«Ջրոսպ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Տաքսոտուփ |
|||
| ⚫ | |||
| regnum =Բույսեր |
|||
| ⚫ | |||
| image title = Lemna minor |
|||
| image descr = {{bt-armlat|Ряска малая|Lemna minor}} |
|||
| rang = |
|||
|divisio = [[Ծածկասերմեր]] |
|||
|classis = [[Միաշաքիլավորներ]] |
|||
|ordo = |
|||
|familia = [[Ջրոսպազգիներ]] |
|||
|genus = '''Ջրոսպ''' |
|||
| latin = Lemna |
|||
| author = [[L.]], 1753 |
|||
| syn = |
|||
* {{bt|Staurogeton|([[Rchb.]]) [[Schur]]}} |
|||
| typus = {{bt-latarm|Lemna minor|aut=L., 1753|Ряска малая}} |
|||
| children name = |
|||
| children = |
|||
| wikispecies = Lemna |
|||
| commons = Category:Lemna |
|||
| grin = 6629 |
|||
}} |
|||
'''Ջրոսպը''' կամ '''ձկնոսպ, գորտնբույս''' ({{lang-la|''Lémna''}}) [[ջրոսպազգիներ]]ի ընտանիքի բազմամյա ջրային խոտաբույս է։ Հայտնի է 10 տեսակ: |
|||
== Հայաստանում == |
|||
[[Պատկեր:422 Lemna minor, L. gibba, L. trisulka, Spirodela polyrrhiza.jpg|մինի|ձախից|200px|''Spirodela polyrrhiza'', Բուսաբանական նկարազարդումը «''Bilder ur Nordens Flora''» գրքից, 1917-1926 ]] |
|||
[[Հայաստան]]ում՝ 5 տեսակ՝ |
|||
*Ջրոսպփոքր (''L. minor''), |
|||
*Ջրոսպ եռմասնյա (''L. trisulca''), |
|||
*Ջրոսպուռուցիկ (''L. gibba''), |
|||
*Ջրոսպբազմարմատ (''L. polyrhiza'') և այլն: |
|||
== Կենսաբանական նկարագիր == |
|||
Մանր, ջրի մեջ սուզված կամ մակերեսին լողացող կլորավուն կամ երկարավուն, կանաչ թիթեղիկներ են, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի մեկ մազանման [[արմատ]]: Վերջինս, բացի սննդանյութերի յուրացումից, կատարում է նաև խարիսխի դեր և պահպանում է թիթեղի հավասարակշռությունը ջրի երեսին: Թիթեղները ձևավորված ընձյուղներ են և տերևի ֆունկցիա են կատարում: |
|||
Ջրոսպը ծաղկում է հազվադեպ (ամռանը): [[Ծաղիկներ]]ը միասեռ են, առանց ծաղկակալի, առաջանում են թիթեղի եզրին գտնվող խորշերում (պարկերում): |
|||
[[Պտուղ]]ն ունի 1-7 սերմ: Շատ արագ բազմանում է վեգետատիվ ճանապարհով, հաճախ ծածկում ամբողջ ջրի մակերեսը: Աշնանը (մինչև ցրտերը) ջրոսպի թիթեղի միջբջջային տարածություևները լցվում են ջրով, և այն իջնում է ջրամբարի հատակը: Գարնանը նորից ջրի երես է բարձրանում և շարունակում բազմանալ: |
|||
== Տարածում == |
|||
{{Կենսաֆոտո|Ряска.jpg|Ջուր՝ ամբողջությամբ պատվախ ջրոսպով ([[Տավրիկյան այգ]]ու ջրանցքում, [[Սանկտ Պետերբուրգ]]ում)|ш=225|color=#90ee90}} |
|||
[[Պատկեր:КАМ_Ряска_на_Донце.jpg|250 px|right|thumb|Ջրոսպի շերտը [[Հյուսիսային Դոնեց]] գետում]] |
|||
Հանդիպում են բոլոր երկրներում, ինչպես չոր, այնպես էլ արևադարձային կլիմաներում, միայն մաքուր ջրերում են հանդիպում: |
|||
