«Ելիզավետպոլի նահանգ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Ելիզավետպոլի նահանգ
	Զինանշան
	;
Երկիր	{{Դրոշավորում/Ռուսական կայսրություն, Ռուսական հանրապետություն, Անդրկովկասյան Դեմոկրատական Ֆեդերատիվ Հանրապետություն, Ադրբեջանի Ժողովրդավարական Հանրապետություն \| Դրոշավորում/դրոշավորում \| variant = \| չափ = }}
Կարգավիճակ	նահանգ
Մտնում է	Ռուսական կայսրություն, Ռուսական հանրապետություն, Ադրբեջանի Ժողովրդավարական Հանրապետություն, Կովկասի փոխարքայություն, Կովկասի փոխարքայություն և Ռուսական կայսրություն
Վարչկենտրոն	Գանձակ
Բնակչություն	878 415 մարդ (1897)
Տարածք	44 136 կմ²
Հիմնադրված է	դեկտեմբերի 9, 1867 թ.
	Ելիզավետպոլի նահանգ Վիքիպահեստում

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

08:08, 24 Դեկտեմբերի 2014-ի տարբերակ

Ելիզավետպոլի նահանգ (հին ռուսերեն՝ Елисаветпольская губернiя), 1868-1917 թթ․ Ցարական Ռուսաստանի նահանգներից մեկը Հարավային Կովկասի կենտրոնական մասում։ Սահմանակցում էր Թիֆլիսի, Բաքվի և Երևանի նահանգներին, և Պարսկաստանին։

Համապատասխանում է ներկայիս Ադրբեջանական հանրապետության արևմտյան, Հայաստանի Հանրապետության արևելյան շրջանների և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության մեծ մասի հետ։

Վարչական կենտրոնը Գանձակ քաղաքն էր։ Այլ խոշոր քաղաքներ էին Շուշին և Շաքին։ Նախքան 1868 թ․, Ելիզավետպոլի նահանգի տարածքը Թիֆլիսի և Բաքվի նահանգների մաս էր կազմում։ Այն ընդգրկում էր Հյուսիսային Իրանի խանություններից Գանձակի, Շաքիի և Ղարաբաղի խանությունները։

Ֆիզիկական առանձնահատկություններ

Աշխարհագրական դիրքը

Ելիզավետպոլի նահանգը Անդրկովկասի կարևորագույն նահանգներից էր, գտնվում էր Անդրկովկասի արևելյան մասում: Հյուսիսում սահմանակից էր Թիֆլիսի մարզին, Զաքաթալայի շրջանին և Դաղստանյան շրջանին, արևելքից սահմանակից էր Բաքվի նահանգին, արևմուտքից՝ Թիֆլիսի և Երևանի նահանգներին, հարավից՝ Պարսկաստանին (Երևանի նահանգից մինչև Արաքս գետը, որն էլ հանդիսանում էր Պարսկաստանի և Ցարական Ռուսաստանի սահմանը՝ Թուրքմենչիայի պայմանագրով): Ցարական կառավարության ժամանակաշրջանում Ելիզավետպոլը զբաղեցրել է 38 782.5 քառակուսի, մեկ մղոն կամ 44.136 կիլոմետր քառակուսի տարածք:

Աշխարհագրական դիրքը

Ելիզավետպոլի նահանգի կլիման բազմազան է: Լեռնային գոտում արոտավայրերը դասավորված են անտառային բուսականությունից վեր, համարյա տարվա 3 ամիսների ընթացքում լեռները ծածկված են լինում ձյունով: Ամռանը մթնոլորտային խոնավության պատճառով հողը խոնավ է: Լեռնային արոտավայրերում կլիման ավելի խիստ է, այստեղ զբաղվում են հացահատիկաոլոռային բույսերի մշակմամբ (բացառությամբ եգիպտացորենի և բրնձի): Ձմռանը բավականին առատ ձյուն կա, իսկ ամառը զով է և հաճախակի անձրևոտ և կարկուտով, որը մեծ վնաս է հասցնում մշակաբույսերին: Ստորոտում բացի հացահատիկներից կան պտղատու խաղողի այգիններ, որտեղ դիմում են արհեստական ոռոգման: Լայնածավալ հարթավայրային և տափաստանային տարածքները բնութլագրվում են տաք և չոր կլիմայով: Ամառը տաք է և կարճ, ձմեռը՝ մեղմ, գարունը ևս կարճ է: Քանի որ ապրիլի վերջերին երաշտ է լինում և ջերմաստիճանը հասնում է 45° C-ի և շարունակվում է մինչև սեպտեմբերի կեսերը ու բուսականությանը սպառնում է չորացման վտանգը և կարիք է լինում արհեստական ոռոգման: Ձմռանը ջերմաստիճանը չի գերազանցում 5-6° C-ը:

Վայրը	Բարձրությունը մետրով	Հունվարի միջին ջերմաստիճան	Հուլիսի միջին ջերմաստիճան	Միջին ջերմաստիճանը տարվա կտրվածքով	Տեղումների քանակը մմ-ով
Ելիզավետպոլ	445	0.1°	24.9°	18.1°	256.9
Շուշի	1368	−3.3°	19.2°	8.8°	658.9

Մեծ Կովկաս լեռնաշղթայում Նուխայի ատորոտին տեղումների քանակը 716.7 մմ է: Ելիզավետպոլի մարզի անտառներում ապրում են 856 հազար մարդ, կամ ընդհանուր բնակչության մոտ 21 տոկոսը: Ամենամեծ կենտրոններից են Ղազախստանը և Զանգեզուրը:

Գավառներ

Նահանգը բաժանված է եղել 8 գավառի («ույեզդ»)․

Ելիզավետպոլի շրջան
Արեշի շրջան
Նուխայի (Շաքիի) շրջան
Կազախի շրջան
Ջևանշիրի շրջան
Ջեբրայիլի շրջան
Զանգեզուրի շրջան
Շուշիի շրջան

Բնակչությունը

Ըստ 1897 թ․ Ցարական Ռուսաստանի մարդահամարի, նահանգն ուներ 878,415, որից․

292.188 հայեր (33,33%, մեծամասնությունը բնակվում էր լեռնային շրջաններում, մասնավորապես Արցախում)
534.086 կովկասյան թաթարներ(60.8%)
14.503 լեզգիներ (1,7%)
14.146 ռուսներ (1,6%)
7.040 ուդիներ (0,8%)
3.194 գերմանացիներ (0,4%)
3.042 քրդեր (0.3%)

Արտաքին հղում

Ելիզավետպոլի նահանգի մասին Բրիտանիկա հանրագիտարանում (անգլերեն)

Արևելյան Հայաստան
Երևանի կուսակալություն (1502-1724)			Ղարաբաղի կուսակալություն (1502-1726)
Կարսի վիլայեթ (1639-1878) Թուրքիա	Երևանի խանություն (1747-1828)	Նախիջևանի խանություն (1747-1828)	Ղարաբաղի խանություն (1747-1822)	Գանձակի խանություն (1747-1804)
	Հայկական մարզ (1828-1840)		Ղարաբաղի գավառ (1822-1840)	Գանձակի գավառ (1804-1840)
	Վրացաիմերեթական նահանգի մաս		Կասպիական նահանգի մաս
Կարսի մարզ (1878-1918)	Երևանի նահանգ (1849-1918)		Ելիզավետպոլի նահանգ (1867-1918)

Հայաստանի Հանրապետություն (1918-1920)

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ելիզավետպոլի նահանգ կատեգորիայում։

