն է։ Բարձրագույն օրենսդիր մարմինը՝ Միապալատ ազգային պառլամենտ։ Մայրաքաղաքը՝  [[Դիլի]] (400 հազ. մարդ)։


== Տնտեսություն ==
== Տնտեսություն ==
Արևելյան Թիմորը պատկանում է տնտեսապես թույլ զարգացած երկրների թվին: Գյուղատնտեսական երկիր է: Մշակում են եգիպտացորեն, գարի, [[բրինձ]], [[սուրճ]], [[բանան]], [[սոյա]], մրգեր, [[բանջարեղեն]]:
Արևելյան Թիմորը պատկանում է տնտեսապես թույլ զարգացած երկրների թվին։ Գյուղատնտեսական երկիր է։ Մշակում են եգիպտացորեն, գարի, [[բրինձ]], [[սուրճ]], [[բանան]], [[սոյա]], մրգեր, [[բանջարեղեն]]։


Զբաղվում են անասնապահությամբ: Կան նավանորոգման, գյուղատնտեսական հումքի վերամշակման, ձեռնարկություններ: Արտահանում է [[սուրճ]], փայտանյութ:
Զբաղվում են անասնապահությամբ։ Կան նավանորոգման, գյուղատնտեսական հումքի վերամշակման, ձեռնարկություններ։ Արտահանում է [[սուրճ]], փայտանյութ։


Ներմուծում է նավթամթերք, սննդամթերք, մեքենաներ, սարքավորումներ, շինանյութ: Առևտրական գլխավոր գործընկերներն են՝ [[Ավստրալիա]], [[Պորտուգալիա]], [[Ինդոնեզիա]], [[Չինաստան]]:
Ներմուծում է նավթամթերք, սննդամթերք, մեքենաներ, սարքավորումներ, շինանյութ։ Առևտրական գլխավոր գործընկերներն են՝ [[Ավստրալիա]], [[Պորտուգալիա]], [[Ինդոնեզիա]], [[Չինաստան]]։


[[ՀՆԱ]]-ն՝ մեկ շնչի հաշվով 454 ԱՄՆ դոլար: Դրամական միավորը՝ ԱՄՆ [[դոլար]]:
[[ՀՆԱ]]-ն՝ մեկ շնչի հաշվով 454 ԱՄՆ դոլար։ Դրամական միավորը՝ ԱՄՆ [[դոլար]]։


== Պատմություն ==
== Պատմություն ==
[[1976|1976 թվականից]] օկուպացված է Ինդոնեզիայի կողմից՝ հակառակ [[ՄԱԿ]]-ի Գլխավոր ասամբլեայի և Անվտանգության խորհրդի բանաձևերի: [[1999]] թվականին երկրում անցկացվել է հանրաքվե և բնակչության 78%-ը քվեարկել է ի օգուտ անկախության: [[2002]] թվականի մայիսին ՄԱԿ-ը հայտարարել նոր անկախ պետության առաջացման մասին:
[[1976|1976 թվականից]] օկուպացված է Ինդոնեզիայի կողմից՝ հակառակ [[ՄԱԿ]]-ի Գլխավոր ասամբլեայի և Անվտանգության խորհրդի բանաձևերի։ [[1999]] թվականին երկրում անցկացվել է հանրաքվե և բնակչության 78%-ը քվեարկել է ի օգուտ անկախության։ [[2002]] թվականի մայիսին ՄԱԿ-ը հայտարարել նոր անկախ պետության առաջացման մասին։
== Աղբյուրներ ==
== Աղբյուրներ ==

12:17, 21 փետրվարի 2015-ի տարբերակ

Արևելյան Թիմոր
Արևելյան Թիմորի դրոշ Զինանշան
Արևելյան Թիմորի դրոշ
Արևելյան Թիմորի զինանշան
Կարգավիճակերկիր, ինքնիշխան պետություն և կղզային պետություն
Ներառում էAileu municipality?, Ainaro Municipality?, Baucau Municipality?, Bobonaro Municipality?, Cova Lima Municipality?, Dili Municipality?, Ermera Municipality?, Lautém Municipality?, Liquiçá Municipality?, Manatuto Municipality?, Manufahi Municipality?, Oe-Cusse Ambeno?, Viqueque Municipality? և Atauro?[1]
Պետական լեզուպորտուգալերեն և Tetum?
ՄայրաքաղաքԴիլի
Պետական կարգհանրապետություն
Օրենսդիր մարմինNational Parliament?
Երկրի ղեկավարԺոզե Ռամուշ Օրտա
Կառավարության ղեկավարXanana Gusmão?
Ազգաբնակչություն1 066 409
Խտություն71,5 մարդ/կմ²
Կրոնկաթոլիկություն[2], բողոքականություն[2] և իսլամ[2]
ՀիմնPátria
ԿարգախոսHonra, Pátria e Povo
Հիմնադրված էմայիսի 20, 2002 թ.
ԱրժույթԱՄՆ դոլար
Կենտրոնական բանկBanco Central de Timor-Leste?
Ժամային գոտիUTC+9 և Asia/Dili?[3]
Հեռախոսային կոդ+670
Ինտերնետ-դոմեն.tl
Մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս0,607[4]
timor-leste.gov.tl և timor-leste.gov.tl/?lang=en

