«Գայլեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

16:25, 26 հունվարի 2015-ի տարբերակ

՞

Գայլեր

Սովորական գայլ

Գիտական դասակարգում

Թագավորություն	Կենդանիներ
Տիպ	Քորդավորներ
Ենթատիպ	Ողնաշարավորներ
Դաս	Կաթնասուններ
Կարգ	Գիշատիչներ
Ընտանիք	Շնազգիներ
Ցեղ	Գայլեր

Լատիներեն անվանում

Canis Linnaeus, 1758

Տեսակներ

ԳայլCanis lupus
Շիկահեր գայլ Canis rufus
Կոյոտ Canis latrans
Սովորական շնագայլ Canis aureus
Բծավոր շնագայլ Canis adustus
Սևամեջք շնագայլ Canis mesomelas
Եթովպիական շնագայլ Canis simensis
†Սարսափելի գայլ Canis dirus

Դասակարգումը
Վիքիցեղերում

Պատկերներ
Վիքիպահեստում

ITIS 180595
NCBI 9611

Գայլեր (լատին․՝ Canis) - կաթնասունների դասի շնազգիների (Canidae) ընտանիքի ցեղ։ Գայլի էգը կոչվում է ճույռ։ Գայլերն ապրում են ոհմակներով։ Որսին մասնակցում են թե որձերը, թե ճույռերը։

Տեսակներ

Գայլ Canis lupus
Շիկահեր գայլ Canis rufus
Կոյոտ Canis latrans
Սովորական շնագայլ Canis aureus
Բծավոր շնագայլ Canis adustus
Սևամեջք շնագայլ Canis mesomelas
Եթովպիական շնագայլ Canis simensis
†Սարսափելի գայլ Canis dirus

Տես նաև

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
+{{Taxobox
+| name = Գայլեր
+| image file = Canis lupus 265b.jpg
+| image descr = Սովորական գայլ
+| regnum = Կենդանիներ
+| phylum = Քորդավորներ
+| subphylum = Ողնաշարավորներ
+| classis = Կաթնասուններ
+| ordo = Գիշատիչներ
+| familia = Շնազգիներ
+| genus = '''Գայլեր'''
+| latin = {{btname|Canis|[[Linnaeus]], [[1758]]}}
+| section name = Տեսակներ
+| section text =
+* [[Գայլ]]''Canis lupus''
+* [[Շիկահեր գայլ]] ''Canis rufus''
+* [[Կոյոտ]] ''Canis latrans''
+* [[Սովորական շնագայլ]] ''Canis aureus''
+* [[Բծավոր շնագայլ]] ''Canis adustus''
+* [[Սևամեջք շնագայլ]] ''Canis mesomelas''
+* [[Եթովպիական շնագայլ]] ''Canis simensis''
+* †[[Սարսափելի գայլ]] ''Canis dirus''
+| commons = Category:Canis
+| wikispecies = Canis
+| itis = 180595
+| ncbi = 9611
+}}
+'''Գայլեր''' ({{lang-la|Canis}})  - [[կաթնասուն]]ների դասի [[շնազգիներ]]ի (''Canidae'') ընտանիքի ցեղ։ Գայլի էգը կոչվում է ճույռ։ Գայլերն ապրում են ոհմակներով։ Որսին մասնակցում են թե որձերը, թե ճույռերը։
+== Տեսակներ ==
-Գայլեր
+* [[Գայլ]] ''Canis lupus''
-Գայլերը (լատիներեն՝ Canis) կաթնասունների դասի շնազգիների (Canidae) ընտանիքի ցեղ են:
+* [[Շիկահեր գայլ]] ''Canis rufus''
+* [[Կոյոտ]] ''Canis latrans''
+* [[Սովորական շնագայլ]] ''Canis aureus''
+* [[Բծավոր շնագայլ]] ''Canis adustus''
+* [[Սևամեջք շնագայլ]] ''Canis mesomelas''
+* [[Եթովպիական շնագայլ]] ''Canis simensis''
+* †[[Սարսափելի գայլ]] ''Canis dirus''
+== Տես նաև ==
+* [[Կարմիր գայլ]]
-Գայլերի մարմնի երկարությունը 105–160 սմ է, զանգվածը՝ 32–50 կգ, հազվադեպ՝ մինչև 76 կգ: Ապրում են Եվրոպայում, Ասիայում, Հյուսիսային Ամերիկայում: Բնակվում է տափաստաններում, անապատներում, անտառներում: Տափաստանային և անապատային գայլերն ապրում են գետնափոր բներում կամ զբաղեցնում այլ կենդանիների (աղվես, գորշուկ) լքված բները, անտառայինները՝ որջերում և եղեգնուտներում, լեռնայինները՝ քարանձավներում: Գայլը հիմնականում մոխրագույն է, տունդրայում՝ ավելի բաց գույնի, ձմռանը՝ գրեթե սպիտակ, անտառայինը մուգ է, անապատայինը՝ գորշ շիկակարմիր: Սնվում է վայրի և ընտանի սմբակավորներով (ընտրում է ամենաթույլերին ու ծերերին), շներով, նապաստակներով, մանր կրծողներով:
+* [[Բաշավոր գայլ]]
-ՀՀ-ում տարածված է բոլոր մարզերում: Հանդիպում է 1 ենթատեսակ, որը խոշոր է, ունի երկար ու խիտ, բաց գույնի մազածածկ:
+[[Կատեգորիա:Գայլեր]]
-Գայլը շատ զգուշավոր է: Երբեմն ամենափորձառու բնախույզն անգամ չի կարողանում գտնել մայր գայլի որջը, որտեղ մեծանում են 3–13 ձագեր: Սպառնացող վտանգն զգալով՝ մայր գայլը կարող է ձագերին տեղափոխել մի այլ տեղ ու ապահով թաքցնել: Մայր գայլը ձագերին 4–6 շաբաթ կերակրում է կաթով, որից հետո ձագերն անցնում են մսակերության: Ուշ աշնանը նրանք ընտանիքով թողնում են որջը և դուրս գալիս ձմեռային արշավների՝ երբեմն կտրելով 100 կմ-ից ավելի տարածություն:
-Սովորաբար գայլերն ապրում են զույգերով, սակայն ուշ աշնանը և ձմռանը շրջում են ոհմակներով: Ոհմակի բոլոր անդամները կերակրում և խնամում են ձագերին: Ոհմակը շատ արագաշարժ է և զգույշ, ուստի այն գտնելը շատ դժվար է: Ձմռանը գայլերը հեշտությամբ խույս են տալիս մարդկանցից, շրջանցում թակարդներն ու վտանգավոր տեղերը: Նրանք հայտնվում են անսպասելի և հանկարծակիի բերում մարդկանց, գոմերից ոչխարներ փախցնում, իսկ շներին ճանկում են հենց տների լուսամուտների տակ: Պատահում է, որ նաև մարդկանց վրա են հարձակվում:
-Գայլերի կյանքի տևողությունը 15–20 տարի է:
-Երբ գայլը հարձակվում է ոչխարների կամ ընտանի եղջերուների վրա, անշուշտ վնաս է պատճառում: Իսկ երբ ոչնչացնում է հիվանդ կենդանիների, անտառին և նրա բնակիչներին օգուտ է տալիս: