Սեպտեմբերի 12

Սեպտեմբերի 12, տարվա 255-րդ (նահանջ տարիներին` 256-րդ) օրն է։

• Տարվա ավարտին մնում է 110 օր:

Դեպքեր

• 1185` գազազած ամբոխն սպանում է Կոմնենոսներից վերջինը դարձած Բյուզանդիայի Անդրոնիկոս Ա կայսրին
• 1683` Վիեննայի ճակատամարտը. Եւրոպական մի քանի քանի երկրների բանակներ միավորվում են Օսմանյան կայսրությանը հաղթելու համար
• 1722` ռուսական զորքերը գրավում են մինչ այդ Պարսկաստանի կազմի մեջ գտնված Դերբենդը եւ Բաքուն
• 1890` անգլիացիները հիմնում են Սոլսբերի (ներկայիս Զիմբաբվեի մայրաքաղաք Հարարե) քաղաքը
• 1940` Ֆրանսիայում գտնվող Լասկո Lascaux քարանձավում հայտնաբերվում են նախամարդու արած նկարներ
• 1953` Նիկիտա Խրուշչովն ընտրվում է Խորհրդային միության Կոմունիստական կուսակցության առաջին քարտուղար
• 1980` Թուրքիայում Ահմեթ Քենան Էվրենն Ahmet Kenan Evren իրականացնում է ռազմական հեղաշրջում

Ծնունդներ

• 1802` (Կ.Պոլսում) Պողոս Հովնանյան, լեզվաբան, պատմաբան եւ մանկավարժ, եղել է Վիեննայի Մխիթարյան միաբանության անդամ, եղբայրն է Ղեւոնդ Հովնանյանի, մահացել է 1884թ. Վիեննայում
• 1884` Մարտին Կլեյն Martin Klein էստոնացի ըմբիշ
• 1892` (Կ.Պոլսում) Վահրամ Փափազյան, թեթեւաթլետ (մ. 1986թ. Փրովիդենսում, Րոդ Այլենդ, ԱՄՆ)
• 1896` (Շինուհայրում) Ասատուր Խուրշուդյան, իրավաբան, հեղափոխական շարժման մասնակից (մ. 1971թ.)
• 1921` Ստանիսլավ Լեմ Stanisław Lem լեհ ֆանտաստ գրող, փիլիսոփա եւ երգիծաբան
• 1927` Մաթե Ալթերի Mathé Altéry ֆրանսիացի սոպրանո օպերային երգիչուհի եւ դերասանուհի
• 1944` Բերի Ուայթ Barry White ամերիկացի կոմպոզիտոր եւ երգիչ-երգահան
• 1945` Մաուրիսիո Ալոնսո Ռոդրիգես Mauricio Alonso "Pipo" Rodríguez սալվադորցի ֆուտբոլիստ եւ մարզիչ
• 
• 1949`
  • (Կումայրիում) Սամվել Սեւադա (Գրիգորյան) նկարիչ, լուսանկարիչ եւ բանաստեղծ
  • Արմեն Դարբինյան, ՀՀ բանակի գեներալ-մայոր
• 1957` Հանս Ցիմեր Hans Zimmer գերմանացի կոմպոզիտոր, բազմաթիվ ֆիլմերի եւ համակարգչային խաղերի երաժշտության հեղինակ է
• 1959` Սոս Հայրապետյանմականախաղի խորհրդային մարզիկ
  • Արցախի պատերազմի մասնակիցներ`
    • 1961` Արտյոմ Բադալյան, օդաչու-բորտմեխանիկ
    • 1965` (Ստեփանակերտում) Միքայել Այվազյան (զոհվել է 1994թ. Մարտակերտի շրջանում)
• 1962` Դինո Մերլին Dino Merlin բոսնիացի երգիչ-երգահան, երաժիշտ եւ փրոդյուսեր
• 1967` Ջեյսոն Սթեթհեմ Jason Statham անգլիացի դերասան եւ փրոդյուսեր
• 1973` Փոլ Ուոքեր Paul Walker ամերիկացի դերասան եւ մոդել (մ. 2013թ.)
• 1975` Ափարեսիդու Ֆերեյրա Էվանիլսոն Evanílson բրազիլացի նախկին ֆուտբոլիստ, կարյերայի մեծ մասում խաղացել է Դորթմունդի «Բորուսիայի» կազմում
• 1980` Յաո Մին չինացի բասկետբոլիստ, Բասկետբոլի ազգային ասոցիացիայի (NBA) ամենաբարձրահասակ (2մ 29սմ) բասկետբոլիստն է, խաղում է Հյուսթըն Րոքեթս Houston Rockets թիմում
• 1982` Զորան Պլանինիչ Zoran Planinić խորվաթ բակետբոլիստ թուրքական Անադոլու Էֆես Anadolu Efes S.K. թիմի եւ Խորվաթիայի ազգային հավաքականի խաղացող
• 1994` Էլինա Սվիտոլինա Елiна Михайлiвна Свiтолiна ուկրաինացի թենիսիստուհի

Մահեր

• 1185` Բյուզանդիայի կայսր Անդրոնիկոս Ա
• 1764` ֆրանսիացի կոմպոզիտոր Ժան Ֆիլիպ Ռամո
• 1894` (Թիֆլիսում) հայ դերասան Գրիգոր Աբրահամյան
• 1907` վրացի իշխան, բանաստեղծ եւ մեծագույն ազգային գործիչ Իլյա Ճավճավաձե
• 1929` լատիշ բանաստեղծ, դրամատուրգ եւ հասարակական գործիչ Յանիս Րայնիս
• 1932` (Մոսկվայում) հայազգի ռուսաստանցի խորհրդային ճարտարագետ եւ գյուտարար Հովհաննես Ադամյան, եղել է գունավոր հեռուստացույցի գյուտարարներից մեկը (* 1879թ. Բաքվում)
• 1948` անգլիացի հասարակական եւ քաղաքական գործիչ Նոել Բաքսթոն
• 1968` (Բոստոնում) հասարակական գործիչ եւ հրապարակախոս Երվանդ Հրաչ
• 1981` իտալացի բանաստեղծ, 1975թ. Գրականության Նոբելյան մրցանակի արժանացած Էուջենիո Մոնտալե
• 1992` ամերիկացի դերասան Էնթոնի Փերքինս
• 2003` ամերիկացի քանթրի ոճի երգիչ Ջոնի Քեշ
• 2010` ֆրանսիացի կինոռեժիսոր Կլոդ Շաբրոլ

Տոներ

• Ազգային տոն`
  • Կանաչ Հրվանդան
• Ծրագրավորողի օր (նահանջ տարիներին)`
  • Ռուսաստան (Տարվա 256^րդ օրն է, որ հավասար է 2⁸)
• Րուհնամայի (անգլ.) օր`
  • Թուրքմենստան