Արևելյան Թիմորի Դեմոկրատական Հանրապետությունը (Արևելյան Թիմոր, Թիմոր Լեշթի կամ Թոմոր Լեսթե) պետություն է Հարավ-Արևելյան Ասիայում, որը զբաղեցնում Թիմոր կղզու արևելյան մասը, նաև փոքր էկսկլավ (Օկուսի Ամբենո շրջանը) արևմտյան մասում և երկու կղզյակ՝ Ատաուրու (հյուսիսում) և Ժակու (արևելքում)։ Արևելյան Թիմորի բնակչությունը անցնում է 1 միլիոնից։ Սահմանակից է Ինդոնեզիա-ին։

Աշխարհագրական դիրքը

Արևելյան Թիմորը գտնվում է Հարավարևելյան Ասիայում։ Զբաղեցնում է Թիմոր կղզու արևելյան մասը և երկու կղզյակ՝ Ատաուրու (հյուսիսում) և Ժակու (արևելքում)։ Սահմանակից է Ինդոնեզիային։ Տարածքը 14 900 կմ է։

Բնակչություն

Բնակչության թիվը 780 հազ. մարդ (2009 թվական)։ Բնակչության միջին խտությունը 52,3 մարդ։ Ազգային կազմ՝ մալայացիներ, չինացիներ։ Ուրբանիզացման մակարդակը 10%։ Պետական լեզուն՝ պորտուգալերեն։

Կրոն

Կաթոլիկներ (90%), մուսուլմաններ, բողոքականներ, հինդուիստներ և այլք։

Պետական կառուցվածք

Պետությունը գտնվում է կայացման փուլում։ Պետական կարգը՝ հանրապետություն։ Պետության ղեկավարը նախագահն է։ Բարձրագույն օրենսդիր մարմինը՝ Միապալատ ազգային պառլամենտ։ Մայրաքաղաքը՝  Դիլի (400 հազ. մարդ)։

Տնտեսություն

Արևելյան Թիմորը պատկանում է տնտեսապես թույլ զարգացած երկրների թվին։ Գյուղատնտեսական երկիր է։ Մշակում են եգիպտացորեն, գարի, բրինձ, սուրճ, բանան, սոյա, մրգեր, բանջարեղեն։

Զբաղվում են անասնապահությամբ։ Կան նավանորոգման, գյուղատնտեսական հումքի վերամշակման, ձեռնարկություններ։ Արտահանում է սուրճ, փայտանյութ։

Ներմուծում է նավթամթերք, սննդամթերք, մեքենաներ, սարքավորումներ, շինանյութ։ Առևտրական գլխավոր գործընկերներն են՝ Ավստրալիա, Պորտուգալիա, Ինդոնեզիա, Չինաստան։

ՀՆԱ-ն՝ մեկ շնչի հաշվով 454 ԱՄՆ դոլար։ Դրամական միավորը՝ ԱՄՆ դոլար։

Պատմություն

1976 թվականից օկուպացված է Ինդոնեզիայի կողմից՝ հակառակ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի և Անվտանգության խորհրդի բանաձևերի։ 1999 թվականին երկրում անցկացվել է հանրաքվե և բնակչության 78%-ը քվեարկել է ի օգուտ անկախության։ 2002 թվականի մայիսին ՄԱԿ-ը հայտարարել նոր անկախ պետության առաջացման մասին։

Աղբյուրներ

Աշխարհի երկրներ, Հեղ․ Է․ Հարությունյան։

  1. https://www.hatutan.com/2022/04/01/domingos-soares-simu-posse-nuudar-administrador-munisipiu-atauro/
  2. 2,0 2,1 2,2 http://timor-leste.gov.tl/?p=547&lang=en
  3. https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia
  4. Human Development ReportUNDP, 2022.