«Մարտունու շրջան (Արցախ)»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
|||
| Տող 64. | Տող 64. | ||
==Բնական պայմանները== |
==Բնական պայմանները== |
||
Մարտունու շրջանի տարածքի զգալի մասը հարթավայրային է և ծովի մակերևույթից ունի մինչև 400մ բարձրություն։ Շրջանի հարթավայրային մասում, հատկապես Մարտունի քաղաքում, |
Մարտունու շրջանի տարածքի զգալի մասը հարթավայրային է և ծովի մակերևույթից ունի մինչև 400մ բարձրություն։ Շրջանի հարթավայրային մասում, հատկապես [[Մարտունի]] քաղաքում, [[Կուրապատիկնո]]յի, [[Գևորգավան]]ի, [[Աղբուռունի]], Ալաբալու հատվածներում [[կլիմայական պայմաններ]]ը չոր մերձարևադարձային են, [[մթնոլորտ]]ային տեղումները սակավ, ձյան կայուն շերտ համարյա չի լինում։ |
||
| ⚫ | |||
==Ռելիեֆը== |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
==Գետային ցանցը== |
|||
[[Պատկեր:Aras-02.jpg|մինի|Արաքսը Հայաստանի և Իրանի սահմանում]] |
|||
| ⚫ | |||
Շրջանի արևմտյան նախալեռնային հատվածը գեղատեսիլ է, հարուստ պտղատու ծառատեսակներով, անտառներով, զուլալ հետակներով ու սառնորակ աղբյուրներով։ |
Շրջանի արևմտյան նախալեռնային հատվածը գեղատեսիլ է, հարուստ պտղատու ծառատեսակներով, անտառներով, զուլալ հետակներով ու սառնորակ աղբյուրներով։ |
||
| ⚫ | |||
==Ընդերքը== |
|||
| ⚫ | |||
[[Պատկեր:MarbleUSGOV.jpg|մինի|ձախից|Մարմար]] |
|||
| ⚫ | Շրջանի պատմաճարտարապետական մյուս հուշարձաններից նշանավոր են՝ Ճարտար գյուղի |
||
| ⚫ | |||
==Սահմանները== |
|||
Արևմտյան մասում շրջանը սահմանակից է [[Ասկերան]]ին, հարավային մասում՝ [[Հադրութ]]ի շրջաններին, արևելյան ու հարավարևելյան մասերում Ֆիզուլուն, իսկ հյուսիսային մասում [[Աղդամ]]ի շրջաններին։ |
|||
[[Պատկեր:Agdam-nagorno-karabakh-3.jpg|մինի|աջից|379px|Աղդամ քաղաքի ավերակ շինությունները՝ շրջապատված նռան և թզենու անտառներով]] |
|||
==Պատմաճարտարապետական հուշարձաններ== |
|||
| ⚫ | |||
[[Պատկեր:Amaras-church.jpeg|մինի|ձախից|Ամարասի վանքային համալիրի եկեղեցին, 2008թ.]] |
|||
| ⚫ | Շրջանի պատմաճարտարապետական մյուս հուշարձաններից նշանավոր են՝ Ճարտար գյուղի [[Եղիշե]]ի, Հերհեր գյուղի Ս. Գրիգորիս, Մավաս գյուղի վանքերը, [[Բերդաշեն]]ի ամրոցները, Մեծ Նահատակ, Ս. Աստվածածին եկեղեցիները, Հացի գյուղի Ս. Աստվածածին եկեղեցին ու դպրոցի հին շենքը, [[Թաղավարդ]] գյուղի անտառածածկ սարի վրա գտնվող Ղևոնդաց անապատի հուշարձանները, [[Կաղարծի]] գյուղի Թարգմանչաց եկեղեցին և այլ հնություններ։ |
||
Շրջանում կա քաղաքական 1 համայնք, գյուղական 35 համայնք և 38 բնակավայր։ |
Շրջանում կա քաղաքական 1 համայնք, գյուղական 35 համայնք և 38 բնակավայր։ |
||
==Խոշոր գյուղեր== |
|||
Գյուղերից առավել խոշորներն են Ճարտարը, Բերդաշենը, Գիշին, Թաղավարդը, Մաճկալաշենը, Խնուշինակը, Հերհերը, Աշանը, Քերթը։ |
|||
Գյուղերից առավել խոշորներն են [[Ճարտար]]ը, [[Բերդաշեն]]ը, [[Գիշի]]ն, [[Թաղավարդ]]ը, [[Մաճկալաշեն]]ը, [[Խնուշինակ]]ը, [[Հերհեր]]ը, [[Աշան]]ը, [[Քերթ]]ը։ |
|||
| ⚫ | |||
==Գյուղատնտեսությունը== |
|||
| ⚫ | |||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
||
08:10, 8 Հուլիսի 2014-ի տարբերակ
 | |
|---|---|
| Երկիր |  Արցախ |
| Կարգավիճակ | Արցախի Հանրապետության շրջան |
