«Խմորասնկեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

11:04, 8 Նոյեմբերի 2014-ի տարբերակ

՞

Խմորասնկեր

Խմորասնկի Saccharomyces cerevisiae բջիջները մանրադիտակի տակ

Գիտական դասակարգում

Թագավորություն	Սնկեր
Ենթաթագավորություն	Պայուսակավոր սնկեր
Տիպ	Բազիդոմիցետներ
Դաս	Խմորասնկեր

Լատիներեն անվանում

Yeast

Ներկայացուցիչներ

բոլոր միաբջիջ սնկերը

Դասակարգումը
Վիքիցեղերում

Պատկերներ
Վիքիպահեստում

Խմորասնկեր, բնորոշ միցելիում չունեցող սնկեր, որոնց վեգետատիվ մարմինը մեծ մասամբ միայնակ կամ բողբոջող բջիջներ են։ Հայտնի է մոտ 1500 տեսակ, որոնք պատկանում են պայուսակավոր (Ascomycetes), բազիդիավոր (Basidiomycetes) և անկատար (Deuteromycetes) սնկերին։

Բազմացում

Խմորասնկերը բազմանում են բողբոջման եղանակով: Մայրական բջջի վրա առաջանում է արտափքում: Մայրական բջջի կորիզը կիսվում է, և դուստր կորիզներից մեկն անցնում է առաջացած արտափքման մեջ: Արտափքումը մեծանում է և հասնելով մայրական բջջի չափերին, անջատվում նրանից, հանդես գալով որպես առանձին բջիջ: Երբեմն մնում է մայրական բջջի հետ , առաջացնելով ճյուղավորված շղթաներ: Վերջիններիս մոտ սեռական սպորատվությունը հայտնաբերված չէ, և դրանց անվանում են խմորասնկանման սնկեր կամ ասպորոգեն խմորիչներ, օրինակ՝ կաևդիդա (Candida) ցեղը։ Հիմնականում խմորասնկերը ներկայացված են պայուսակավոր սնկերի էնդոմիցետայինների (Endomycetales) կարգով, որոնց վեգետատիվ մարմինը օվալաձև է կամ ձվաձև։ Խմորասնկերը բազմանում են բողբոջմամբ, մասամբ՝ կիսմամբ։ Եթե բողբոջման ժամանակ բջիջները չեն անջատվում միմյանցից, ապա ձևավորում են կեղծ միցելիումներ։ Սեռական պրոցեսի ժամանակ տեղի է ունենում երկու բջիջների պարունակության միաձուլում, և զարգանում են պայուսակները՝ պայուսակասպորներով։

