«Հայոց ցեղասպանություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 70. Տող 70.
}}</ref>։
}}</ref>։


Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել են այնպիսի կազմակերպություններ, ինչպիսիք են [[Եվրոպայի Խորհուրդ]]ը (1998<ref name="Council of Europe1998">[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.153/current_category.7/affirmation_detail.html Council of Europe Parliamentary Assembly Resolution, April 24, 1998]</ref>, 2001<ref>[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.218/current_category.7/affirmation_detail.html Council of Europe Parliamentary Assembly Resolution]</ref>), [[Եվրախորհրդարան]]ը (1987<ref>[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.152/current_category.7/affirmation_detail.html European Parliament Resolution]</ref>, 2000<ref>[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.171/current_category.7/affirmation_detail.html European Parliament Resolution]</ref>, 2002<ref>[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.217/current_category.7/affirmation_detail.html European Parliament Resolution]</ref>), [[ՄԱԿ]]-ի մի քանի հանձնաժողովներ<ref name="ООН">[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.169/current_category.6/affirmation_detail.html#15 Подкомиссия ООН по предотвращению дискриминации и защите меньшинств, 2 июля, 1985]</ref><ref name="ООН1948">[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.168/current_category.6/affirmation_detail.html United Nations War Crimes Commission Report]</ref>, [[Եկեղեցիների Համաշխարհային Խորհուրդ]]ը և այլն։
Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել են այնպիսի կազմակերպություններ, ինչպիսիք են [[Եվրոպայի Խորհուրդ]]ը (1998<ref name="Council of Europe1998">[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.153/current_category.7/affirmation_detail.html Council of Europe Parliamentary Assembly Resolution, April 24, 1998]</ref>, 2001<ref>[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.218/current_category.7/affirmation_detail.html Council of Europe Parliamentary Assembly Resolution]</ref>), [[Եվրախորհրդարան]]ը (1987<ref>[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.152/current_category.7/affirmation_detail.html European Parliament Resolution]</ref>, 2000<ref>[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.171/current_category.7/affirmation_detail.html European Parliament Resolution]</ref>, 2002<ref>[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.217/current_category.7/affirmation_detail.html European Parliament Resolution]</ref>), [[ՄԱԿ]]-ի մի քանի հանձնաժողովներ<ref name="ООН">[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.169/current_category.6/affirmation_detail.html#15 Подкомиссия ООН по предотвращению дискриминации и защите меньшинств, 2 июля, 1985]</ref><ref name="ООН1948">[http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.168/current_category.6/affirmation_detail.html United Nations War Crimes Commission Report]</ref>, [[Եկեղեցիների Համաշախարհային Խորհուրդ]]ը և այլն։


Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են շատ պետություններ և միջազգային կազմակերպություններ։ Պաշտոնապես առաջինն ընդունել է [[Ուրուգվայ]]ը 1965 թ.։ Հայ ժողովրդի կոտորածը պաշտոնապես քննադատել և ճանաչել են որպես ցեղասպանություն ըստ միջազգային իրավունքի հետևյալ երկրները՝
Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են շատ պետություններ և միջազգային կազմակերպություններ։ Պաշտոնապես առաջինն ընդունել է [[Ուրուգվայ]]ը 1965 թ.։ Հայ ժողովրդի կոտորածը պաշտոնապես քննադատել և ճանաչել են որպես ցեղասպանություն ըստ միջազգային իրավունքի հետևյալ երկրները՝

23:54, 24 Ապրիլի 2014-ի տարբերակ

Նախադրյալ
Ցեղասպանությունը
Էրզրումի համագումար · Կարմիր կիրակի · Օրենք տեղահանության մասին · Աշխատանքային գումարտակ
Տեղահանություն և ջարդ:
Կենտրոններ: Արևմտյան Հայաստանի բոլոր բնակավայրերը
Համակենտրոնացման ճամբարներ: Դեյր Էզ-Զոր · Արտաքին օգնություն: Մերձավոր Արևելքի հիմնադրամ

