«Եմենի հնադարյան քաղաքակրթություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

19:28, 10 Օգոստոսի 2014-ի տարբերակ

Խնդրում ենք նշել կաղապարի տեղադրման ամսաթիվը 2024-04-16 04:48:43 ֆորմատով Եմենի(Հարավային Արաբիա) հնադարյան պատմությունը մի փոքր ավելի հեշտ է վերականգնել, ի տարբերություն Արևելյան կամ Հյուսիսային Արաբիայի: Որքան էլ որ գիտնականները փորձել են իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ, սակայն դա այդքան էլ հավաստի չենք կարող համարել: Վաղ շրջանի Հարավային Արաբիայի պատմությունն ավելի դժվար է ներկայացնել, քան ուշ շրջանինը՝ Ալ. Մակեդոնացու արշավանքներից հետո ընկած ժամանակաշրջանինը՝ շնորհիվ հույն և հռոմեացի առևտրականների ու հետախույզների թողած տեղեկությունների :

Լեռնոտ գոտիների առկայությունը խոչընդոտել է մեկ վարչատարածքի ձևավորմանը, և պետական իշխանությունները գլխավորապես բաժանված էին Հարավային Արաբիայի տարբեր ժողովուրդների միջև: Սրանցից յուրաքանչյուրը ուներ իր համայնքային պաշտամունքը, և մարդիկ հավաքվում էին՝ ցույց տալու իրենց հավատարմությունը իրենց հովանավոր աստծուն : Նրանց ղեկավարում էր մալիքը՝ թագավորը: Աշխարհագրական բարենպաստ դիրքի ու բարեբեր հողերի շնորհիվ Հարավային Արաբիան կոչել են Արաբիա Ֆելիքսիա ( Երջանիկ Արաբիա):

Սաաբայի թագավորություն (մ.թ.ա.8-րդ դար-275թվական)

Հնադարյան Եմենում մինչև իսլամի առաջացումը եղել են մի քանի թագավորություններ. Սաաբա,Քատաբան,Մինա,Հադրամաութ,Հիմյար: Վաղ շրջանում հիշատակվող առավել հզոր թագավորությունը Սաաբան (մ.թ.ա.10/9-րդ դարից 3-րդ դար) էր, որի մասին առատ վկայություններ կան: Սաաբացիները հայտնի էին իրենց հավատարմությամբ Ալմաքահ աստծուն: Սաաբայի կենտրոնը Մարիբ քաղաքն էր: Տարբեր արքաների օրոք Սաաբան գրավում էր նոր տարածքներ, և նվաճված ժողովուրդը պարտավորվում էր հարկ վճարել Ալմաքահ աստծուն: Սաաբայի մասին վաղնջական հիշատակությունը Աստվածաշնչյան պատմվածքն է,որն առնչվում է Սողոմոն թագավորի կառավարման տարիների հետ (մ.թ.ա. 970-931 թվականներ): Այն պատմում է,որ Սաաբայի թագուհին, լսելով Սողոմոն թագավորի հռչակի մասին, եկել էր քննելու նրան դժվար հարցերով: Նա Երուսաղեմ է ժամանում համեմունքներով, ոսկով և թանկարժեք քարերով բեռնված ուղտերով: Տեսնելով թագավորի իմաստությունը, երկրի հարստությունը՝ թագուհին ասում է .«Օրհնյա՜լ լինի քո աստվածը,որ քեզ Իսրայելի գահին է նստեցրել»:

Մեկ այլ հիշատակությունը Սաաբայի մասին արձանգարություն է, որտեղ կա այսպիսի մակագրություն՝ «Սաաբան և միությունը»: Սա վկայում է, որ մենք գործ ունենք մի դաշնության հետ, որի ղեկավարումը իր ձեռքն էր վերցրել Սաաբան: Սաաբան մ.թ.ա. 8-րդ դարում իր ծաղկման շրջանում է եղել, և այդ շրջանում հաճախ հիշատակվող միապետը Քարիբիլ Վատթարն է: Նրա օրոք Սաաբան նվաճել է նոր տարածքներ, և ծաղկում է ապրել տնտեսությունը: Նա ամրացրել է քաղաքները,կարգավորել ոռոգման համակարգը:

Մ.թ.ա. 1-ին դարում ամենից հզոր թագավորությունը հնադարյան Եմենում Սաաբան է եղել՝ ձգվելով Կարմիր ծովից մինչև արևելք՝ ներառելով Հադրամաութը:

