«Մանազկերտի ճակատամարտ»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 18. | Տող 18. | ||
|Կորուստներ2 = մոտ 20,000 |
|Կորուստներ2 = մոտ 20,000 |
||
}} |
}} |
||
'''Մանազկերտի ճակատամարտ 1071''', վճռական ընդհարում սելջուկ-թուրքերի և բյուզանդական զորքերի միջև, [[Մանազկերտ]]ի մոտ, օգոստոսի 19-ին։ Բյուզանդիան, XIդ. աստիճանաբար կայսրությանը միավորելով հայկական պետական միավորումները` տարածվեց արևելք: Բագրատունյաց Հայաստանի մասնատման ընթացքում թուլացած հայկական ռազմական ուժերը բավարար չգտնվեցին [[սելջուկ–թուրքեր|սելջուկ-թուրքական]] հորդաների ներխուժումները [[Հայաստան]]ի և [[Բյուզանդիա]]յի սահմանամերձ երկրամասեր կանգնեցնելու համար։ 1070-ին սելջուկները գրավում են Մանազկերտը։ [[1071]]-ի գարնանը Բյուզանդիայի կայսր [[Ռոմանոս IV]] անձամբ դուրս է գալիս արշավանքի ու 1071 թ. օգոստոսի 16-ին հետ գրավում Մանազկերտը։ Օգոստոսօ 18-ին սելջուկ-թուրքական բանակի առաջապահը փորձում է հարձակվել բյուզանդական զորքի վրա, սակայն Վասիլակի ջոկատների կողմից կասեցվում է գրոհը։ Վասիլակը գերվում է, իսկ նրա բանակը լուրջ կորուստներ է կրում: Հաջորդ օրը Ռոմանոս կայսրը ինքն է շարժում զորքերը սելջուկների վրա: Ճակատամարտի թեժ պահին բյուզանդական բանակի կազմում եղած վարձկան ուժերն ու պեչենեգներն անցնում են իրենց ցեղակից թուրքերի կողմը` դժվարին կացության մեջ գցելով բյուզանդական զորամիավորումներին: Ստեղծված դրությունը ստիպում է Ռումանոս IV ճամբար վերադարձի հրաման արձակել, որը կայսեր մահվան մասին կեղծ լուրերի տարածման առիթ է դառնում` խուճապ առաջացնելով զինվորների մոտ: Նրանց մեծ մասը դիմում է փախուստի: Բյուզանդական բանակի կազմում գտնվող հայկական զորամասերի մասին Միքայել Ասորին գրում է. "Հայկական զորքերը, որոնց հույները ցանկանում էին ստիպել իրենց հավատքը, առաջինը փախան մարտի դաշտից` թիկունքը շուռ տալով կռվողներին" |
'''Մանազկերտի ճակատամարտ 1071''', վճռական ընդհարում սելջուկ-թուրքերի և բյուզանդական զորքերի միջև, [[Մանազկերտ]]ի մոտ, օգոստոսի 19-ին։ Բյուզանդիան, XIդ. աստիճանաբար կայսրությանը միավորելով հայկական պետական միավորումները` տարածվեց արևելք: Բագրատունյաց Հայաստանի մասնատման ընթացքում թուլացած հայկական ռազմական ուժերը բավարար չգտնվեցին [[սելջուկ–թուրքեր|սելջուկ-թուրքական]] հորդաների ներխուժումները [[Հայաստան]]ի և [[Բյուզանդիա]]յի սահմանամերձ երկրամասեր կանգնեցնելու համար։ 1070-ին սելջուկները գրավում են Մանազկերտը։ [[1071]]-ի գարնանը Բյուզանդիայի կայսր [[Ռոմանոս IV]] անձամբ դուրս է գալիս արշավանքի ու 1071 թ. օգոստոսի 16-ին հետ գրավում Մանազկերտը։ Օգոստոսօ 18-ին սելջուկ-թուրքական բանակի առաջապահը փորձում է հարձակվել բյուզանդական զորքի վրա, սակայն Վասիլակի ջոկատների կողմից կասեցվում է գրոհը։ Վասիլակը գերվում է, իսկ նրա բանակը լուրջ կորուստներ է կրում: Հաջորդ օրը Ռոմանոս կայսրը ինքն է շարժում զորքերը սելջուկների վրա: Ճակատամարտի թեժ պահին բյուզանդական բանակի կազմում եղած վարձկան ուժերն ու պեչենեգներն անցնում են իրենց ցեղակից թուրքերի կողմը` դժվարին