[[Հայաստան]]ում տարածված է գրեթե բոլոր մարզերի մինչև 2400 մ բարձրություններում գտնվող քաղցրահամ ջրերում՝ լճերում, լճակներում, գետերում, ջրամբարներում, կանգնած և դանդաղահոս ջրերում: |
|||
== Կիրառություն == |
|||
Ջրոսպ ջրային [[միջատներ]]ի, [[թռչուններ]]ի, [[խոզեր]]ի կեր է: Նպաստում է [[մոծակներ]]ի վերացմանը (Ջրոսպով ծածկված ջրամբարներում մոծակների թրթուրներ չեն զարգանում): |
|||
Օգտագործվում է նաև որպես գեղազարդիչ բույս՝ պարտեզագործության մեջ, ջրավազանների կանաչապատման համար, սենյակային ակվարիումներում: |
|||
Բազմարմատ ջրոսպը հանդիպում է [[Արմավիր]]ի և [[Արարատ]]ի (Սևջուր գետի ափերին, [[Մեծամոր]] լճում), Լոռու ([[Պարզ լիճ|Պարզ լճում]]) մարզերում, գրանցված է [[ՀՀ]] [[Կարմիր գիրք|Կարմիր գրքում]]: |
|||
== Դասակարգում == |
|||
=== Տեսակներ === |
|||
Դասը ունի 13 տեսակ<ref name="Кью">[http://apps.kew.org/wcsp/qsearch.do;jsessionid=5479EDF1B185EEA4B73245C84C00F88F Lemna] в базе данных Королевских ботанических садов Кью, Великобритания</ref>. |
|||
* {{bt-latarm|Lemna aequinoctialis|aut=[[Welw.]]|}} |
|||
* {{bt-latarm|Lemna disperma|aut=[[Hegelm.]]|}} |
|||
* {{bt-latarm|Lemna gibba|aut=[[L.]]|}} |
|||
* {{bt-latarm|Lemna japonica|aut=[[Landolt]]|}} |
|||
* {{bt-latarm|Lemna minor|aut=L.|}} |
|||
* {{bt-latarm|Lemna minuta|aut=[[Kunth]]|}} |
|||
* {{bt-latarm|Lemna obscura|aut=([[Остин, Коу Финч|Austin]]) [[Daubs]]}} |
|||
* {{bt-latarm|Lemna perpusilla|aut=[[Torr.]]|}} |
|||
* {{bt-latarm|Lemna tenera|aut=[[Kurz]]}} |
|||
* {{bt-latarm|Lemna trisulca|aut=L.|}} |
|||
* {{bt-latarm|Lemna turionifera|aut=Landolt}} |
|||
* {{bt-latarm|Lemna valdiviana|aut=[[Phil.]]}} |
|||
* {{bt-latarm|Lemna yungensis|aut=Landolt}} |
|||
== Ծանոթագրություններ == |
|||
{{ծանցանկ}} |
|||
== Գրականություն == |
|||
* ''Тахтаджян А. Л.'' Система магнолиофитов. Наука, 1987. — 439 с. |
|||
*Кузенева О. И. Род 244. Ряска — Lemna // Флора СССР. В 30 т. / Гл. ред. акад. В. Л. Комаров; Ред. тома Б. К. Шишкин. — М.—Л.: Изд-во АН СССР, 1935. — Т. III. — С. 492—494. — 636 + XXV с. — 5175 экз. |
|||
*Cross, J.W. (2006). [http://www.mobot.org/jwcross/duckweed/ The Charms of Duckweed]. |
|||
*Landolt, E. (1986) Biosystematic investigations in the family of duckweeds (Lemnaceae). Vol. 2. The family of Lemnaceae - A monographic study. Part 1 of the monograph: Morphology; karyology; ecology; geographic distribution; systematic position; nomenclature; descriptions. Veröff. Geobot. Inst., Stiftung Rübel, ETH, Zurich. |
|||
== Արտաքին հղումներ == |
|||