| Վարչկենտրոն | Մարտունի |
| Բնակչություն | 23 500 մարդ (2008)[1] |
| Տարածք | 951 կմ² |
 | |
 | |
| gov.nkr.am/hy/regions/details/49/ | |
Մարտունու շրջան, Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության 8 շրջաններից մեկն է։ Շրջանի մակերեսը կազմում է 951 կմ², բնակչությունը՝ 23.157 մարդ (2005 թ.[3])։ Շրջկենտրոնը համանուն Մարտունի քաղաքն է։
Վարանդան հյուսիսից սահմանակցում է Խաչենին, արևելքից Շուշիին և հարավարևմուտքից՝ Դիզակին։
Բնական պայմանները
Մարտունու շրջանի տարածքի զգալի մասը հարթավայրային է և ծովի մակերևույթից ունի մինչև 400մ բարձրություն։ Շրջանի հարթավայրային մասում, հատկապես Մարտունի քաղաքում, Կուրապատիկնոյի, Գևորգավանի, Աղբուռունի, Ալաբալու հատվածներում կլիմայական պայմանները չոր մերձարևադարձային են, մթնոլորտային տեղումները սակավ, ձյան կայուն շերտ համարյա չի լինում։
Ռելիեֆը
Շրջանի արևմտյան կեսը նախալեռնային, թույլ թեքություն ունեցող մակերևույթ ունի, այստեղի կլիմայական պայմանները առավել նպաստավոր են գյուղատնտեսության համար։
Գետային ցանցը
Մարտունու շրջանի տարածքով հոսող գետերից ջրառատը Վարանդան է՝ իր Ամարաս վտակով։ Այն թափվում է Արաքս գետը։ Նշանավորը Խոնաշենն է, որը, սկիզբ առնելով Բովուրխանի լեռնալանջերից, անցնում է Մարտունի քաղաքով և կորչում Արցախի հարթավայրում։
Շրջանի արևմտյան նախալեռնային հատվածը գեղատեսիլ է, հարուստ պտղատու ծառատեսակներով, անտառներով, զուլալ հետակներով ու սառնորակ աղբյուրներով։
Ընդերքը
Մարտունու ընդերքը հարուստ է կրաքարի, բազալտի, մարմարի, գրանիտի, կավի պաշարներով։ Մարմարի պաշարներով հարուստ է Նորշեն, գրանիտի պաշարներով՝ Ննգի, կավի պաշարներով՝Ննգի ու Ղավախան գյուղերի շրջակայքը։
Սահմանները
Արևմտյան մասում շրջանը սահմանակից է Ասկերանին, հարավային մասում՝ Հադրութի շրջաններին, արևելյան ու հարավարևելյան մասերում Ֆիզուլուն, իսկ հյուսիսային մասում Աղդամի շրջաններին։
Պատմաճարտարապետական հուշարձաններ
Տարածքում պահպանվել են հայկական պատմաճարտարապետական 353 հուշարջան, որոնցից կանգունը և հնագույնը Ամարասի վանքն է։ Վանքը կառուցվել է 4-րդ դաիլ սկզբին Գրիգոր Լուսավորչի, այնուհետև՝ նրա պոռ Գրիգորիս եպիսկոպոսի կողմից։
Շրջանի պատմաճարտարապետական մյուս հուշարձաններից նշանավոր են՝ Ճարտար գյուղի Եղիշեի, Հերհեր գյուղի Ս. Գրիգորիս, Մավաս գյուղի վանքերը, Բերդաշենի ամրոցները, Մեծ Նահատակ, Ս. Աստվածածին եկեղեցիները, Հացի գյուղի Ս. Աստվածածին եկեղեցին ու դպրոցի հին շենքը, Թաղավարդ գյուղի անտառածածկ սարի վրա գտնվող Ղևոնդաց անապատի հուշարձանները, Կաղարծի գյուղի Թարգմանչաց եկեղեցին և այլ հնություններ։ Շրջանում կա քաղաքական 1 համայնք, գյուղական 35 համայնք և 38 բնակավայր։
Խոշոր գյուղեր
Գյուղերից առավել խոշորներն են Ճարտարը, Բերդաշենը, Գիշին, Թաղավարդը, Մաճկալաշենը, Խնուշինակը, Հերհերը, Աշանը, Քերթը։
Գյուղատնտեսությունը
Մարտունու շրջանը գյուղատնտեսության զարգացման համար առավել նպաստավոր պայմաններ ունեցող շրջաններից է։ Ունի բազմաճյուղ գյուղատնտեսություն՝ հացահատիկի մշակություն, այգեգործություն և պտղաբուծություն, անասնապահություն՝ իր բոլոր ենթաճյուղերով։
Ծանոթագրություններ
| |||||||||||||
| |||||||||||||||||