@@ Տող 37. / Տող 37. @@
 Համապատասխանում է ներկայիս [[Ադրբեջան|Ադրբեջանական հանրապետության]] արևմտյան, [[Հայաստան|Հայաստանի Հանրապետության]] արևելյան շրջանների և [[Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն|Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության]] մեծ մասի հետ։
-Վարչական կենտրոնը [[Գանձակ]] քաղաքն էր։ Այլ խոշոր քաղաքներ էին [[Շուշի]]ն և [[Շաքի]]ն։
+Վարչական կենտրոնը [[Գանձակ]] քաղաքն էր։ Այլ խոշոր քաղաքներ էին [[Շուշի]]ն և [[Շաքի]]ն։ Նախքան 1868 թ․, Ելիզավետպոլի նահանգի տարածքը Թիֆլիսի և Բաքվի նահանգների մաս էր կազմում։ Այն ընդգրկում էր [[Հյուսիսային Իրանի խանություններ]]ից [[Գանձակի խանություն|Գանձակի]], [[Շաքիի խանություն|Շաքիի]] և [[Ղարաբաղի խանություն]]ները։
+== Ֆիզիկական առանձնահատկություններ ==
-== Պատմական ակնարկ ==
+=== Աշխարհագրական դիրքը ===
-Նախքան 1868 թ․, Ելիզավետպոլի նահանգի տարածքը Թիֆլիսի և Բաքվի նահանգների մաս էր կազմում։ Այն ընդգրկում էր [[Հյուսիսային Իրանի խանություններ]]ից [[Գանձակի խանություն|Գանձակի]], [[Շաքիի խանություն|Շաքիի]] և [[Ղարաբաղի խանություն]]ները։
+[[Ելիզավետպոլ]]ի նահանգը [[Անդրկովկաս]]ի կարևորագույն նահանգներից էր, գտնվում էր Անդրկովկասի արևելյան մասում: [[Հյուսիս]]ում սահմանակից էր [[Թիֆլիսի մարզ]]ին, [[Զաքաթալայի շրջան]]ին և [[Դաղստանյան շրջան]]ին, [[արևելք]]ից սահմանակից էր [[Բաքվի նահանգ]]ին, արևմուտքից՝ Թիֆլիսի և [[Երևանի նահանգ]]ներին, հարավից՝ [[Պարսկաստան]]ին (Երևանի նահանգից մինչև [[Արաքս գետ]]ը, որն էլ հանդիսանում էր Պարսկաստանի և [[Ցարական Ռուսաստան]]ի սահմանը՝ [[Թուրքմենչիա]]յի պայմանագրով): Ցարական կառավարության ժամանակաշրջանում Ելիզավետպոլը զբաղեցրել է 38 782.5 քառակուսի, մեկ մղոն կամ 44.136 կիլոմետր քառակուսի տարածք:
+=== Աշխարհագրական դիրքը ===
+Ելիզավետպոլի նահանգի կլիման բազմազան է: Լեռնային գոտում արոտավայրերը դասավորված են անտառային բուսականությունից վեր, համարյա տարվա 3 ամիսների ընթացքում լեռները ծածկված են լինում ձյունով: Ամռանը մթնոլորտային խոնավության պատճառով հողը խոնավ է: Լեռնային արոտավայրերում կլիման ավելի խիստ է, այստեղ զբաղվում են հացահատիկաոլոռային բույսերի մշակմամբ (բացառությամբ [[եգիպտացորեն]]ի և [[Բրինձ|բրնձ]]ի): Ձմռանը բավականին առատ ձյուն կա, իսկ [[ամառ]]ը զով է և հաճախակի անձրևոտ և կարկուտով, որը մեծ վնաս է հասցնում մշակաբույսերին: Ստորոտում բացի հացահատիկներից կան պտղատու խաղողի այգիններ, որտեղ դիմում են արհեստական ոռոգման: Լայնածավալ հարթավայրային և տափաստանային տարածքները բնութլագրվում են տաք և չոր կլիմայով: Ամառը տաք է և կարճ, ձմեռը՝ մեղմ, [[գարուն]]ը ևս կարճ է: Քանի որ ապրիլի վերջերին երաշտ է լինում և ջերմաստիճանը հասնում է 45° C-ի և շարունակվում է մինչև սեպտեմբերի կեսերը ու բուսականությանը սպառնում է չորացման վտանգը և կարիք է լինում արհեստական ոռոգման: [[Ձմեռ|Ձմռանը]] ջերմաստիճանը չի գերազանցում 5-6° C-ը:
+{| class="wikitable"
+|-
+! Վայրը!! Բարձրությունը մետրով  !!  Հունվարի միջին ջերմաստիճան  !! Հուլիսի միջին ջերմաստիճան  !! Միջին ջերմաստիճանը տարվա կտրվածքով !! Տեղումների քանակը մմ-ով
+|-
+| Ելիզավետպոլ || 445 || 0.1°|| 24.9° || 18.1° || 256.9
+|-
+| Շուշի ||1368 || −3.3° || 19.2° || 8.8° || 658.9
+|}
+[[Մեծ Կովկաս լեռնաշղթա]]յում Նուխայի ատորոտին տեղումների քանակը 716.7 մմ է: Ելիզավետպոլի մարզի անտառներում ապրում են 856 հազար մարդ, կամ ընդհանուր բնակչության մոտ 21 տոկոսը: Ամենամեծ կենտրոններից են [[Ղազախստան]]ը և [[Զանգեզուր]]ը:
 == Գավառներ ==