«Ալեքսանդր I»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
|||
Տող 46. | Տող 46. | ||
* Rey, Marie-Pierre. Alexander I: The Tsar Who Defeated Napoleon (Northern Illinois University Press; 2012) 439 pages; translation of a 2009 French scholarly biography |
* Rey, Marie-Pierre. Alexander I: The Tsar Who Defeated Napoleon (Northern Illinois University Press; 2012) 439 pages; translation of a 2009 French scholarly biography |
||
* Schnitzler, Jean-Henri; Schnitzler, Johann Heinrich (1847). "Chapter I. Character of Alexander I". Secret History of the Court and Government of Russia Under the Emperors Alexander and Nicholas. R. Bentley. |
* Schnitzler, Jean-Henri; Schnitzler, Johann Heinrich (1847). "Chapter I. Character of Alexander I". Secret History of the Court and Government of Russia Under the Emperors Alexander and Nicholas. R. Bentley. |
||
* {{ВТ-ЭСБЕ|Александр I, Император Всероссийский}} |
|||
* ''Александр I'' [http://www.museum.ru/museum/1812/library/Alexander/alexander.txt Письмо Адаму Чарторийскому.] |
* ''Александр I'' [http://www.museum.ru/museum/1812/library/Alexander/alexander.txt Письмо Адаму Чарторийскому.] |
||
* [http://www.rulex.ru/01010228.htm Большой Русский Биографический Словарь] |
* [http://www.rulex.ru/01010228.htm Большой Русский Биографический Словарь] |
22:45, 26 Մայիսի 2014-ի տարբերակ
Ալեքսանդր I | |
---|---|
Կայսր | |
Իշխանություն | Մարտի 24, 1801– Դեկտեմբերի 1, 1825 |
Թագադրում | Սեպտեմբերի 15 1801 |
Լրիվ անուն | Ալեքսանդր Պավլովիչ Ռոմանով |
Ռուսերեն | Александр I Павлович |
Զինվորական կոչում | Ֆելդմարշալ և գեներալ-ֆելդմարշալ |
Ծնվել է՝ | 1777 դեկտեմբերի 23 |
Ծննդավայր | Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն |
Մահացել է՝ | 1 դեկտեմբերի 1825բնական մահով | (տարիքը 47)
Վախճանի վայր | Տագանռոգ, Ռուսական կայսրություն |
Թաղվել է՝ | Պողոս-Պետրոս միջնաբերդ, Սանկտ Պետերբուրգ |
Պողոս-Պետրոս տաճար[1] | |
Երկիր | Ռուսական կայսրություն |
Ազգություն | Ռուս |
Հաջորդող | Նիկոլայ I |
Ուղեկից | Ելիզավետա Ալեքսեևնա |
Տոհմ | Ռոմանովներ |
միապետ | |
Հայր | Պավել I |
Մայր | Սոֆիա Վյուտենբուրգցի |
Երեխաներ | Grand Duchess Maria Alexandrovna of Russia?[1][2], Nikolai Lukash?[2], Մեծ դքսուհի Ելիզավետա Ալեքսանդրովնա[2], Zenaida Narishkin?[2], Sofya Naryshkina?[2], Emmanuil Naryshkin?[2], Mariya Parizhskaya?[2], Wilhelmine Alexandrine Pauline Alexandrov?[2], Gustaw Ehrenberg?[2], Maria (?)?[2] և Nikolay Isakov?[2] |
Հավատք | ուղղափառություն |
Պարգևներ | |
Ստորագրություն |
Ալեքսանդր I կամ Ալեքսանդր I Պավլովիչ (դեկտեմբերի 12 (23), 1777 — նոյեմբերի 19 (դեկտեմբերի 1) 1825), Ռուսական կայսրության կայսր, Ֆինլանդիայի մեծ իշխան, Լեհաստանի թագավոր:
19-րդ դարը կայսրության պատմության մեջ նշանավորվում է նրանով, որ Ռուսաստանում գահ են բարձրանում գերմանացի կայսրեր: Դեռ 1762 թվականին գահ բարձրացած Պետրոս III-ը արդեն հոր կողմից գերմանաացի էր, իսկ նրա կինը՝ Եկատերինա II Մեծը, բնիկ գերմնացի էր: Վերջինիս մահից հետո գահ է բարձրանում Պավել I-ը (1796–1801): Հաջորդ կես դարը իշխում են իր որդիները՝ Ալեքսանդր I-ը (1801–1825) և Նիկոլայ I-ը (1825–1855):