Դիմադրություն:
Զեյթուն · Վան · Մուսալեռ · Շապին Կարահիսար · Ուրֆա

Պատասխանատու անձինք:
Երիտասարդ թուրքեր: Միություն և առաջադիմություն կուսակցություն (Թալեաթ փաշա · Էնվեր փաշա · Ջեմալ փաշա · Բեհաեդդին Շաքիր) · Հատուկ կազմակերպություն · (Ռեշիտ փաշա · Ջևդեթ բեյ · Թոփալ Օսման)
Քրդական ոչ-մշտական զորք
Դատավարություններ:
Ռազմական տրիբունալ · Մալթայի տրիբունալ · Սողոմոն Թեհլիրյանի դատը
Հայ բնակչությունը
Տես նաև

Հայոց Ցեղասպանություն կամ Մեծ Եղեռն (թուրքերեն՝ Ermeni Soykırımı, անգլ.՝ Armenian Genocide) Օսմանյան կայսրության կառավարող ուժերի՝ սուլթան Աբդուլ-Համիդ 2-րդի և երիտթուրքական «Իթթիհադ վե թերաքքի» կուսակցության կողմից կազմակերպված ցեղասպանություն [1][2], որի արդյունքում 1915-1923 թթ.-ներին[3] զանգվածային տեղահանության է ենթարկվել և բնաջնջվել Օսմանյան կայսրության նահանգների, այդ թվում՝ Արևմտյան Հայաստանի հայ բնակչությունը։ Պայմանականորեն Ցեղասպանության օր է համարվում 1915 թ. ապրիլի 24-ը, երբ Կոստանդնուպոլսում ձերբակալվեց 600 հայազգի մտավորական։ Մեծ Եղեռնը հրեական Հոլոքոստի հետ մեկտեղ աշխարհում ամենաշատ ուսումնասիրված ցեղասպանությունն է[4]։

Ներածություն

Առաջին աշխարհամարտը հնարավորություն է ընձեռում երիտթուրքերին հաշվեհարդար լինել կայսրության հպատակ հայերի հետ՝ իրականացնելով դեռևս 1911 թ. Սալոնիկ քաղաքում տեղի ունեցած գաղտնի ժողովի որոշումը։ Այն նախատեսում էր, որ կայսրության տարածքում բնակվող մուսուլմանները պետք է թուրքացվեն, իսկ քրիստոնյաները՝ բնաջնջվեն։ Ծրագրի հեղինակներն էին Թալեաթ փաշան (ներքին գործերի նախարար), էնվեր փաշան (ռազմական գործերի նախարար), Ջեմալ փաշան (Պաղեստինյան ճակատի հրամանատար), Բեհաեդդին Շաքիր բեյը (երիտթուրքական կենտրոնական կոմիտեի անդամ) և ուրիշներ։ Մտադրվելով ոչնչացնել հայերին՝ նրանք ցանկանում էին վերացնել Հայկական հարցը։ Հայերը և Հայաստանը արգելք էին հանդիսանում Երիտթուրքական ծրագրի ճանապարհին։ Նրանց երազած «Մեծ Թուրան»-ը պետք է ձգվեր Բոսֆորից մինչև Ալթայ։ Առաջին աշխարհամարտի տարիներին Երիտթուրքերը ջարդեր էին կազմակերպում նաև կայսրության ներքո գտնվող ասորիների, հույների և արաբների նկատմամբ։

Մինչև ցեղասպաությունը երիտթուրքերը սկսեցին հայերի և կայսրության տարածքում գտնվող այլ քրիստոնյանների զինաթափումն ու ոչնչացումը։ Օսմանյան Կայսրությունում ծառայող քրիստոնյաները պարտադրաբար կատարում էին ամենադաժան հյուծալի աշխատանքները։ Այնուհետև տանում էին հեռու և գնդակակոծում։

1915 թվականը և հաջորդ տարիների իրադարձությունները միանշանակ որակվում են որպես ցեղասպանություն, քանի որ պետական մակարդակով ծրագրված էր մի ամբողջ ազգի՝ հայ ժողովրդի բնաջնջում, ֆիզիկական ոչնչացում։ Այն XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, աննախադեպ իրադարձություն, որը տեղի ունեցավ հայերի հետ։ Այս անհերքելի փաստը համառորեն չի ընդունում Թուրքիայի կառավարությունը։ Վերջինին հետևելով՝ անտեսման քաղաքականություն է վարում նաև աշխարհի պետությունների մեծամասնությունը։