* [http://www.theplantlist.org/browse/A/Araceae/Lemna/ ''Lemna'']: сведения о таксоне на сайте ''[[The Plant List]]''.{{ref-en}} |
|||
*[http://www.lemnatec.com/wasserlinsen_faq_en.htm Lemna Ecotox testing Duckweed growth inhibition tests and standardisation] |
|||
*[http://titania.sourceoecd.org/vl=5981511/cl=43/nw=1/rpsv/ij/oecdjournals/1607310x/v1n2/s22/p1 OECD Guideline for Lemna Test] |
|||
*[http://plants.usda.gov/java/profile?symbol=LEMNA USDA Plants Profile: North American Species] |
|||
*[http://ucjeps.berkeley.edu/cgi-bin/get_JM_treatment.pl?8328,8329 Jepson Manual Treatment: ''Lemna''] |
|||
'''Ջրոսպը''' (''ձկնոսպ, գորտնբույս'') [[ջրոսպազգիներ]]ի ընտանիքի բազմամյա ջրային խոտաբույս է։ Հայտնի է 10, [[Հայաստան]]ում՝ 4 տեսակ՝ փոքր, ուռուցիկ, եռմասնյա, բազմարմատ՝ տարածված գրեթե բոլոր մարզերի՝ մինչև 2400 մ բարձրություններում գտնվող կանգնած և դանդաղահոս քաղցրահամ ջրերում։ Երկարավուն կամ կլոր թիթեղիկներ են։ Հանդիպում են ջրի երեսին։ Բույսը հազվադեպ է ծաղկում։ Ծաղիկները չունեն ծաղկակալ։ [[Միջատներ]]ը, [[խոզ]]երը և [[թռչուններ]]ը սնվում են ջրոսպով։ Ջրսպի տեսակներից մեկը` բազմարմատ ջրոսպը, գրանցված է [[Հայաստանի Կարմիր գիրք|Հայաստանի Կարմիր գրքում]]։ |
|||
{{ՀԲ}} |
{{ՀԲ}} |
||
[[Կատեգորիա:Ջրոսպազգիներ]] |
[[Կատեգորիա:Ջրոսպազգիներ]] |
||
13:10, 4 փետրվարի 2015-ի տարբերակ
| Ջրոսպ | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ряска малая (Lemna minor) | ||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||
|
||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||
| Lemna
L., 1753
|
||||||||||
| Հոմանիշներ | ||||||||||
| Տիպիկ ներկայացուցիչներ | ||||||||||
Lemna minor L., 1753 — Ряска малая | ||||||||||
|
|
Ջրոսպը կամ ձկնոսպ, գորտնբույս (լատին․՝ Lémna) ջրոսպազգիների ընտանիքի բազմամյա ջրային խոտաբույս է։ Հայտնի է 10 տեսակ:
Հայաստանում
Հայաստանում՝ 5 տեսակ՝
- Ջրոսպփոքր (L. minor),
- Ջրոսպ եռմասնյա (L. trisulca),
- Ջրոսպուռուցիկ (L. gibba),
- Ջրոսպբազմարմատ (L. polyrhiza) և այլն:
Կենսաբանական նկարագիր
Մանր, ջրի մեջ սուզված կամ մակերեսին լողացող կլորավուն կամ երկարավուն, կանաչ թիթեղիկներ են, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի մեկ մազանման արմատ: Վերջինս, բացի սննդանյութերի յուրացումից, կատարում է նաև խարիսխի դեր և պահպանում է թիթեղի հավասարակշռությունը ջրի երեսին: Թիթեղները ձևավորված ընձյուղներ են և տերևի ֆունկցիա են կատարում:
Ջրոսպը ծաղկում է հազվադեպ (ամռանը): Ծաղիկները միասեռ են, առանց ծաղկակալի, առաջանում են թիթեղի եզրին գտնվող խորշերում (պարկերում):