Կիրառական նշանակություն

Գործնական նշանակություն ունեն սախարոմիցետայինները (Saccharomycetaceae), որոնք տարածված են շաքարով հարուստ բազմազան հիմնանյութերի՝ մրգերի, ծաղիկների նեկտարի, ծառերի խեժի վրա։ Նրանք անջատվում են հողից, սննդամթերքից, նավթից։ Կան բույսերի, կենդանիների և մարդու համար ախտածին տեսակներ։ Հարուցում են բլաստոմիկոզներ, կանդիդոզներ։ Հաճախ ուղեկցում են առաջնային հիվանդություններին։ Խմորասնկերը առաջացնում են սպիրտային խմորում։ Գործնական կիրառություն ունեն հացաթխման խմորասնկերը (Saccharomyces cerevisiae), որոնց աճեցվող տարատեսակներն օգտագործում են հացաթխման, գինեգործության, գարեջրի արտադրության մեջ։ Խմորասնկերը պարունակում են սպիտակուց, ածխաջրեր, հարուստ են B խմբի վիտամիններով։ Դրանք կերային սպիտակուցի, սպիտակուցավիտամինային խտանյութերի, ֆերմենտների հիմնական սինթեզողներն են։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
+{{taxobox
+| name =Խմորասնկեր
+| image file = S cerevisiae under DIC microscopy.jpg
+| image title =''[[Fuligo septica]]''
+| image descr  =Խմորասնկի ''[[Saccharomyces cerevisiae]]'' բջիջները մանրադիտակի տակ
+ | superregnum =
+ | regnum =Սնկեր
+ | subregnum =Պայուսակավոր սնկեր
+ | phylum = Բազիդոմիցետներ
+ | subphylum =
+ | classis ='''Խմորասնկեր'''
+ | ordo =
+ | familia =
+ | genus =
+ | species =
+| latin = ''Yeast''
+| author =
+| syn =
+| arm_syn =
+| typus =
+| section name = Ներկայացուցիչներ
+| section text = բոլոր միաբջիջ սնկերը
+| eol =
+| itis =
+| ncbi =
+| wikispecies=Yeast
+| commons=Category:Yeast
+| range map =
+| range legend =
+{{լեգենդ2|գույն|Տարածվածություն}}
+}}
 [[File:Yeast CalcofluorWhite2.jpg|thumb|Հացաթխման խմորասնկերը լուսարձակող մանրադիտակի տակ:]]
-'''Խմորասնկեր''', բնորոշ [[միցելիում]] չունեցող սնկեր, որոնց վեգետատիվ մարմինը մեծ մասամբ միայնակ կամ բողբոջող բջիջներ են։ Հայտնի է մոտ 500 տեսակ, որոնք պատկանում են [[պայուսակավոր սնկեր|պայուսակավոր]]  (''Ascomycetes''),  [[բազիդիավոր սնկեր|բազիդիավոր]]  (''Basidiomycetes'') և [[անկատար սնկեր|անկատար]] (''Deuteromycetes'') սնկերին։ Վերջիններիս մոտ սեռական սպորատվությունը հայտնաբերված չէ, և դրանց անվանում են ''խմորասնկանման սնկեր'' կամ ''ասպորոգեն խմորիչներ'', օրինակ՝ [[կաևդիդա]]  (''Candida'') ցեղը։ Հիմնականում խմորասնկերը ներկայացված են պայուսակավոր սնկերի [[էնդոմիցետայիններ]]ի  (''Endomycetales'') կարգով, որոնց վեգետատիվ մարմինը օվալաձև է կամ ձվաձև։ Խմորասնկերը բազմանում են [[բողբոջում|բողբոջմամբ]], մասամբ՝ կիսմամբ։ Եթե բողբոջման ժամանակ բջիջները չեն անջատվում միմյանցից, ապա ձևավորում են կեղծ միցելիումներ։ Սեռական պրոցեսի ժամանակ տեղի է ունենում երկու բջիջների պարունակության միաձուլում, և զարգանում են պայուսակները՝ պայուսակասպորներով։
+'''Խմորասնկեր''', բնորոշ [[միցելիում]] չունեցող սնկեր, որոնց վեգետատիվ մարմինը մեծ մասամբ միայնակ կամ բողբոջող բջիջներ են։ Հայտնի է մոտ 1500 տեսակ, որոնք պատկանում են [[պայուսակավոր սնկեր|պայուսակավոր]]  (''Ascomycetes''),  [[բազիդիավոր սնկեր|բազիդիավոր]]  (''Basidiomycetes'') և [[անկատար սնկեր|անկատար]] (''Deuteromycetes'') սնկերին։
+== Բազմացում ==
+Խմորասնկերը  բազմանում են բողբոջման եղանակով: Մայրական բջջի վրա առաջանում է արտափքում: Մայրական բջջի կորիզը կիսվում է, և դուստր կորիզներից մեկն անցնում է առաջացած արտափքման մեջ: Արտափքումը մեծանում է և հասնելով մայրական բջջի չափերին, անջատվում նրանից, հանդես գալով որպես առանձին բջիջ: Երբեմն մնում է մայրական բջջի հետ , առաջացնելով ճյուղավորված շղթաներ:
+Վերջիններիս մոտ սեռական սպորատվությունը հայտնաբերված չէ, և դրանց անվանում են ''խմորասնկանման սնկեր'' կամ ''ասպորոգեն խմորիչներ'', օրինակ՝ [[կաևդիդա]]  (''Candida'') ցեղը։ Հիմնականում խմորասնկերը ներկայացված են պայուսակավոր սնկերի [[էնդոմիցետայիններ]]ի  (''Endomycetales'') կարգով, որոնց վեգետատիվ մարմինը օվալաձև է կամ ձվաձև։ Խմորասնկերը բազմանում են [[բողբոջում|բողբոջմամբ]], մասամբ՝ կիսմամբ։ Եթե բողբոջման ժամանակ բջիջները չեն անջատվում միմյանցից, ապա ձևավորում են կեղծ միցելիումներ։ Սեռական պրոցեսի ժամանակ տեղի է ունենում երկու բջիջների պարունակության միաձուլում, և զարգանում են պայուսակները՝ պայուսակասպորներով։
-==Կիրառական նշանակությունը==
+==Կիրառական նշանակություն==
 Գործնական նշանակություն ունեն [[սախարոմիցետայիններ]]ը  (''Saccharomycetaceae''),  որոնք տարածված են շաքարով հարուստ բազմազան հիմնանյութերի՝ մրգերի, ծաղիկների նեկտարի, ծառերի խեժի վրա։ Նրանք անջատվում են հողից, սննդամթերքից, նավթից։ Կան բույսերի, կենդանիների և մարդու համար ախտածին տեսակներ։ Հարուցում են բլաստոմիկոզներ, կանդիդոզներ։ Հաճախ ուղեկցում են առաջնային հիվանդություններին։ Խմորասնկերը առաջացնում են [[սպիրտային խմորում]]։ Գործնական կիրառություն ունեն [[հացաթխման խմորասնկեր]]ը  (''Saccharomyces cerevisiae''),  որոնց աճեցվող տարատեսակներն օգտագործում են հացաթխման, գինեգործության, գարեջրի արտադրության մեջ։ Խմորասնկերը պարունակում են [[սպիտակուց]], [[ածխաջրեր]], հարուստ են B խմբի [[վիտամին]]ներով։ Դրանք կերային սպիտակուցի, սպիտակուցա[[վիտամին]]ային խտանյութերի, [[ֆերմենտներ]]ի հիմնական սինթեզողներն են։