Ինչպես նշեցինք, Հարավային Արաբիայի մասին ավելի շատ տեղեկություններ կան մ.թ.ա. 330-240 թվականներից հետո: Համաձայն հունական աղբյուրի՝ Հարավային Արաբիայում կային չորս ազդեցիկ ցեղեր՝ մինեացիները( Կարմիր ծովի շրջանում ),որոնց ամենամեծ քաղաքը Կառնավն էր, սաաբացիները՝ Մարիբ կենտրոնով, կաթաբանցիները ՝Տիմնա կենտրոնով, և արևելյան մասում Հադրամաութը՝ Շաբվա կենտրոնով: Սրանք մշտական պայքարի մեջ են եղել միմյանց հետ:

Մինայի թագավորություն (8-րդ դար-100 թվական)

Մինայի թագավորության ծաղկման ժամանակաշրջանը մ.թ.ա. 500 թթ են: Ի տարբերություն մյուս երեք թագավորությունների՝ Սաաբայի,Կաթաբանի և Հադրամաութի, Մինան իր առջև նվաճողական խնդիրներ չէր դրել: Նրանք հիմանականում զբաղվում էին առևտրով (մեծամասամբ խնկի առևտրով): Նրանց քարավանները հասնում էին մինչև Եգիպտոս և Սիրիա:

Կաթաբանի թագավորություն (մ.թ.ա.4-րդ դար- 200 թվական)

Կաթաբանը առաջին անգամ հիշատակվում է Քարիբիլ Վատթարի արձանագրության մեջ՝ որպես Սաաբայի դաշնակից: Այնուհետև խոսվում է Սաաբայի և Կաթաբանի կոնֆլիկտի մասին և մ.թ.ա. 3-2-րդ դարերը այն մերժում է Սաաբայի իշխող դիրքը Հարավային Արաբիայում, սակայն մ.թ.ա. 1-ին դարում Կաթաբանը թուլանում է և բաժանվում է Սաաբայի և Հադրամաութի միջև:

Հադրամաութի թագավորություն (մ.թ.ա.8-րդ դար-300 թվական)

Հադրամաութի մասին տեղեկությունները ավելի աղքատիկ են: Հայտի է, որ այն շտապես պայքարել է Սաաբայի դեմ, որը ձգտում էր դառնալ տարածաշրջանում ամենից հզոր թագավորությունը: Ավելի ուշ՝ մ.թ.ա. 4-րդ դարում Հադրամաութը ընկնում է Մինայի թացավորության վերահսկողության տակ: Իսկ արդեն մ.թ. 1-ին դարում Հադրամաութը համառ պայքար է մղում տարածաշրջանում իշխող դիրք գրաված Հիմյարի թագավորության հետ և հաջողությամբ կարողնում է հակահարված տալ: Այնուամենայնիվ, 300 թվականին Հիմյարը նվաճում է Հադրամաութը՝ այսպիսով միավորելով Հարավային Արաբիան մեկ պետության մեջ:

Հիմյարի թագավորություն ( 2-րդ դար- 525 թվական)

Մ.թ.ա. 31 թվականին Ակցիումի ճակատամարտում Կլեոպատրային պարտութան մատնելուց հետո Հռոմի կայսր Օկտավիանոսը(Օգոստոս)տիրանում է Եգիպտոսին և հռոմեական տիրապետությունն է հաստատում ամբողջ Կարմիր ծովի շուրջ և տերության վերահսկողության տակ վերցրեց Հնդկաստանից և Արաբիայից եկող առևտրային ճանապարհները: Նրան հատկապես հետաքրքրում էր Արաբիա Ֆելիքսիան,որը հռչակված էր խնկի առևտրով: Այդ նպատակի համար մ.թ.ա 24 թվականին Հարավային Արաբիա է ուղևորվում զորավար Ալիուս Գալիուսը: :Իր վերադարձի ճանապարհին կատարում է շատ բացահայտումներ ,որոնցից են.

«...Քոչվորները սնվում են կաթով և վայրի կենդանիների մսով ու արմավով :Արմավից ստանում են գինի,իսկ քնջութից ՝յուղ:Հադրամաութցիները աչքի են ընկնում իրենց զինվորներով:Հիմյարները ամենաբազամարդ ցեղն են,սաաբացիները հարուստ են՝ շնորհիվ իրենց ոսկու հանքերի ,ոռոգվող գյուղատնտեսության և մեղրի ու մեղրամոմի...»