Կայսր եղբայրները շարունակել են իրենց նախորդների նվաճողական քաղաքականությունը: Մասնավորապես Ալեքսանդր I կայսեր օրոք Ռուսաստանը ընդարձակում է իր տիրույթները հարավում և արևմուտքում: Կայսր թագադրվելու առաջին իսկ տարում՝ 1801 թվականին, Ալեքսանդրը Ռուսաստանին է միացնում Արևելյան Վրաստանը՝ Քարթլի-Կախեթի թագավորությունը, իսկ 3 տարի անց՝ 1804 թվականին, սկսում է ռուս-պարսկական առաջին պատերազմը: Այն ավարտվում է 1813 թվականին՝ Ռուսաստանի հաղթանակով: Հոկտեմբերի 12-ին նախկին Ղարաբաղի խանության Գյուլիստան գյուղում կնքվում է հաշտության պայմանագիր, որով Իրանը ճանաչում էր Ռուսաստանի իրավունքները Անդրկովկասի վրա՝ բացի Երևանի ու Նախիջևանի խանություններից:
1806 թվականին, ռուս-պարսկական պատերազմի ընթացքում, Անգլիայի և Ֆրանսիայի հրահրմամբ, Օսմանյան կայսրությունը պատերազմ է հայտարարում Ռուաստանին: Դա թվով 6-րդ ռուս-թուրքական պատերազմն էր, որ ավարտվեց 1812 թվականին՝ Ռուսաստանի փայլուն հաղթանակով: Ռուսները ոչ միայն չկորցրին Ղրիմը և Սև ծովի հյուսիսային ափերը, այլև նվաճեցին Մոլդավիայի ժամանակակից տարածքը՝ Բեսարաբիան: Ռուսական կայսրության հաջորդ քայլը պետք է լիներ Սև ծովի արևելյան՝ կովկասյան ափերին իր տիրապետության հաստատումը:
1808-1809 թվականներին տեղի է ունենում ռուս-շվեդական հերթական պատերազմը, և Ռուսաստանը ստիպված է լինում պատերազմել 3 ճակատով: Սակայն ռուսական զորքերը պարտության են մատնում Շվեդիային, և 1809 թվականին նրանից խլում Ֆինլանդիայի իշխանությունը: Ռուսական պետությունը վերածվում է անհաղթելի ու անընդհատ հզորացող տերության: Նրա բանակը Եվրոպայում ձեռք է բերում անհաղթելիի համբավ: 1809 թվականին Ալեքսանդրը թագադրվում է նաև որպես Ֆինլանդիայի մեծ իշխան:
1812 թվականին Ռուսաստանին պատերազմ է հայտարարում Ֆրանսիայի կայսր Նապոլեոն Բոնապարտը: Նա նվաճել էր ցամաքային Եվրոպայի հսկայական մասը, և նպատակ ուներ գրավել Ռուսաստանը: Մինչ այդ ձախողվել էր Նապոլեոնի արշավանքը Եգիպտոս, որը գրավելուց հետո նա նպատակ ուներ արշավել Հնդկաստան: Այսպիսով՝ սկսվում է ռուս ժողովրդի հայրենական պատերազմը: Հաջողությունը սկզբում ֆրանսիացիների կողմն էր, ովքեր հասնում են մինչև Ռուսաստանի կենտրոնական նահանգները և մոտենում Մոսկվայի մատույցներին: 1812 թվականի օգոստոսի 26-ին (սեպտեմբերի 7) տեղի ունեցավ Բորոդինոյի ճակատամարտը: Երկու կողմերից զոհվեցին շուրջ 80 հազար զինվոր: Ռուսական զորքերը Միխայիլ Կուտուզովի գլխավորությամբ ջախջախեցին Նապոլեոնի բանակին: Ազատագրելով ռուսական տարածքները ֆրանսիական զորքերից՝ Ռուսաստանը շարունակեց թշնամու ջախջախումը Եվրոպայում: Նապոլեոնին պարտության մատնելուց հետո կնքվեց համաեվրոպական հաշտություն, որով եվրոպական տերությունները համաձայնեցին Ռուսաստանին զիջել Վարշավայի դքսությունը՝ Լեհաստանը: Ալեքսանդրը թագադրվեց որպես Լեհաստանի թագավոր (1815–1825):
Գրականություն
- Cate, Curtis. The War of the Two Emperors: The Duel between Napoleon and Alexander: Russia, 1812 (1985)
- Chapman, Tim (2001). Imperial Russia, 1801–1905 (illustrated, reprint ed.). Routledge. p. 29. ISBN 978-0-415-23110-7.