Պտուղն ունի 1-7 սերմ: Շատ արագ բազմանում է վեգետատիվ ճանապարհով, հաճախ ծածկում ամբողջ ջրի մակերեսը: Աշնանը (մինչև ցրտերը) ջրոսպի թիթեղի միջբջջային տարածություևները լցվում են ջրով, և այն իջնում է ջրամբարի հատակը: Գարնանը նորից ջրի երես է բարձրանում և շարունակում բազմանալ:
Տարածում
 | |||||
Ջուր՝ ամբողջությամբ պատվախ ջրոսպով (Տավրիկյան այգու ջրանցքում, Սանկտ Պետերբուրգում)
| |||||
Հանդիպում են բոլոր երկրներում, ինչպես չոր, այնպես էլ արևադարձային կլիմաներում, միայն մաքուր ջրերում են հանդիպում:
Հայաստանում տարածված է գրեթե բոլոր մարզերի մինչև 2400 մ բարձրություններում գտնվող քաղցրահամ ջրերում՝ լճերում, լճակներում, գետերում, ջրամբարներում, կանգնած և դանդաղահոս ջրերում:
Կիրառություն
Ջրոսպ ջրային միջատների, թռչունների, խոզերի կեր է: Նպաստում է մոծակների վերացմանը (Ջրոսպով ծածկված ջրամբարներում մոծակների թրթուրներ չեն զարգանում):
Օգտագործվում է նաև որպես գեղազարդիչ բույս՝ պարտեզագործության մեջ, ջրավազանների կանաչապատման համար, սենյակային ակվարիումներում: Բազմարմատ ջրոսպը հանդիպում է Արմավիրի և Արարատի (Սևջուր գետի ափերին, Մեծամոր լճում), Լոռու (Պարզ լճում) մարզերում, գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում:
Դասակարգում
Տեսակներ
Դասը ունի 13 տեսակ[1].
- Lemna aequinoctialis Welw.
- Lemna disperma Hegelm.
- Lemna gibba L.
- Lemna japonica Landolt
- Lemna minor L.
- Lemna minuta Kunth
- Lemna obscura (Austin) Daubs
- Lemna perpusilla Torr.
- Lemna tenera Kurz
- Lemna trisulca L.
- Lemna turionifera Landolt
- Lemna valdiviana Phil.
- Lemna yungensis Landolt
Ծանոթագրություններ
Գրականություն
- Тахтаджян А. Л. Система магнолиофитов. Наука, 1987. — 439 с.
- Кузенева О. И. Род 244. Ряска — Lemna // Флора СССР. В 30 т. / Гл. ред. акад. В. Л. Комаров; Ред. тома Б. К. Шишкин. — М.—Л.: Изд-во АН СССР, 1935. — Т. III. — С. 492—494. — 636 + XXV с. — 5175 экз.
- Cross, J.W. (2006). The Charms of Duckweed.
- Landolt, E. (1986) Biosystematic investigations in the family of duckweeds (Lemnaceae). Vol. 2. The family of Lemnaceae - A monographic study. Part 1 of the monograph: Morphology; karyology; ecology; geographic distribution; systematic position; nomenclature; descriptions. Veröff. Geobot. Inst., Stiftung Rübel, ETH, Zurich.
Արտաքին հղումներ
- Lemna: сведения о таксоне на сайте The Plant List.(անգլ.)
- Lemna Ecotox testing Duckweed growth inhibition tests and standardisation
- OECD Guideline for Lemna Test
- USDA Plants Profile: North American Species
- Jepson Manual Treatment: Lemna
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|