կացության մեջ գցելով բյուզանդական զորամիավորումներին: Ստեղծված դրությունը ստիպում է Ռումանոս IV ճամբար վերադարձի հրաման արձակել, որը կայսեր մահվան մասին կեղծ լուրերի տարածման առիթ է դառնում` խուճապ առաջացնելով զինվորների մոտ: Նրանց մեծ մասը դիմում է փախուստի: Բյուզանդական բանակի կազմում գտնվող հայկական զորամասերի մասին Միքայել Ասորին գրում է. "Հայկական զորքերը, որոնց հույները ցանկանում էին ստիպել իրենց հավատքը, առաջինը փախան մարտի դաշտից` թիկունքը շուռ տալով կռվողներին"]<ref>http://www.vostlit.info/Texts/rus4/Mychel_Syr/frametext1.htm</ref>։ Ամենայն հավանականությամբ սա չափազանցություն է, քանի որ այդ մասին չեն հիշատակում մյուս աղբյուրները, իսկ Միքայել Ասորին հայտնի է իր ընգծված հակաբյուզանդական կողմնորոշմամբ, որն էլ փորձում է տարածել նաև հայերի վրա: Բացի այդ, նա իր պատմությունը շարադրել է դեպքերից ավելի քան 100 տարի անց և քաջատեղյակ չէ իրադարձությունների մանրամասներին: |
||
Դրա փոխարեն [[Արիստակես Լաստիվերցի]]ն հաղորդում է, որ կայսրը սխալ տեղեկություններ էր ստացել հայերի մասին և ցասումով լցվել նրանց նկատմամբ, և չնայած հայերից ոմանք թշնամաբար էին վերաբերվում Ռոմանոսին ու բաժանվեցին նրանից, սակայն մարտնչեցին և զոհվեցին քաջաբար |
Դրա փոխարեն [[Արիստակես Լաստիվերցի]]ն հաղորդում է, որ կայսրը սխալ տեղեկություններ էր ստացել հայերի մասին և ցասումով լցվել նրանց նկատմամբ, և չնայած հայերից ոմանք թշնամաբար էին վերաբերվում Ռոմանոսին ու բաժանվեցին նրանից, սակայն մարտնչեցին և զոհվեցին քաջաբար]<ref>http://www.vostlit.info/Texts/rus2/Aristakes/frametext3.htm</ref>: |
||
Համադրելով այս տեղեկությունները` կարելի կարծել, որ հայերի մի մասը հնարավոր է տարբեր պատճառներով լքել է ճակատամարտի դաշտը, բայց նրանց մեծ մասը կռվել է մինչև վերջ և նահանջել միայն ընդհանուր ուժերի հետ: Ընդ որում փախուստի դիմած հայերի թիվը անհամեմատ փոքր է եղել ու որևէ կերպ չի ազդել բյուզանդական բանակի պարտության վրա: |
Համադրելով այս տեղեկությունները` կարելի կարծել, որ հայերի մի մասը հնարավոր է տարբեր պատճառներով լքել է ճակատամարտի դաշտը, բայց նրանց մեծ մասը կռվել է մինչև վերջ և նահանջել միայն ընդհանուր ուժերի հետ: Ընդ որում փախուստի դիմած հայերի թիվը անհամեմատ փոքր է եղել ու որևէ կերպ չի ազդել բյուզանդական բանակի պարտության վրա: |
||
| Տող 28. | Տող 28. | ||
<references group="նշումներ"/> |
<references group="նշումներ"/> |
||
2. http://www.vostlit.info/Texts/rus4/Mychel_Syr/frametext1.htm |
|||
3. http://www.vostlit.info/Texts/rus2/Aristakes/frametext3.htm |
|||
[[Կատեգորիա:Հայոց պատմություն]] |
[[Կատեգորիա:Հայոց պատմություն]] |
||
17:37, 22 Հոկտեմբերի 2014-ի տարբերակ
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
 | |
|---|---|
 | |
| Թվական | օգոստոսի 26, 1071 |
| Մասն է | Byzantine–Seljuq wars? |
| Վայր | Մանազկերտ |
| Հակառակորդներ | |
|
| |
| Հրամանատարներ | |
|
| |
| Կողմերի ուժեր | |
|
| |
| Ռազմական կորուստներ | |
|
| |
