Օձուն (գյուղ)

Գյուղ
Օձուն
Երկիր	Հայաստան
Մարզ	ԼոռիԼոռի
Գյուղապետ	Արսեն Տիտանյան
Առաջին հիշատակում	8-րդ դար
Մակերես	53.13 կմ²
ԲԾՄ	1125 մ
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն
Բնակչություն	5311 մարդ (2011)
Ազգային կազմ	Հայեր
Կրոնական կազմ	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Ժամային գոտի	UTC+4
Պաշտոնական կայք	odzun.am
Օձուն (գյուղ) (Հայաստան)
Օձուն Վիքիպահեստում

Օձուն, գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Լոռու մարզում՝ մարզկենտրոն Վանաձորից 47 կմ հյուսիս-արևելք։ Տարածքը 53.13 կմ², բնակչությունը` 5812 մարդ։ Գյուղը գտնվում է Դեբեդ գետի ձախ կողմում՝ ծովի մակերևույթից 1125 մ բարձրության վրա։ Մատենագրական աղբյուրներում Օձունը հիշատակվում է սկսած 8-րդ դարից։

Բնակչությունն զբաղվում է անասնապահությամբ, բանջարաբուծությամբ և պտղաբուծությամբ։

Պատմամշակութային կոթողներ

Հիմնական հոդված՝ Օձունի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Լոռու մարզ)

Գյուղի կենտրոնում են գտնվում Օձունի Սբ. Աստվածածին եկեղեցին (Խաչգունդ եկեղեցի), Օձունի տաճարը (6-7 դդ.), Սբ. Հովհաննես (Խաչգունդ) (717-728 թթ.) և Ծիրանավոր (Ծաղկեվանք) եկեղեցիները (5-7 դդ.), Հոռոմայրի վանական համալիրը (18 դ.), Օձունի կոթող-մահարձանը (5-6 դդ.)։

Բնակչություն

Օձունի ազգաբնակչության փոփոխությունը.

Տարի	1831	1897	1907	1926	1939	1959	1970	1979	1989	2001	2004	2011
Բնակիչ	691	2435	3370	4418	4566	4315	4951	4787	4777	4834	5055	5311

Օձուն գյուղը գտնվում է Լոռու մարզի Թումանյանի շրջանում, պատմական Գուգարաց աշխարհի Տաշիր գավառի հնագույն բնակավայրերից մեկն է։ Կարծիքներ կան, որ այն եղել է Գավառի կենտրոնը։ Գյուղի Օձուն անվանումը չունի հիմնավոր բացատրություն։ Ավանդույթի համաձայն` 1-ին դարում Թովմաս առաքյալը, գալով Օձուն, եկեղեցու տարածքում օծել է քահանաների ու եպիսկոպոսների։ Օձուն անունն էլ, ասում են, որ առաջացել է հենց «օծել» բառից։ Տարբեր մատենագիրների մոտ հանդիպում ենք նաև Ազուն, Օձուն, Ազու անվանումները։ Իսկ մինչև 1967 թ, գյուղը կոչվել է Ուզունլար, որը թուրքերեն՝ ուզուն-երկար և լար – ճանապարհ բառերից է առաջացել։ Գյուղը միջնադարում բավականին հայտնի է եղել շնորհիվ հայոց կաթողիկոս Հովհան Օձնեցի Իմաստասերի (717-728 թթ)։

Օձունի տարածքը հարուստ է պատմաճարտարապետական տարբեր հուշարձաններով՝ եկեղեցիներ, վանական համալիրներ, մատուռներ, կոթողներ, մահարձաններ, խաչքարեր, ժայռափոր անձավներ, հին բնակատեղիներ, ժողովրդական ճարտարապետության նմուշներ։ Քարայրներից հայտնաբերվել են բազմաթիվ հիշատակարաններ։ Գյուղի կենտրոնական մասում գտնվում են Օձունի գմբեթավոր բազիլիկ եկեղեցին, կոթող-մահարձանը, միջնադարյան երկու գերեզմանոցներ (մեծաթիվ խաչքարերով և մահարձաններով), Ծիրանավոր-Խաղկավանք եկեղեցին և Հոռոմայրի վանքը։

Գյուղում գործում են երկու միջնակարգ դպրոց, երկու մանկապարտեզ, արվեստի դպրոց, հինգ գրադարան, հեռակա միջնակարգ և երաժշտական ութամյա դպրոցներ։ Լեռնային պայմաններն ու հարուստ բուսականությունը հնարավորություն են ստեղծել` զբաղվելու անասնապահությամբ, կարտոֆիլաբուծությամբ, բանջարաբուծությամբ, հացահատկի, կերային կուլտուրաների մշակությամբ ու պտղաբուծությամբ։ Գյուղը գազաֆիկացված է։ Գործում են սննդի կոմբինատը, հացի գործարանը, թռչնաբուծական–ինկուբատորային կայանը, շրջանային հրշեջկայանը։

Տես նաև

• Օձունի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Լոռու մարզ)
• Օձունի եկեղեցի
• Օձունի կոթող (կոթող-մահարձան)