- Hartley, Janet M. Alexander I (1994) 256pp
- Nolan, Cathal J. (2002). The Greenwood Encyclopedia of International Relations: S-Z. The Greenwood Encyclopedia of International Relations, Cathal 4 (illustrated ed.). Greenwood Publishing Group. p. 1666. ISBN 978-0-313-32383-6.
- Palmer, Alan (1974). Alexander I: Tsar of War and Peace. New York: Harper and Row.
- Rey, Marie-Pierre. Alexander I: The Tsar Who Defeated Napoleon (Northern Illinois University Press; 2012) 439 pages; translation of a 2009 French scholarly biography
- Schnitzler, Jean-Henri; Schnitzler, Johann Heinrich (1847). "Chapter I. Character of Alexander I". Secret History of the Court and Government of Russia Under the Emperors Alexander and Nicholas. R. Bentley.
- Александр I Письмо Адаму Чарторийскому.
- Большой Русский Биографический Словарь
- Богданович М. И. История царствования императора Александра I и России в его время: В 6 т. — СПб.: Тип. Ф. Сушинского, 1869—1871. на сайте Руниверс
- Журнал высочайшего торжества бракосочетания Их Императорских высочеств благоверного государя великого князя Александра Павловича и благоверной государыни великой княжны Елисаветы Алексеевны, сентября с 28-го — октября по 12-е число 1793 года, при дворе Её Императорского Величества происходило следующее: Месяц сентябрь, 1793 г. // Русская старина, 1874. — Т. 9. — №. 3. — С. 524—531. — В ст.: Торжество бракосочетания В. К. Александра Павловича. 1793., № 4. — С. 685—696.
- Журнал посещения Москвы его императорским величеством Александром I и краткого его пребывания в сем первопрестольном граде в 1809 году. — М.: В Универс. Тип., 1810. — 30 с.
- Заметки одного из русских воспитателей императора Александра Павловича / Сообщ. М. П. Погодин // Русский архив, 1866. — Вып. 1. — Стб. 94-111.
- Керн А. П. Воспоминания Анны Петровны Керн. Три встречи с императором Александром Павловичем. 1817—1820 гг. // Русская старина, 1870. — Т. 1. — Изд. 3-е. — Спб., 1875 — С. 230—243.
- Меттерних К. В. фон. Император Александр I. Портрет, писанный Меттернихом в 1829 году // Исторический вестник, 1880. — Т. 1. — № 1. — С. 168—180.
- Михайловский-Данилевский А. И. Император Александр I и его сподвижники в 1812, 1813, 1814, 1815 годах: В 6 т. — СПб.: Тип. Карла Крайя, 1845—1849. на сайте Руниверс
- Памятник Императору Александру I в Кишинёве.
- Тарасов Д. К. Воспоминания моей жизни, Записки почетного лейб-хирурга Д. К. Тарасова. 1782—1866 / Сообщ. А. Д. Тарасов // Русская старина, 1871. — Т. 4. — № 9. — С. 223—261; № 12. — С. 597—645; 1872. — Т. 5. — № 3. — С. 355—388; Т. 6. — № 8. — С. 99-162.
- Троицкий Н. А. Под скипетром Александра I
- Тухмачов Н. Русский алфавит в деяниях императора Александра I. На случай возвратного шествия государя императора в Россию в 1814 году / Сообщ. С. Боголюбский // Русская старина, 1895. — Т. 84. — № 9. — С. 52.
- Юдин П. Л. Император Александр I в Оренбургском крае в 1824 г. // Исторический вестник, 1890. — Т. 45. — № 9. — С. 709—719, Т. 46. — № 10. — С. 172—182.; см. также: Император Александр I в городе Уфе в 1824 году // Исторический вестник, 1892. — Т. 49. — № 7. — С. 151—158., Царский крестник // Исторический вестник, 1890. — Т. 41. — № 9. — С. 707—709.
- Ghervas, Stella. Réinventer la tradition. Alexandre Stourdza et l’Europe de la Sainte-Alliance. — P.: Honoré Champion, 2008. — ISBN 978-2-7453-1669-1
- АЛЕКСАНДР I БЛАГОСЛОВЕННЫЙ. Издание, учрежденной по Высочайшему повелению министром народного просвещения, постоянной комиссии народных чтений. Санкт-Петербург. В типографии Гогенфельден и Ко.(Вас. Остр., 3 л., №44).1873.
- ↑ 1,0 1,1 Г. Александр I (ռուս.) // Энциклопедический лексикон — СПб.: 1835. — Т. 1. — С. 469—480.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Lundy D. R. The Peerage