Վերոհիշյալ հիմյարցիների կենտրոնը Զաֆարն էր:Հիմյարը նախկինում գտնվում էր Կաթաբանի տիրապետության տակ, բայց 1-ին դարում այն ամենաազդեցիկ դիրքն է գրավում տարածաշրջանում: 1-ին դարի երկրորդ կեսին Հիմյարը իր տիրպետության տակ է վերցնում Սաաբան և Հիմյարի թագավորները իրենց անվանում էին «Սաաբայի և Զու Ռայդանի թագավորներ»: Սա նշանակում է, որ Սաաբան թուլացել էր ստիպված է եղել դաշինք կնքել Հիմյարի հետ: Կաթաբանը և Մինան կորցրել էին իրենց ազդեցությունը ազդեզությունը և գտնվում էին Հիմյարի տիրապետության տակ: 4-րդ դարի սկզբում Հիմյարի թագավոր Շամմար Յուհարիշը նվաճեց նաև Հադրամաութը,որը կարևոր էր խաղում տարածաշրջանում: Շամմար Յուհարիշ իրեն անվանում է «Սաաբայի և Զու Ռայդանի և Հադրամաութի և Յամանթի արքա»: Սա առաջին հիշատակությունն է որտեղ Հարավային Արաբիան հիշատակվում է որպես միավորված մեկ պետություն: Ողջ թագավորության տարածքում հիմնվում էին նոր քաղաքներ ՝ երկհարկ շենքերով ու հասարակական կառույցներով: Հատկապես զարգացած էր առևտուրը: Զարգացած էր նաև գյուղատնտեսությունը, կառուցված էին ոռոգիչ ջրանցքներ: Սակայն իրավիճակը փոխվեց 6-րդ դարում . Բյուզանդիան և Սասանյան Պարսկաստանը ցանկանում էին տիրանալ Եմենին,քանի որ այդտեղով էր անցնում արևելքից եկող գլխավոր առևտրական ճանապարհները: Բյուզանդիան այդ պայքարի մեջ օգտագործեց Եթովպիայում ստեղծված Ակցիումի թագավորությանը, ինչպես նաև նպաստում էր քրիստոնեության ներթափանցմանը Արաբիայում: Քրիստոնեությունը և հուդայականությունը բավականին տարածված Էին Եմենում: Կոստանդին կայսրը ուղարկում է պատվիրակություն Հիմյարի թագավորի մոտ, որպեսզի վերջինս եկեղեցիներ կառուցելու թույլտվություն տա: Քրիստոնեության տարածումը խորհրդանշում էր բյուզանդական ազդեցության տարածում: Քրիստոնյաներին պաշտպանելու պատրվակով 6-րդ դարում Ակցիումի թագավորը պատերազմ է սկսում Հիմյարի դեմ: Այդ ընթացքում Հիմյարը բավականին թուլանում է և ընկնում է Ակցիումի տիրապետության տակ: Հիմյարում քրիստոնյա թագավոր նշանակվեց: Երբ նա մահացավ ,հրեաները ուժեղացել էին և իրենց թագավոր ընտրեցին: Եթովպիան սա չհանդուրժեց. Էլլա Ասբեհան զորքով ներխուժեց Հիմյար և ճակատամարտում հաղթանակ տարավ՝ սպանելով թագավորին և շատ հիմյարցիների: Հիմյարում թագավոր նշանակեց քրիստոնյա Աբրահային: Աբրահան Եմենի վերջին մեծ միապետն էր՝ չնայած որ հարկ էր վճարում Եթովպիային: Վերջին հիշատակվող տեքստը հնադարյան Եմենի մասին իրական փաստեր ունեցող լեգենդն է Սայֆ իբն Զի Յազանի մասին, ով դրսից օգնություն էր փնտրում, երբ Եթովպիան գերիշխող էր և ավելի դաժան: Բայց նա սպանվում է մի խումբ եթովպացի ծառայողների կողմից :

Այնուհետև Եմենը անցնում է Սասանյան Պարսկաստանի տիրապետության տակ և այս վիճակը շարունակվում է մինչև վաղ մուսուլմանական պետության առաջացումը:

Աղբյուրներ

Ռոբերտ Գ.Հոյլանդ - Արաբիան և արաբները: Բրոնզի դարից մինչև իսլամի ծագումը(Հին աշխարհի ժողովուրդները),Լոնդոն 2001,(անգլերեն)

