«Ստրկություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

10:24, 10 Մայիսի 2014-ի տարբերակ

Ստրկություն, պատմության մեջ առաջին և առավել բիրտ շահագործման ձևը, որը հինվել է արտադրամիջոցների սեփականատիրոջ կողմից արտադրողի աշխատանքի և անձի յուրացման վրա։ Ձևավորվել է նախնադարյան համայնական հասարակարգի քայքայման հետևանքով և մեծ զարգացման հասել ստրկատիրական հասարակարգում։ 1948 թ-ին ՄԱԿ-ն ընդունեց Մարդու իրավունքների համընդհանուր դեկլարացիան, որով արգելվեցին ստրկության և ստրկավաճառության բոլոր ձևերը։

Պաշտոնական սահմանումներ

1926 թ. Ազգերի լիգայի կողմից ընդունված «Ստրկության մասին» հռչակագիրը ^[1] միջազգային շրջանառություն հանեց ստրուկի և ստրկավաճառության հետևյալ սահմանումները.

-

Ստրկության տակ հասկանում ենք անձի կացությունը կամ վիճակը, ում հանդեպ իրականացվում են սեփականության իրավունքին բնորոշ բոլոր կամ որոշ լիազորություններ:

Ստրկավաճառության տակ հասկանում ենք այն բոլոր գործողությունները, որոնք կապված են առևանգման, ինչ-որ անձի գնման կամ նրան ստրուկի վերածելու հետ, այն բոլոր գործողությունները, որոնք ուղղված են ստրուկի ձեռք բերմանը, նրան հետագայում վերավաճառելու կամ փոխանակելու հետ, այն բոլոր գործողությունները, որոնք կապված են անձի վաճառքի կամ փոխանակման հետ՝ գնված հենց այդ նպատակով, և ընդհանրապես այն բոլոր գործողությունները, որոնք կապված են ստրուկների առքուվաճառքի կամ տեղափոխման հետ:^[1]

Ստրկությունը դատապարտվել է ^[1] 1926 թ.-ին Ազգերի լիգայի կողմից և 1948 թ.-ին ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների մասին հավաստագրով, ինչպես նաև մարդու իրավունքներին վերաբերող մյուս բոլոր հիմնական փաստաթղթերում։

Մարդու իրավունքների մասին համայն հռչակագրի 4-րդ կետում ՄԱԿ-ը ընդլայնում է ստրուկ հասկացությունը․ դա նաև այն անձն է, ով չի կարող իր կամքով հրաժարվել աշխատանքից։ Եվրոպայում ստրկությունն արգելված է մարդու իրավունքների պաշտպանության և հիմնական ազատությունների մասին Եվրոպական կոնվենցիայի կողմից։

Վերջին 5000 տարիների ընթացքում ստրկությունը գոյություն է ունեցել գրեթե ամենուրեք։ Ամենահայտնի ստրկատիրական երկրներից են Հին Հունաստանը և Հռոմը, Հին Չինաստանում սի հասկացությունը, որը համապատասխանում է ստրկությանը, հայտնի է մ. թ. ա. II հազարամյակից։ Ռուսերեն գրականության մեջ գոյություն է ունեցել ճորտին ստրուկի հետ նույնացնելու սովորույթը, սակայն չնայած բազմաթիվ նմանություններին ստրկության և ճորտատիրության միջև, գոյություն են ունեցել նաև տարբերություններ։^[2] Ավելի ուշ ժամանակաշրջանում ստրկություն գոյություն է ունեցել Բրազիլիայում և ԱՄՆ-ում։ Հին Արևելքում ստրկությունն ունեցել է բազմաթիվ տարբերիչ հատկանիշներ։ Ստրուկի ժամանակակից հասկացությունը չի ենթադրում այս տարբերությունները, ճորտ հասկացությունը մարդու իրավունքներում բացակայում է և լիովին համապատասխանում է ստրուկին։ Տոտալիտար երկրներում խոշորագույն ստրկատերեր դարձան ոչ թե անհատական սեփականատերերը, այլ հենց այդ պետությունները, այդ ձևով թաքցնելով ստրուկների իրական վիճակը նրանով, որ նրանք իբր հարկադրվում են աշխատանքի՝ համաձայն տոտալիտար պետության կողմից ընդունված օրենքների։ Օրինակ՝ Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Նացիստական Գերմանիայում լայնորեն կիրառվում էր ստրկական աշխատանքը։

