Սեպտեմբերի 11

Սեպտեմբերի 11, տարվա 254-րդ (նահանջ տարիներին` 255-րդ) օրն է։

• Տարվա ավարտին մնում է 111 օր:
• Հին եգիպտական օրացույցով տարվա առաջին` Թոթ (անգլ.) ամսվա 1^ին օրն է

Դեպքեր

• 9` Թեւտոբուրգի անտառի ճակատամարտն ավարտվում է Հռոմի բանակի դեմ գերմանական ցեղերի տարած հաղթանակով
• 1832` Սանկտ Պետերբուրգի Ձմեռային պալատին հարող հրապարակում կանգնեցվում է ճարտարապետ Աւգուսթ Մոնֆերանի նախագծով կառուցված Ալեքսանդրի սյունը (ռուս.)
• 1922` Երեւանում հաստատվում է Կարսի պայմանագիրը
• 1988` էստոներենը հայտարարվում է Էստոնիայի պետական լեզու
• 1993` Կիեւում բացվում է հոլոդոմորի զոհերին նվիրված հուշանշան
• 1997` զորավարժությունների ժամանակ Կուրսկեում զոհվում է (անգլ.) տասնչորս էստոնացի զինվոր
• 2001` Նյու Յորքում գտնվող առեւտրի համաշխարհային կենտրոնի, իչպես նաեւ` Պենտագոնի շենքերը ենթարկվում են ահաբեկչական հարձակումների, երբ իսլամական ահաբեկիչներն առեւանգված երկու ինքնաթիռներով մխրճվում են երկու երկնաքերների մեջ, ավերելով դրանք, որի արդյունքում զոհվում է ընդհանուր առմամբ 2996 մարդ
• 2003` Սթոքհոլմի հիվանդանոցում մահանում է նախորդ օրը գնումներ անելու ժամանակ հարձակման ենթարկված Շվեդիայի արտգործնախարար Աննա Լինդը
• 2005` Իսրայելը ամբողջովին ու վերջնականորեն ետ քաշվեց Գազայից։
• 2007` Ռուսաստանը փորձարկեց «Բոլոր ռումբերի հայր» անունն ստացած ամենամեծ պայմանական զենքը
• 2012`
  • Լիբիայի Բենղազի քաղաքում հարձակման է ենթարկվում (անգլ.) Միացյալ Նահանգների դեսպանատունը, զոհվում է չորս մարդ
  • Պակիստանում միեւնույն օրը երկու տարբեր կարի ֆաբրիկաներում ծագած հրդեհների (անգլ.) զոհ է դառնում 315 մարդ
• 2013` Կատալոնիայում անկախության պահանջով մարդիկ կազմում են «Կատալոնական ուղի» անունով 400 կիլոմետրանոց շղթա

Ծնունդներ

• 1862` Օ. Հենրի (իսկական անունը` Ուիլյամ Սիդնեյ Փորթեր) O.Henry ամերիկացի գրող, կարճ պատմվածքների ճանաչված հեղինակ
• 1865` Յան Ռայնիս Rainis լատիշ բանաստեղծ, դրամատուրգ եւ հասարակական գործիչ
• 1875` Տիրան Չրաքյան, բանաստեղծ (վ.1923)
• 1862` Դավիթ Կլդիաշվիլի დავით კლდიაშვილი վրացի արձակագիր, դրամատուրգ
• 1893` Գեւորգ Գրիգ(որյան), բանաստեղծ եւ արձակագիր
• 1907` Գեդեոն Մարջանյան,հայ խորհրդային միջատաբան
• 1911` Տիյտ Կուուզիկ Tiit Kuusik էստոնացի խորհրդային օպերային երգիչ
• 1917` Ֆերդինանդ Մարկոս Ferdinand Marcos, եղել է Ֆիլիպինների նախագահը, երկրի ավտորիտար, կոռումպացված եւ դեսպոտ իշխանությունն իր ձեռքին պահել է 1965-68թթ.
• 1918` Մխիթար Ջրբաշյան, հայ խորհրդային մաթեմատիկոս
• 1923` Լևոն Մատինյան, հայ խորհրդային նյարդաֆիզիոլոգ
• 1926` Քաջիկ (Խաչատուր) Գրիգորյան, բանաստեղծ
• 1930` (Քիրքուքում, Իրաք) Հրայր Հովնանյան, ճարտարագետ-ձեռնարկատեր եւ բարերար: Գործարար եւ բարերար Վահագն Հովնանյանի եղբայրն է
• 1935`
  • Արվո Պյարտ Arvo Pärt էստոնացի կոմպոզիտոր, հեղինակ է դասական եւ կրոնական ստեղծագործությունների
  • Գերման Տիտով Герман Степанович Титов, խորհրդային տիեզերագնաց, երկրորդ մարդն է, որ եղել է տիեզերքում
• 1937` Իոսիֆ Կոբզոն Иосиф Давыдович Кобзон ռուս երգիչ
• 1940` Բրայան Դե Փալմա Brian De Palma ամերիկացի ռեժիսոր
• 1945` Ֆրանց Բեքենբաուեր Franz Anton Beckenbauer գերմանացի լեգենդար ֆուտբոլիստ եւ մարզիչ, ստացել է «Կայզեր» մականունը
• 1954` Մկրտիչ Սուջյան, ջազային երաժիշտ, կիթառահար
  • Արցախի պատերազմի մասնակիցներ`
    • 1962` (Ակնաղբյուրում) Արմեն Հայրապետյան (զոհվել է 1993թ.)
• 1965`
  • Բաշար ալ-Ասադ, 2000 թվականից Սիրիայի նախագահ, երեսուն տարի երկիրը գլխավորած Հաֆեզ ալ-Ասադի որդին է
  • Մոբի (իսկական անունը` Րիչրդ Մելվիլ Հոլ) Mobi ամերիկացի երգիչ-երգահան, երաժիշտ, դիջեյ եւ լուսանկարիչ
• 1978` Դեյան Ստանկովիչ Дејан Станковић սերբ ֆուտբոլիստ
• 1987` Սյուզի Քենթիկյան Susianna Kentikian Գերմանիայի կազմում հանդես եկող հայազգի կին-բռնցքամարտիկ

Մահեր

• 1661` ֆլամանդցի նկարիչ Յան Ֆեյթ
• 1733` ֆրանսիացի կոմպոզիտոր եւ երգեհոնահար Ֆրանսուա Կուպերեն
• 1910` ֆրանսիացի գրող, արկածային վեպերի հեղինակ Լուի Անրի Բուսենար
• 1916` լրագրող եւ գրաքննադատ Սուրեն Սպանդարյան (* 1882թ.)
• 1971` սառը պատերազմի տարիների Խորհրդային Միության ղեկավար 1953-64թթ. Նիկիտա Խրուշչով
• 1986` (Կեսարիայում) թուրքահայ կինոդերասան Քամեր Սադըք (* 1911թ. Կոստանդնուպոլսում)
• 2007` (Մահացել է քաղցկեղից) շոթլանդացի ֆուտբոլիստ եւ միջազգային մակարդակի մարզիչ Իան Պորտերֆիլդ, կյանքի վերջում եղել է Հայաստանի ազգային հավաքականի գլխավոր մարզիչ, հասցնելով նրան լուրջ հաջողությունների (ծ. 1946)
• 2009` երկրագետ Սուրեն Այվազյան (* 1933թ.)

Տոներ

• Էնքութաթաշ
  • Պատկեր:Lion of Judah wheel.PNG Եթովպիա
• Նայրուզ (անգլ.)
  • Ղպտի ուղղափառ եկեղեցի
• Ռազմական փառքի օր`
  • Ռուսաստան (1790թ. թուրքերի դեմ Սեւ ծովում տարած հաղթանակի (ռուս.) հերոսների պատվին)
• Ազգային օր`
  • Պակիստան (նվիրված է Մուհամադ Ալի Ջինայի հիշատակին)
  • Կատալոնիա

Հիշատակի օրեր

• Չիլիում նշվում է որպես 1973 ռազմական հեղաշրջման տարեդարձի եւ Սալվադոր Ալյենդեի հիշատակի օր
• Հայրենասերի օր`
  • ԱՄՆ (Սեպտեմբերի 11-ի ահաբեկչության զոհերի հիշատակին)