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
-'''Եմենի'''('''Հարավային Արաբիա''') հնադարյան պատմությունը մի փոքր ավելի հեշտ է վերականգնել, ի տարբերություն Արևելյան կամ Հյուսիսային Արաբիայի: Որքան էլ որ գիտնականները փորձել են իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ ,սակայն դա այդքան էլ հավաստի չենք կարող համարել:Վաղ շրջանի Հարավային Արաբիայի պատմությունն ավելի դժվար է ներկայացնել ,քան ուշ շրջանինը՝ Ալ. Մակեդոնացու արշավանքներից հետո ընկած ժամանակաշրջանինը՝ շնորհիվ հույն և հռոմեացի առևտրականների ու հետախույզների թողած տեղեկությունների :
+{{խմբագրում եմ | Astghik Gaudyan}}'''Եմենի'''('''Հարավային Արաբիա''') հնադարյան պատմությունը մի փոքր ավելի հեշտ է վերականգնել, ի տարբերություն Արևելյան կամ Հյուսիսային Արաբիայի: Որքան էլ որ գիտնականները փորձել են իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ, սակայն դա այդքան էլ հավաստի չենք կարող համարել: Վաղ շրջանի Հարավային Արաբիայի պատմությունն ավելի դժվար է ներկայացնել, քան ուշ շրջանինը՝ Ալ. Մակեդոնացու արշավանքներից հետո ընկած ժամանակաշրջանինը՝ շնորհիվ հույն և հռոմեացի առևտրականների ու հետախույզների թողած տեղեկությունների :
-Լեռնոտ գոտիների առկայությունը խոչընդոտել է մեկ վարչատարածքի ձևավորմանը, և պետական իշխանությունները գլխավորապես բաժանված էին Հարավային Արաբիայի տարբեր ժողովուրդների միջև: Սրանցից յուրաքանչյուրը ուներ իր համայնքային պաշտամունքը, և մարդիկ հավաքվում էին՝  ցույց տալու  իրենց հավատարմությունը իրենց հովանավոր աստծուն : Նրանց ղեկավարում էր ''մալիքը''՝ թագավորը :Աշխարհագրական բարենպաստ դիրքի ու բարեբեր հողերի շնորհիվ Հարավային Արաբիան կոչել են Արաբիա Ֆելիքսիա( Երջանիկ Արաբիա):
+Լեռնոտ գոտիների առկայությունը խոչընդոտել է մեկ վարչատարածքի ձևավորմանը, և պետական իշխանությունները գլխավորապես բաժանված էին Հարավային Արաբիայի տարբեր ժողովուրդների միջև: Սրանցից յուրաքանչյուրը ուներ իր համայնքային պաշտամունքը, և մարդիկ հավաքվում էին՝  ցույց տալու  իրենց հավատարմությունը իրենց հովանավոր աստծուն : Նրանց ղեկավարում էր ''մալիքը''՝ թագավորը: Աշխարհագրական բարենպաստ դիրքի ու բարեբեր հողերի շնորհիվ Հարավային Արաբիան կոչել են Արաբիա Ֆելիքսիա ( Երջանիկ Արաբիա):
 == Սաաբայի թագավորություն (մ.թ.ա.8-րդ դար-275թվական) ==
-Հնադարյան Եմենում մինչև [[իսլամ]]ի առաջացումը եղել են մի քանի թագավորություններ.[[Սաաբա]],[[Քատաբան]],[[Մինա]],[[Հադրամաութ]],[[Հիմյար]]:
+Հնադարյան Եմենում մինչև [[իսլամ]]ի առաջացումը եղել են մի քանի թագավորություններ. [[Սաաբա]],[[Քատաբան]],[[Մինա]],[[Հադրամաութ]],[[Հիմյար]]:
-Վաղ շրջանում հիշատակվող առավել հզոր թագավորությունը Սաաբան (մ.թ.ա.[[10-րդ դար|10]]/[[9-րդ դար]]ից 3-րդ դար) էր, որի մասին առատ վկայություններ կան: Սաաբացիները հայտնի էին իրենց հավատարմությամբ ''Ալմաքահ'' աստծուն: Սաաբայի կենտրոնը [[Մարիբ]] քաղաքն էր :Տարբեր արքաների օրոք Սաաբան գրավում էր նոր տարածքներ, և նվաճված ժողովուրդը պարտավորվում էր հարկ վճարել Ալմաքահ աստծուն: Սաաբայի մասին վաղնջական հիշատակությունը  Աստվածաշնչյան պատմվածքն է,որն առնչվում է [[Սողոմոն]] թագավորի կառավարման տարիների հետ(մ.թ.ա. [[970]]-[[931]]  թվականներ):Այն պատմում է,որ Սաաբայի թագուհին, լսելով Սողոմոն թագավորի հռչակի մասին, եկել էր քննելու նրան դժվար հարցերով : Նա [[Երուսաղեմ]] է ժամանում  համեմունքներով ,ոսկով և թանկարժեք քարերով բեռնված ուղտերով :Տեսնելով թագավորի իմաստությունը ,երկրի հարստությունը՝ թագուհին ասում է .«Օրհնյա՜լ լինի քո աստվածը,որ քեզ [[Իսրայել]]ի գահին է նստեցրել»:
+Վաղ շրջանում հիշատակվող առավել հզոր թագավորությունը Սաաբան (մ.թ.ա.[[10-րդ դար|10]]/[[9-րդ դար]]ից 3-րդ դար) էր, որի մասին առատ վկայություններ կան: Սաաբացիները հայտնի էին իրենց հավատարմությամբ ''Ալմաքահ'' աստծուն: Սաաբայի կենտրոնը [[Մարիբ]] քաղաքն էր: Տարբեր արքաների օրոք Սաաբան գրավում էր նոր տարածքներ, և նվաճված ժողովուրդը պարտավորվում էր հարկ վճարել Ալմաքահ աստծուն: Սաաբայի մասին վաղնջական հիշատակությունը  Աստվածաշնչյան պատմվածքն է,որն առնչվում է [[Սողոմոն]] թագավորի կառավարման տարիների հետ (մ.թ.ա. [[970]]-[[931]]  թվականներ): Այն պատմում է,որ Սաաբայի թագուհին, լսելով Սողոմոն թագավորի հռչակի մասին, եկել էր քննելու նրան դժվար հարցերով: Նա [[Երուսաղեմ]] է ժամանում  համեմունքներով, ոսկով և թանկարժեք քարերով բեռնված ուղտերով: Տեսնելով թագավորի իմաստությունը, երկրի հարստությունը՝ թագուհին ասում է .«Օրհնյա՜լ լինի քո աստվածը,որ քեզ [[Իսրայել]]ի գահին է նստեցրել»:
 [[Պատկեր:Panel Almaqah Louvre DAO18.jpg|մինի|աջից|Արձանագրություն, որտեղ հիշատակվում է Ալմաքահ աստծո անունը, մ.թ.ա. 7-րդ դար]]
-Մեկ այլ հիշատակությունը Սաաբայի մասին արձանգարություն է ,որտեղ  կա այսպիսի մակագրություն՝ «Սաաբան և միությունը»:Սա վկայում է ,որ մենք գործ ունենք մի դաշնության հետ ,որի ղեկավարումը իր ձեռքն էր վերցրել Սաաբան:
+Մեկ այլ հիշատակությունը Սաաբայի մասին արձանգարություն է, որտեղ  կա այսպիսի մակագրություն՝ «Սաաբան և միությունը»: Սա վկայում է, որ մենք գործ ունենք մի դաշնության հետ, որի ղեկավարումը իր ձեռքն էր վերցրել Սաաբան:
-Սաաբան մ.թ.ա. [[8-րդ  դար]]ում իր ծաղկման շրջանում է եղել, և այդ շրջանում հաճախ հիշատակվող միապետը [[Քարիբիլ Վատթար]]ն է: Նրա օրոք Սաաբան նվաճել է նոր տարածքներ, և ծաղկում է ապրել  տնտեսությունը : Նա ամրացրել է քաղաքները,կարգավորել ոռոգման համակարգը:
+Սաաբան մ.թ.ա. [[8-րդ  դար]]ում իր ծաղկման շրջանում է եղել, և այդ շրջանում հաճախ հիշատակվող միապետը [[Քարիբիլ Վատթար]]ն է: Նրա օրոք Սաաբան նվաճել է նոր տարածքներ, և ծաղկում է ապրել  տնտեսությունը: Նա ամրացրել է քաղաքները,կարգավորել ոռոգման համակարգը:
-Մ.թ.ա. [[1-ին դար]]ում ամենից հզոր թագավորությունը հնադարյան Եմենում Սաաբան է եղել ՝ձգվելով [[Կարմիր ծով]]ից մինչև [[արևելք]] ՝ներառելով Հադրամաութը:
+Մ.թ.ա. [[1-ին դար]]ում ամենից հզոր թագավորությունը հնադարյան Եմենում Սաաբան է եղել՝ ձգվելով [[Կարմիր ծով]]ից մինչև [[արևելք]]՝ ներառելով Հադրամաութը:
-Ինչպես նշեցինք, Հարավային Արաբիայի մասին ավելի շատ տեղեկություններ կան մ.թ.ա. [[330]]-[[240]] թվականներից հետո : Համաձայն հունական աղբյուրի՝  Հարավային  Արաբիայում կային չորս ազդեցիկ ցեղեր ՝մինեացիները( Կարմիր ծովի շրջանում ),որոնց ամենամեծ քաղաքը ''Կառնավն'' էր,սաաբացիները ՝''Մարիբ'' կենտրոնով ,կաթաբանցիները ՝''Տիմնա'' կենտրոնով, և արևելյան մասում Հադրամաութը՝ ''Շաբվա'' կենտրոնով :Սրանք մշտական պայքարի մեջ են եղել միմյանց հետ:
+Ինչպես նշեցինք, Հարավային Արաբիայի մասին ավելի շատ տեղեկություններ կան մ.թ.ա. [[330]]-[[240]] թվականներից հետո: Համաձայն հունական աղբյուրի՝  Հարավային  Արաբիայում կային չորս ազդեցիկ ցեղեր՝ մինեացիները( Կարմիր ծովի շրջանում ),որոնց ամենամեծ քաղաքը ''Կառնավն'' էր, սաաբացիները՝ ''Մարիբ'' կենտրոնով, կաթաբանցիները ՝''Տիմնա'' կենտրոնով, և արևելյան մասում Հադրամաութը՝ ''Շաբվա'' կենտրոնով: Սրանք մշտական պայքարի մեջ են եղել միմյանց հետ:
 == Մինայի թագավորություն (8-րդ դար-100 թվական) ==
-Մինայի թագավորության ծաղկման ժամանակաշրջանը մ.թ.ա. [[500]] թթ են:Ի տարբերություն մյուս երեք թագավորությունների՝ [[Սաաբա]]յի,[[Կաթաբան]]ի և [[Հադրամաութ]]ի, Մինան իր առջև նվաճողական խնդիրներ չէր դրել: Նրանք հիմանականում զբաղվում էին առևտրով (մեծամասամբ խնկի առևտրով): Նրանց քարավանները հասնում էին մինչև [[Եգիպտոս]] և [[Սիրիա]]:
+Մինայի թագավորության ծաղկման ժամանակաշրջանը մ.թ.ա. [[500]] թթ են: Ի տարբերություն մյուս երեք թագավորությունների՝ [[Սաաբա]]յի,[[Կաթաբան]]ի և [[Հադրամաութ]]ի, Մինան իր առջև նվաճողական խնդիրներ չէր դրել: Նրանք հիմանականում զբաղվում էին առևտրով (մեծամասամբ խնկի առևտրով): Նրանց քարավանները հասնում էին մինչև [[Եգիպտոս]] և [[Սիրիա]]:
 == Կաթաբանի թագավորություն (մ.թ.ա.4-րդ դար- 200 թվական)==
-Կաթաբանը առաջին անգամ հիշատակվում է Քարիբիլ Վատթարի արձանագրության  մեջ՝ որպես Սաաբայի դաշնակից : Այնուհետև խոսվում է Սաաբայի և Կաթաբանի կոնֆլիկտի մասին և մ.թ.ա. 3-2-րդ դարերը այն մերժում է Սաաբայի իշխող դիրքը Հարավային Արաբիայում, սակայն մ.թ.ա. 1-ին դարում Կաթաբանը թուլանում է և բաժանվում է Սաաբայի և Հադրամաութի միջև:
+Կաթաբանը առաջին անգամ հիշատակվում է Քարիբիլ Վատթարի արձանագրության  մեջ՝ որպես Սաաբայի դաշնակից: Այնուհետև խոսվում է Սաաբայի և Կաթաբանի կոնֆլիկտի մասին և մ.թ.ա. 3-2-րդ դարերը այն մերժում է Սաաբայի իշխող դիրքը Հարավային Արաբիայում, սակայն մ.թ.ա. 1-ին դարում Կաթաբանը թուլանում է և բաժանվում է Սաաբայի և Հադրամաութի միջև:
 == Հադրամաութի թագավորություն (մ.թ.ա.8-րդ դար-300 թվական) ==
-Հադրամաութի մասին տեղեկությունները ավելի աղքատիկ են:Հայտի է,որ այն շտապես պայքարել է Սաաբայի դեմ,որը ձգտում էր դառնալ տարածաշրջանում ամենից հզոր թագավորությունը:Ավելի ուշ՝ մ.թ.ա. [[4-րդ դար]]ում Հադրամաութը ընկնում է [[Մինայի թացավորություն|Մինայի թացավորության]] վերահսկողության տակ: Իսկ արդեն մ.թ. [[1-ին դար]]ում Հադրամաութը համառ պայքար է մղում տարածաշրջանում իշխող դիրք գրաված Հիմյարի թագավորության հետ և հաջողությամբ կարողնում է հակահարված տալ: Այնուամենայնիվ [[300 թվական]]ին Հիմյարը նվաճում է Հադրամաութը՝ այսպիսով միավորելով Հարավային Արաբիան մեկ պետության մեջ:
+Հադրամաութի մասին տեղեկությունները ավելի աղքատիկ են: Հայտի է, որ այն շտապես պայքարել է Սաաբայի դեմ, որը ձգտում էր դառնալ տարածաշրջանում ամենից հզոր թագավորությունը: Ավելի ուշ՝ մ.թ.ա. [[4-րդ դար]]ում Հադրամաութը ընկնում է [[Մինայի թացավորություն|Մինայի թացավորության]] վերահսկողության տակ: Իսկ արդեն մ.թ. [[1-ին դար]]ում Հադրամաութը համառ պայքար է մղում տարածաշրջանում իշխող դիրք գրաված Հիմյարի թագավորության հետ և հաջողությամբ կարողնում է հակահարված տալ: Այնուամենայնիվ, [[300 թվական]]ին Հիմյարը նվաճում է Հադրամաութը՝ այսպիսով միավորելով Հարավային Արաբիան մեկ պետության մեջ:
 [[Պատկեր:BronzeManNashqum.jpg|մինի|Բրոնզե արձանիկ, մ.թ.ա. 6-5-րդ դարեր]]
@@ Տող 29. / Տող 29. @@
 ''«...Քոչվորները սնվում են կաթով և վայրի կենդանիների մսով ու արմավով :Արմավից ստանում են գինի,իսկ քնջութից ՝յուղ:Հադրամաութցիները աչքի են ընկնում իրենց զինվորներով:Հիմյարները ամենաբազամարդ ցեղն են,սաաբացիները հարուստ են՝ շնորհիվ իրենց ոսկու հանքերի ,ոռոգվող գյուղատնտեսության և մեղրի ու մեղրամոմի...»''
-Վերոհիշյալ հիմյարցիների կենտրոնը [[Զաֆար]]ն էր:Հիմյարը նախկինում գտնվում էր Կաթաբանի տիրապետության տակ ,բայց [[1-ին դար]]ում այն ամենաազդեցիկ դիրքն է գրավում տարածաշրջանում : [[1-ին դար]]ի երկրորդ կեսին Հիմյարը իր տիրպետության տակ է վերցնում Սաաբան և Հիմյարի թագավորները իրենց անվանում էին ''«Սաաբայի և      Զու Ռայդանի թագավորներ»'': Սա նշանակում է ,որ Սաաբան թուլացել էր ստիպված է եղել դաշինք կնքել Հիմյարի հետ:Կաթաբանը և Մինան կորցրել էին իրենց ազդեցությունը ազդեզությունը և գտնվում էին  Հիմյարի տիրապետության տակ: [[4-րդ դար]]ի սկզբում Հիմյարի թագավոր  [[Շամմար Յուհարիշ]]ը նվաճեց նաև Հադրամաութը,որը կարևոր էր խաղում տարածաշրջանում : Շամմար Յուհարիշ իրեն անվանում է «Սաաբայի և Զու Ռայդանի և Հադրամաութի  և Յամանթի արքա»: Սա առաջին հիշատակությունն է որտեղ Հարավային Արաբիան հիշատակվում է որպես միավորված մեկ պետություն:   Ողջ թագավորության տարածքում հիմնվում էին նոր քաղաքներ ՝ երկհարկ շենքերով ու հասարակական  կառույցներով: Հատկապես զարգացած էր առևտուրը: Զարգացած էր նաև գյուղատնտեսությունը ,կառուցված էին ոռոգիչ ջրանցքներ:
+Վերոհիշյալ հիմյարցիների կենտրոնը [[Զաֆար]]ն էր:Հիմյարը նախկինում գտնվում էր Կաթաբանի տիրապետության տակ, բայց [[1-ին դար]]ում այն ամենաազդեցիկ դիրքն է գրավում տարածաշրջանում: [[1-ին դար]]ի երկրորդ կեսին Հիմյարը իր տիրպետության տակ է վերցնում Սաաբան և Հիմյարի թագավորները իրենց անվանում էին ''«Սաաբայի և      Զու Ռայդանի թագավորներ»'': Սա նշանակում է, որ Սաաբան թուլացել էր ստիպված է եղել դաշինք կնքել Հիմյարի հետ: Կաթաբանը և Մինան կորցրել էին իրենց ազդեցությունը ազդեզությունը և գտնվում էին  Հիմյարի տիրապետության տակ: [[4-րդ դար]]ի սկզբում Հիմյարի թագավոր  [[Շամմար Յուհարիշ]]ը նվաճեց նաև Հադրամաութը,որը կարևոր էր խաղում տարածաշրջանում: Շամմար Յուհարիշ իրեն անվանում է «Սաաբայի և Զու Ռայդանի և Հադրամաութի  և Յամանթի արքա»: Սա առաջին հիշատակությունն է որտեղ Հարավային Արաբիան հիշատակվում է որպես միավորված մեկ պետություն:   Ողջ թագավորության տարածքում հիմնվում էին նոր քաղաքներ ՝ երկհարկ շենքերով ու հասարակական  կառույցներով: Հատկապես զարգացած էր առևտուրը: Զարգացած էր նաև գյուղատնտեսությունը, կառուցված էին ոռոգիչ ջրանցքներ:
-Սակայն իրավիճակը փոխվեց [[6-րդ դար]]ում . [[Բյուզանդիա]]ն և [[Սասանյան Պարսկաստան]]ը ցանկանում էին տիրանալ Եմենին,քանի որ այդտեղով էր անցնում արևելքից եկող գլխավոր առևտրական ճանապարհները: Բյուզանդիան այդ պայքարի մեջ օգտագործեց [[Եթովպիա]]յում ստեղծված [[Ակցիումի թագավորություն|Ակցիումի թագավորության]]ը ,ինչպես նաև   նպաստում էր [[Քրիստոնեություն|քրիստոնեության]] ներթափանցմանը Արաբիայում: Քրիստոնեությունը և [[Հուդայականություն|հուդայականություն]]ը բավականին տարածված Էին Եմենում: Կոստանդին կայսրը ուղարկում է պատվիրակություն Հիմյարի թագավորի մոտ ,որպեսզի վերջինս [[եկեղեցի]]ներ կառուցելու թույլտվություն  տա: Քրիստոնեության տարածումը խորհրդանշում էր բյուզանդական ազդեցության տարածում: Քրիստոնյաներին պաշտպանելու  պատրվակով [[6-րդ դար]]ում Ակցիումի թագավորը պատերազմ է սկսում Հիմյարի դեմ :Այդ ընթացքում Հիմյարը բավականին թուլանում է և ընկնում է Ակցիումի տիրապետության  տակ: Հիմյարում քրիստոնյա  թագավոր նշանակվեց: Երբ նա մահացավ ,հրեաները ուժեղացել էին և իրենց թագավոր ընտրեցին : Եթովպիան սա չհանդուրժեց. Էլլա Ասբեհան զորքով ներխուժեց Հիմյար և ճակատամարտում հաղթանակ տարավ՝ սպանելով թագավորին և շատ հիմյարցիների: Հիմյարում թագավոր նշանակեց քրիստոնյա Աբրահային:Աբրահան Եմենի վերջին մեծ միապետն էր՝ չնայած որ հարկ էր վճարում Եթովպիային:  Վերջին հիշատակվող տեքստը հնադարյան Եմենի մասին իրական փաստեր ունեցող [[լեգենդ]]ն է  [[Սայֆ իբն Զի Յազան]]ի մասին, ով դրսից օգնություն էր փնտրում ,երբ Եթովպիան գերիշխող էր և ավելի դաժան: Բայց նա սպանվում է մի խումբ եթովպացի ծառայողների կողմից :
+Սակայն իրավիճակը փոխվեց [[6-րդ դար]]ում . [[Բյուզանդիա]]ն և [[Սասանյան Պարսկաստան]]ը ցանկանում էին տիրանալ Եմենին,քանի որ այդտեղով էր անցնում արևելքից եկող գլխավոր առևտրական ճանապարհները: Բյուզանդիան այդ պայքարի մեջ օգտագործեց [[Եթովպիա]]յում ստեղծված [[Ակցիումի թագավորություն|Ակցիումի թագավորության]]ը, ինչպես նաև   նպաստում էր [[Քրիստոնեություն|քրիստոնեության]] ներթափանցմանը Արաբիայում: Քրիստոնեությունը և [[Հուդայականություն|հուդայականություն]]ը բավականին տարածված Էին Եմենում: Կոստանդին կայսրը ուղարկում է պատվիրակություն Հիմյարի թագավորի մոտ, որպեսզի վերջինս [[եկեղեցի]]ներ կառուցելու թույլտվություն  տա: Քրիստոնեության տարածումը խորհրդանշում էր բյուզանդական ազդեցության տարածում: Քրիստոնյաներին պաշտպանելու  պատրվակով [[6-րդ դար]]ում Ակցիումի թագավորը պատերազմ է սկսում Հիմյարի դեմ: Այդ ընթացքում Հիմյարը բավականին թուլանում է և ընկնում է Ակցիումի տիրապետության  տակ: Հիմյարում քրիստոնյա  թագավոր նշանակվեց: Երբ նա մահացավ ,հրեաները ուժեղացել էին և իրենց թագավոր ընտրեցին: Եթովպիան սա չհանդուրժեց. Էլլա Ասբեհան զորքով ներխուժեց Հիմյար և ճակատամարտում հաղթանակ տարավ՝ սպանելով թագավորին և շատ հիմյարցիների: Հիմյարում թագավոր նշանակեց քրիստոնյա Աբրահային: Աբրահան Եմենի վերջին մեծ միապետն էր՝  չնայած որ հարկ էր վճարում Եթովպիային:  Վերջին հիշատակվող տեքստը հնադարյան Եմենի մասին իրական փաստեր ունեցող [[լեգենդ]]ն է  [[Սայֆ իբն Զի Յազան]]ի մասին, ով դրսից օգնություն էր փնտրում, երբ Եթովպիան գերիշխող էր և ավելի դաժան: Բայց նա սպանվում է մի խումբ եթովպացի ծառայողների կողմից :
 Այնուհետև Եմենը անցնում է Սասանյան Պարսկաստանի տիրապետության տակ և այս վիճակը շարունակվում է մինչև վաղ [[Արաբական խալիֆայություն|մուսուլմանական պետության]] առաջացումը: