Մամուլ

Մամուլ, լայն նշանակությամբ՝ ամբողջ տպագիր արտադրանքը, նեղ, բայց տարածված իմաստով՝ պարբերական հրատարակություններ, մասնավորապես, թերթեր ու ամսագրեր: Լինելով մասսայական ինֆորմացիայի, պրոպագանդայի ու ագիտացիայի հիմնական միջոցներից մեկը, մամուլը նաև հասարակական, քաղաքական պայքարի հզոր զենք է, լուսավորության, գիտելիքների տարածման, մշակույթի զարգացման, աշխարհայացքի ձևավորման կարևոր օղակ: Ձևավորվել է Եվրոպայում, 15 դարում (գրքեր, բրոշյուրներ, թռուցիկներ և այլն): 17 դարում սկսեցին հրատարակվել թերթեր ու ամսագրեր, 19 դարի կեսերին ստեղծվեցին մամուլի գործակալություններ: Սկզբնական շրջանում Մամուլը ծառայել է եկեղեցու գաղափարախոսությանը: Պատմական զարգացման ընթացքում, երբ եկեղեցին սկսեց աստիճանաբար կորցնել հասարակության հոգևոր կյանքի վրա ազդելու առաջնությունը, հանդես եկավ աշխարհիկ մամուլը, որն արտահայտում ու պաշտպանում էր տիրող դասակարգերի շահերը: Մարքսիզմի ծագման ու տարածման հետ միասին ծնվեց նաև նոր՝ հեղափոխական, պրոլետարական Մամուլը: Ռուսաստանում մարքսիզմի պրոպագանդման կարևոր միջոց էր Լենինի ստեղծած բոլշևիկյան մամույը: Հոկտեմբերյան սոցիալիստական մեծ հեղափոխության հաղթանակից հետո սկսվեց նոր, ժողովրդական Մամուլի ստեղծման պրոցեսը: 1917 թվականի նոյեմբեր 10-ի՝ Մամուլի մասին դեկրետով արգելվեց հակահեղափոխական մամուլի հրատարակությունը և բանվորա-գյուղացիական կառավարությանը հանձնվեցին խոշորագույն մասնավոր տպարանները: ՌԿ(բ)Կ 8 (1919), 11 (1922), 12 (1923) համագումարները որոշեցին Մամուլի կուսակցական ղեկավարման ձևերն ու մեթոդները, նրա հիմնական խնդիրները, տարածման ուղիներն ու միջոցները: Հարց էր դրվում Մամուլը կոմունիստական դաստիարակության գործում կուսակցության մարտական զենք դարձնելու, տնտեսական, կուսակցական ու խորհրդային շինարարության բոլոր բնագավառներում կոլեկտիվ ագիտատորի, պրոպագանդիստի ու կոլեկտիվ կագմակերպչի նրա դերը ապահովելու համար: Խորհրդային Մամուլի հիմնական սկզբունքներն են բարձր գաղափարայնությունը, կուսակցականությունը, ճշմարտացիությունը, ժողովրդայնությունը, մասսայականությունը: ԽՍՀՄ-ում կուսակցական թերթերը լինում են կենտրոնական, հանրապետական, մարզային, քաղաքային, շրջանային, կան նաև երիտասարդական, արհմիութենական, գերատեսչական, մասնագիտական և բազմատիրաժ թերթեր: Ամսագրերն ըստ բնույթի լինում են. կուսակցական, հասարակական-քաղաքական, սոցիալ-տնտեսական, գրական-գեղարվեստական և այլն: Մեր երկրում, կուսակցության ամենօրյա հոգատարության շնորհիվ, մամուլը դարձել է աշխատավորական մասսաներին մոբիլիզացնելու, կոմունիստական շինարարության ու երկրի կառավարման գործում նրանց ակտիվությունն ապահովելու հզոր միջոց:

Սոցիալիստական մյուս երկրներում Մամուլը զարգանում է մարքսիստական-լենինյան գաղափարախոսության և տնտեսական կառավարման նոր սկզբունքների հիման վրա, ծառայում է նոր հասարակական հարաբերությունների զարգացմանն ու ամրապնդմանը:

Զարգացող երկրների ազգային Մամուլը ամրապնդվում է գաղութային անցյալի ծանր հետևանքների և իմպերիալիստական գաղափարախոսության ազդեցության հաղթահարման պայմաններում:

Բուրժուական ժամանակակից քաղաքական Մամուլը ծառայում է կապիտալիզմին, ամբողջովին ենթարկվում մոնոպոլիաների կամքին: Կապիտալիստական երկրներում բուրժուական Մամուլի գործունեությանը հակակշիռ է կոմունիստական և մյուս առաջադիմական, դեմոկրատական կազմակերպությունների Մամուլը, որն արտահայտում է աշխատավորության շահերը (տես նաև ժուռնալիստիկա և Հրատարակչական գործ):

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։