Մանազկերտի ճակատամարտ 1071, վճռական ընդհարում սելջուկ-թուրքերի և բյուզանդական զորքերի միջև, Մանազկերտի մոտ, օգոստոսի 19-ին։ Բյուզանդիան, XIդ. աստիճանաբար կայսրությանը միավորելով հայկական պետական միավորումները` տարածվեց արևելք: Բագրատունյաց Հայաստանի մասնատման ընթացքում թուլացած հայկական ռազմական ուժերը բավարար չգտնվեցին սելջուկ-թուրքական հորդաների ներխուժումները Հայաստանի և Բյուզանդիայի սահմանամերձ երկրամասեր կանգնեցնելու համար։ 1070-ին սելջուկները գրավում են Մանազկերտը։ 1071-ի գարնանը Բյուզանդիայի կայսր Ռոմանոս IV անձամբ դուրս է գալիս արշավանքի ու 1071 թ. օգոստոսի 16-ին հետ գրավում Մանազկերտը։ Օգոստոսօ 18-ին սելջուկ-թուրքական բանակի առաջապահը փորձում է հարձակվել բյուզանդական զորքի վրա, սակայն Վասիլակի ջոկատների կողմից կասեցվում է գրոհը։ Վասիլակը գերվում է, իսկ նրա բանակը լուրջ կորուստներ է կրում: Հաջորդ օրը Ռոմանոս կայսրը ինքն է շարժում զորքերը սելջուկների վրա: Ճակատամարտի թեժ պահին բյուզանդական բանակի կազմում եղած վարձկան ուժերն ու պեչենեգներն անցնում են իրենց ցեղակից թուրքերի կողմը` դժվարին կացության մեջ գցելով բյուզանդական զորամիավորումներին: Ստեղծված դրությունը ստիպում է Ռումանոս IV ճամբար վերադարձի հրաման արձակել, որը կայսեր մահվան մասին կեղծ լուրերի տարածման առիթ է դառնում` խուճապ առաջացնելով զինվորների մոտ: Նրանց մեծ մասը դիմում է փախուստի: Բյուզանդական բանակի կազմում գտնվող հայկական զորամասերի մասին Միքայել Ասորին գրում է. "Հայկական զորքերը, որոնց հույները ցանկանում էին ստիպել իրենց հավատքը, առաջինը փախան մարտի դաշտից` թիկունքը շուռ տալով կռվողներին"][1]։ Ամենայն հավանականությամբ սա չափազանցություն է, քանի որ այդ մասին չեն հիշատակում մյուս աղբյուրները, իսկ Միքայել Ասորին հայտնի է իր ընգծված հակաբյուզանդական կողմնորոշմամբ, որն էլ փորձում է տարածել նաև հայերի վրա: Բացի այդ, նա իր պատմությունը շարադրել է դեպքերից ավելի քան 100 տարի անց և քաջատեղյակ չէ իրադարձությունների մանրամասներին: Դրա փոխարեն Արիստակես Լաստիվերցին հաղորդում է, որ կայսրը սխալ տեղեկություններ էր ստացել հայերի մասին և ցասումով լցվել նրանց նկատմամբ, և չնայած հայերից ոմանք թշնամաբար էին վերաբերվում Ռոմանոսին ու բաժանվեցին նրանից, սակայն մարտնչեցին և զոհվեցին քաջաբար][2]:
Համադրելով այս տեղեկությունները` կարելի կարծել, որ հայերի մի մասը հնարավոր է տարբեր պատճառներով լքել է ճակատամարտի դաշտը, բայց նրանց մեծ մասը կռվել է մինչև վերջ և նահանջել միայն ընդհանուր ուժերի հետ: Ընդ որում փախուստի դիմած հայերի թիվը անհամեմատ փոքր է եղել ու որևէ կերպ չի ազդել բյուզանդական բանակի պարտության վրա:
Ինչ վերաբերվում է Ռոմանոս IV, ապա Բյուզանդիայի կայսրը մարտի դաշտում ցուցադրում է արիություն, սուրը չի գցում այնքան ժամանակ, մինչև վիրավորվելում է ու ուժասպառ ընկնում սելջուկների ձեռքը: Ճակատամարտն ավարտվում է սելջուկների հաղթանակով։ Կայսեր և սելջուկյան սուլթանի միջև կնքվել է հաշտություն, որով կայսրությունը սելջուկներին է զիջել Մանազկերտը, պարտավորել է վճարել տարեկան հարկ։