Ստրկության էությունը և ստրուկի վիճակը

Неразрешённой до сего дня проблемой в изучении сущности рабства является неразработанность его научной-популярной классификации. Прямое следствие этого пробела — представление большинства людей о рабстве, как о какой-то особой составляющей истории Древнего мира. В лучшем случае, люди воспринимают рабство как принадлежность исключительно рабовладельческого строя.

Одним из важнейших критериев для классификации рабства является фактор формирующего субъекта.

Значительное распространение (а, соответственно, и особую угрозу для общества) современное рабство имеет в тех случаях, когда приобретает системный характер, когда основным формирующим субъектом порабощения становится не отдельное преступное частное лицо, а государство.

Ստրկության էության ուսումնասիրման մինչ օրս չլուծված խնդիրների պատճառը՝ ստրկության գիտա-հանրամատչելի դասակարգման անմշակ լինելն է։ Այդ բացթողման ուղղակի հետևանքներից է այն պատկերացումը, թե ստրկությունը Հին աշխարհի ինչ-որ առանձնահատուկ բաղադրիչ է։ Լավագույն դեպքում, մարդիկ ստրկությունն ընկալում են որպես ստրկատիրական հասարակարգի միակ բնորոշիչ։

Ստրկության դասակարգման հիմնական կրիտերիաներից մեկը ձևավորող սուբյեկտներն են։

Նշանակալից տարածում (համապատասխանաբար, և հատուկ սպառնալիք հասարակության համար) ժամանակակից ստրկությունն ունի այն դեպքերում, երբ ձեռք է բերում համակարգային բնույթ, երբ ձևավորող հանցագործը դառնում է, ոչ թե առանձին սուբյեկտը, այլ՝ ամբողջ պետությունը։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 «Ստրկության մասին» հռչակագիր (1926)
↑ Իրինա Սուպոնիցկայա, պատմական գիտությունների դոկտոր Ստրուկ և ճորտ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

[1926convention-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 «Ստրկության մասին» հռչակագիր (1926)

[2] Իրինա Սուպոնիցկայա, պատմական գիտությունների դոկտոր Ստրուկ և ճորտ

[1]

[2]

@@ Տող 2. / Տող 2. @@
 == Պաշտոնական սահմանումներ ==
-[[1926]] թ. [[Ազգերի լիգա]]յի կողմից ընդունված «Ստրկության մասին» հռչակագիրը <ref name=1926convention>[http://www.dem.az/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=640 «Ստրկության մասին» հռչակագիր (1926)]</ref>  միջազգային շրջանառություն հանեց [[ստրուկ]]ի և ստրկավաճառության հետևյալ սահմանումները.
+[[1926]] թ. [[Ազգերի լիգա]]յի կողմից ընդունված «Ստրկության մասին» հռչակագիրը <ref name=1926convention>[http://www.dem.az/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=640 «Ստրկության մասին» հռչակագիր (1926)]</ref> միջազգային շրջանառություն հանեց [[ստրուկ]]ի և ստրկավաճառության հետևյալ սահմանումները.
 {{քաղվածք||
@@ Տող 8. / Տող 8. @@
 #[[Ստրկավաճառություն|Ստրկավաճառության]] տակ հասկանում ենք այն բոլոր գործողությունները, որոնք կապված են առևանգման, ինչ-որ անձի գնման կամ նրան ստրուկի վերածելու հետ, այն բոլոր գործողությունները, որոնք ուղղված են ստրուկի ձեռք բերմանը, նրան հետագայում վերավաճառելու կամ փոխանակելու հետ, այն բոլոր գործողությունները, որոնք կապված են անձի վաճառքի կամ փոխանակման հետ՝ գնված հենց այդ նպատակով, և ընդհանրապես այն բոլոր գործողությունները, որոնք կապված են ստրուկների առքուվաճառքի կամ տեղափոխման հետ:<ref name=1926convention />}}
-Ստրկությունը դատապարտվել է <ref name=1926convention />  1926 թ.-ին Ազգերի լիգայի կողմից և 1948 թ.-ին [[ՄԱԿ]]-ի մարդու իրավունքների մասին հավաստագրով, ինչպես նաև մարդու իրավունքներին վերաբերող մյուս բոլոր հիմնական  փաստաթղթերում:
+Ստրկությունը դատապարտվել է <ref name=1926convention /> 1926 թ.-ին Ազգերի լիգայի կողմից և 1948 թ.-ին [[ՄԱԿ]]-ի մարդու իրավունքների մասին հավաստագրով, ինչպես նաև մարդու իրավունքներին վերաբերող մյուս բոլոր հիմնական փաստաթղթերում։
-Մարդու իրավունքների մասին համայն հռչակագրի 4-րդ կետում ՄԱԿ-ը ընդլայնում է ստրուկ հասկացությունը․ դա նաև այն անձն է, ով չի կարող իր կամքով հրաժարվել աշխատանքից: Եվրոպայում ստրկությունն արգելված է մարդու իրավունքների պաշտպանության և հիմնական ազատությունների մասին [[Եվրոպական կոնվենցիա]]յի կողմից:
+Մարդու իրավունքների մասին համայն հռչակագրի 4-րդ կետում ՄԱԿ-ը ընդլայնում է ստրուկ հասկացությունը․ դա նաև այն անձն է, ով չի կարող իր կամքով հրաժարվել աշխատանքից։ Եվրոպայում ստրկությունն արգելված է մարդու իրավունքների պաշտպանության և հիմնական ազատությունների մասին [[Եվրոպական կոնվենցիա]]յի կողմից։
-Վերջին 5000 տարիների ընթացքում ստրկությունը գոյություն է ունեցել գրեթե ամենուրեք: Ամենահայտնի ստրկատիրական երկրներից են [[Հին Հունաստան]]ը և [[Հռոմ]]ը, [[Հին Չինաստան]]ում ''սի'' հասկացությունը, որը համապատասխանում է ստրկությանը, հայտնի է մ. թ. ա. II հազարամյակից: Ռուսերեն գրականության մեջ գոյություն է ունեցել [[ճորտ]]ին ստրուկի հետ նույնացնելու սովորույթը, սակայն չնայած բազմաթիվ նմանություններին ստրկության և [[ճորտատիրություն|ճորտատիրության]] միջև, գոյություն են ունեցել նաև տարբերություններ:<ref>Իրինա Սուպոնիցկայա, պատմական գիտությունների դոկտոր [http://his.1september.ru/2006/15/4.htm Ստրուկ և ճորտ]</ref> Ավելի ուշ ժամանակաշրջանում ստրկություն գոյություն է ունեցել [[Բրազիլիա]]յում և [[ԱՄՆ]]-ում: [[Հին Արևելք]]ում ստրկությունն ունեցել է բազմաթիվ տարբերիչ հատկանիշներ: Ստրուկի ժամանակակից հասկացությունը չի ենթադրում այս տարբերությունները, ճորտ հասկացությունը մարդու իրավունքներում բացակայում է և լիովին համապատասխանում է ստրուկին: Տոտալիտար երկրներում խոշորագույն ստրկատերեր դարձան ոչ թե անհատական սեփականատերերը, այլ հենց այդ [[պետություն]]ները, այդ ձևով թաքցնելով ստրուկների իրական վիճակը նրանով, որ նրանք իբր հարկադրվում են աշխատանքի՝ համաձայն տոտալիտար պետության կողմից ընդունված օրենքների: Օրինակ՝ [[Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմ]]ի ժամանակ [[Նացիստական Գերմանիա]]յում լայնորեն կիրառվում էր ստրկական աշխատանքը:
+Վերջին 5000 տարիների ընթացքում ստրկությունը գոյություն է ունեցել գրեթե ամենուրեք։ Ամենահայտնի ստրկատիրական երկրներից են [[Հին Հունաստան]]ը և [[Հռոմ]]ը, [[Հին Չինաստան]]ում ''սի'' հասկացությունը, որը համապատասխանում է ստրկությանը, հայտնի է մ. թ. ա. II հազարամյակից։ Ռուսերեն գրականության մեջ գոյություն է ունեցել [[ճորտ]]ին ստրուկի հետ նույնացնելու սովորույթը, սակայն չնայած բազմաթիվ նմանություններին ստրկության և [[ճորտատիրություն|ճորտատիրության]] միջև, գոյություն են ունեցել նաև տարբերություններ։<ref>Իրինա Սուպոնիցկայա, պատմական գիտությունների դոկտոր [http://his.1september.ru/2006/15/4.htm Ստրուկ և ճորտ]</ref> Ավելի ուշ ժամանակաշրջանում ստրկություն գոյություն է ունեցել [[Բրազիլիա]]յում և [[ԱՄՆ]]-ում։ [[Հին Արևելք]]ում ստրկությունն ունեցել է բազմաթիվ տարբերիչ հատկանիշներ։ Ստրուկի ժամանակակից հասկացությունը չի ենթադրում այս տարբերությունները, ճորտ հասկացությունը մարդու իրավունքներում բացակայում է և լիովին համապատասխանում է ստրուկին։ Տոտալիտար երկրներում խոշորագույն ստրկատերեր դարձան ոչ թե անհատական սեփականատերերը, այլ հենց այդ [[պետություն]]ները, այդ ձևով թաքցնելով ստրուկների իրական վիճակը նրանով, որ նրանք իբր հարկադրվում են աշխատանքի՝ համաձայն տոտալիտար պետության կողմից ընդունված օրենքների։ Օրինակ՝ [[Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմ]]ի ժամանակ [[Նացիստական Գերմանիա]]յում լայնորեն կիրառվում էր ստրկական աշխատանքը։
 == Ստրկության էությունը և ստրուկի վիճակը ==
@@ Տող 21. / Տող 21. @@
 Значительное распространение (а, соответственно, и особую угрозу для общества) современное рабство имеет в тех случаях, когда приобретает системный характер, когда основным формирующим субъектом порабощения становится не отдельное преступное частное лицо, а государство.
-Ստրկության էության ուսումնասիրման մինչ օրս չլուծված խնդիրների պատճառը՝ ստրկության գիտա-հանրամատչելի դասակարգման անմշակ լինելն է: Այդ բացթողման ուղղակի հետևանքներից է այն պատկերացումը, թե ստրկությունը [[Հին աշխարհ]]ի ինչ-որ առանձնահատուկ բաղադրիչ է: Լավագույն դեպքում, մարդիկ ստրկությունն ընկալում են որպես [[ստրկատիրական հասարակարգ]]ի միակ բնորոշիչ:
+Ստրկության էության ուսումնասիրման մինչ օրս չլուծված խնդիրների պատճառը՝ ստրկության գիտա-հանրամատչելի դասակարգման անմշակ լինելն է։ Այդ բացթողման ուղղակի հետևանքներից է այն պատկերացումը, թե ստրկությունը [[Հին աշխարհ]]ի ինչ-որ առանձնահատուկ բաղադրիչ է։ Լավագույն դեպքում, մարդիկ ստրկությունն ընկալում են որպես [[ստրկատիրական հասարակարգ]]ի միակ բնորոշիչ։
-Ստրկության դասակարգման հիմնական կրիտերիաներից մեկը ձևավորող սուբյեկտներն են:
+Ստրկության դասակարգման հիմնական կրիտերիաներից մեկը ձևավորող սուբյեկտներն են։
 Նշանակալից տարածում (համապատասխանաբար, և հատուկ սպառնալիք հասարակության համար) ժամանակակից ստրկությունն ունի այն դեպքերում, երբ ձեռք է բերում
-համակարգային բնույթ, երբ ձևավորող հանցագործը դառնում է, ոչ թե առանձին սուբյեկտը, այլ՝ ամբողջ պետությունը:
+համակարգային բնույթ, երբ ձևավորող հանցագործը դառնում է, ոչ թե առանձին սուբյեկտը, այլ՝ ամբողջ պետությունը։
 == Ծանոթագրություններ ==
@@ Տող 32. / Տող 32. @@
 {{ՀՍՀ}}
 [[Կատեգորիա:Ստրկություն]]