Ցեղասպանության քարտեզը
Հայերի տեղափոխումը Մեզիրեի բանտը թուրք զինվորների կողմից։ Խարբերդ, Հայաստան, Օսմանյան Կայսրություն, Ապրիլ, 1915։

Հայոց ցեղասպանությանը հաջորդած դատավարությունների մասին մանրամասն տեղեկացնում է ”Հայերի ցեղասպանությունը ըստ երիտթուրքերի դատավարության փաստաթղթերի“ գիրքը (1988թ.)։ Գրքում ներկայացվում են մեղադրյալ կողմերի երկխոսությունները, ցեղասպանությանն առնչվող մի շարք փաստաթղթեր և փաստեր։ Հարկ է նշել, որ դատաքննական նյութերը ամբողջական չեն, քանի որ ոչ բոլոր փաստերն են տպագրվել "Թաքվիմ-ի վեքայի"-ի հավելվածներում։

Մինչև 1908 թվականը

Հիմնական հոդված՝ Հայկական կոտորածներ
Պատկեր:Ww armenian van 01.jpg
Հայ պաշտպանություն

1877 թվականին սկսվեց հերթական Ռուս-թուրքական պատերազմը, որի արդյունքը եղավ Սան-Ստեֆանոյի պայմանագիրը։ Ըստ այդմ, հայաբնակ Կարսի վիլայեթը անցնում էր Ռուսաստանին, իսկ Թուրքիան պարտավորվում էր հայերով բնակեցված տարածքներում կատարել տնտեսական բարեփոխումներ։ Սա համեմատաբար ձեռնտու լուծում կլիներ հայերի համար, սակայն արևմտաեվրոպական պետությունները՝ մտահոգված լինելով Ռուսաստանի հաջողությունների մասին, հակամարտող կողմերին նոր բանակցությունների հրավիրեցին՝ այս անգամ արդեն Բեռլինում։ Այս ժամանակաշրջանում Օսմանյան կայսրությունում բնակվում էր շուրջ 2 500 000 հայ։ Բեռլինյան բանակցությունների ժամանակ Հայաստանի բարեփոխումների ծրագրի իրականացումը հանձնարարվեց բացառապես Թուրքիային։ Ծագեց Հայկական հարցը, որը ենթադրում էր եվրոպական պետությունների աջակցությունը հայերին և, հետևաբար, հայերի վիճակի բարելավումը։ Բայց, ինչպես ցույց տվեց ժամանակը, այն ունեցավ հակառակ ազդեցությունը։ Եվրոպական դիվանագիտությունը սկսեց գործածել Հայկական հարցը որպես Թուրքիային ճնշելու գործիք, իսկ թուրքական կառավարությունը որդեգրեց նոր ռազմավարություն։ Այն Հայկական հարցի վերացման համար որոշեց ընտրել հայ ժողովրդին բնաջնջման տարբերակը։ Այդ նպատակով ստեղծվեցին “համիդիե” կոչվող ավազակային խմբեր, որոնց հանձնարարված էր ասպատակել հայկական հողերը։ Խստացվեց հայահալած քաղաքականությունը։ Այս քաղաքականության անմիջական կրողը դարձավ սուլթան Աբդուլ Համիդ II-ը, որի նախաձեռնությամբ 1895-1896 թթ. սկսվեցին հայերի առաջին զանգվածային ջարդերը։ Այս իրադարձությունների մասին Էրզրումում Անգլիայի հյուպատոս Քլիֆորդ Լլոյդն ասել է. «Սուլթանի հայ հպատակները բառացիորեն անպաշտպան են, ինչպես գայլերով շրջապատված ոչխարի հոտը»։[փա՞ստ] Մինչև առաջին աշխարհամարտի սկիզբը հայերի թիվը հազիվ էր հասել 100000-ի։ Այս տարբերությունը բացատրվում է ստիպողական գաղթերով, որոնք տեղի են ունեցել 1894-1921 թթ.։ Դրանք տեղի ունեցան Թուրքահայաստանի բազմաթիվ քաղաքներում ու գյուղերում։ Ջարդերին զոհ գնաց մոտ 300 000 հայ։ Մոտավորապես նույնքան հայեր էլ հարկադրված գաղթեցին իրենց հայրենիքից՝ 100 000-ը՝ Ռուսաստան, իսկ 200 000-ը՝ Ամերիկայի, Եվրոպայի, Աֆրիկայի և Ասիայի տարբեր երկրներ։ Պահպանվել են փաստեր և վկայություններ նաև շուրջ 200 000 հայերի բռնի մահմեդականացման մասին։[փա՞ստ]

1908-1914 թվականները

Պատկեր:012005i.jpg
Հայերի Տեղահանումը

1908 թվականին երիտթուրքերը Թուրքիայում կատարեցին հեղաշրջում, որին իրենց աջակցությունը ցույց տվեցին նաև հայկական կուսակցությունները։ Սակայն այդ ժամանակ թուրքական քաղաքականության մեջ արմատավորվեց պանթուրքիզմի գաղափարախոսությունը։ Այն ենթադրում էր բոլոր թուրքալեզու ազգերի միավորումը մեկ պետության մեջ և ճանապարհին ընկած այլ ազգերի բնաջնջումը։ 1909 թվականի ապրիլի 1-ից 14-ը տեղի ունեցավ երիտթուրքական առաջին զանգվածային կոտորածը։ Եղեռնը կատարվեց Ադանայի վիլայեթում և խլեց մոտ 30 000 հայերի կյանք։ Ադանայի կոտորածից հետո հայերի հալածանքներն է՛լ ավելի սաստկացան։ 1911 թ. հոկտեմբերին երիտթուրքերը ժողով գումարեցին, որտեղ որոշվեց. «Վաղ թե ուշ պետք է իրագործվի Թուրքիայի բոլոր հպատակների օտտոմանացումը, բայց մի բան պարզ է, որ դա երբեք չի կատարվի համոզելով, այլ պետք է իրականացվի զենքի ուժով»։[փա՞ստ] Այդպես ողջ Օսմանյան կայսրությունը պատրաստվեց հայերին վերջնական հարված տալու։ Հայերի բնաջնջման գործն իրենց ձեռքը վերցրին Թալեաթ, Էնվեր, Ջեմալ փաշաները, Բեհաեդդին շաքիր բեյը և այլք։

1915-1916 թվականները

Երիտթուրքական պարագլուխները որոշեցին բնաջնջումն իրականացել 3 փուլով։ Առաջին փուլում բանակ զորակոչվեցին 15-45 տարեկան բոլոր հայ տղամարդիկ։ Նրանց զինաթափեցին և 50-100-հոգանոց խմբերով կոտորեցին։ Բռնգրավվեց նաև հայերի սակավաթիվ զենքն ու զինամթերքը։ Ծրագրի երկրորդ փուլով սկսվեց հայ մտավորականության՝ քաղաքական, մշակութային և ռազմական գործիչների ոչնչացումը։ 1915 թ. ապրիլի 24-ին Կոստանդնուպոլսում ձերբակալվեցին 235 մտավորականներ, իսկ ապրիլի 29-ին նրանց թիվը գերազանցեց 800-ը։ Սրանք բոլորն այնուհետև աննկարագրելի տանջանքների ենթարկվեցին և սպանվեցին։[փա՞ստ] Թուրքական սրի զոհը դարձան այնպիսի հայորդիներ, ինչպիսիք են Սիամանթոն, Գրիգոր Զոհրապը, Ռուբեն Սևակը, Դանիել Վարուժանը և այլ առաջադեմ մտածողներ։ Երրորդ փուլով թուրք ջարդարարները սկսեցին կոտորել անպաշտպան մնացած հայ բնակչությանը՝ գերազանցապես կանանց, ծերունիներին և երեխաներին։ Կազմակերպվեց մասսայական բռնագաղթ, աքսոր և ջարդ։ Հայերին կա՛մ ստիպում էին ուրանալ քրիստոնեությունը, կա՛մ սպանում էին, կա՛մ ստիպում բռնել գաղթի ուղին։ Արևմտյան Հայաստանի ողջ մնացած հայերը բռնագաղթեցին Միջագետքի անապատներ, հիմնականում՝ Դեր Զոր, որտեղ և բնաջնջվեցին։

Այս կոտորածի արդյունքը եղավ Արևմտյան Հայաստանի հայերից՝ ավելի քան 2000-ամյա մշտական բնակչությունից, զրկվելը։ Մեկ տարվա ընթացքում բռնի կերպով մահմեդականացվեց 200 000 հայ, որոնք այժմ ապրում են Ճորոխ գետի հովտում։[փա՞ստ] Գաղթական դարձավ և աշխարհով մեկ սփռվեց ավելի քան 1 000 000 հայ։ Ահռելի էին նաև նյութական կորուստները։ Վիճակագրական տվյալների համաձայն, Հայաստանում կոտորվեց 66 քաղաքների և մոտ 2500 գյուղերի հայ բնակչությունը։[փա՞ստ] Թալանվեց և քանդվեց 2350 եկեղեցի ու վանք։ Ոչնչացվեց 1500 դպրոց ու վարժարան։ Հայությանը հասցվեց 14,5 միլիարդ ֆրանկի վնաս։ Իսկ ահա 1915-1916 թվականներին, ըստ տարբեր աղբյուրների, նահատակվեց 500 000 - 1 500 000 հայ։ Ըստ վերջին երկու տասնամյակների հետազոտությունների, զոհերի թիվը կազմել է մոտ 1 200 000[5][6][7]։

1916 թվականից հետո

Այսքանով հայերի նկատմամբ թուրքական ոտնձգությունները չավարտվեցին։ Երիտթուրքերի 1918 թվականին Անդրկովկաս կատարած արշավանքի ժամանակ կոտորվեց 500 000,[փա՞ստ] իսկ 1920-1922 թվականներին արդեն քեմալական կառավարության կատարած ջարդի ժամանակ՝ 260 000 հայ[փա՞ստ]։ Ընդհանուր առմամբ, 1894-ից մինչև 1922 թվականը զոհվեց ավելի քան 2 640 000 հայ։

Ծիծեռնակաբերդ

Ծիծեռնակաբերդը 2009թ.-ի ապրիլի 24-ին
Տե՛ս նաև՝ Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիր

1965 թ.՝ Ցեղասպանության 50-րդ տարելիցին, Հայաստանում ծագեց հուշահամալիր կառուցելու միտքը։ Երկու տարի անց Երևանում՝ Հրազդան կիրճի մոտ գտնվող Ծիծեռնակաբերդ բլրում, ավարտվեց ճարտարապետ Արթուր Թարխանյանի նախագծած (Ս. Քալաշյանի համահեղինակությամբ) հուշահամալիրի կառուցումը։ 44-մետրանոց քարակոթողը խորհրդանշում է հայ ազգի վերածնունդը, իսկ 12 քարակոթողները՝ կորցրած 12 գավառները, որոնք այժմ գտնվում են Թուրքիայի կազմում։ Այդ 12 քարակոթողներն առաջացնում են կոն, որի կենտրոնում 1,5 մետր խորության վրա վառվում է անմար կրակը։ Համալիրի մոտ է գտնվում 100-մետրանոց պատ, որի վրա փորագրված են այն քաղաքների ու գյուղերի անվանումները, որոնցում տեղի են ունեցել կոտորածները։

1995 թ. հուշահամալիրին կից բացվեց ցեղասպանության թանգարանը, որը նախագծել են ճարտարապետներ Քալաշյանը և Մկրտչյանը։ Թանգարանում ներկայացված են որոշ լուսանկարներ, որոնք արել են գերմանացի լուսանկարիչները (այդ թվում՝ Արմին Վեգների արած լուսանկարները)։ Թանգարանից ոչ հեռու գտնվում է պուրակ, որտեղ արտասահմանյան քաղաքական գործիչները ծառ են տնկում ի հիշատակ զոհերի։

Ամեն տարի ապրիլի 24-ին՝ Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օրը, հարյուր հազարավոր մարդիկ այցելում են հուշահամալիրը և ծաղիկներ դնում անմար կրակի շուրջը։ Շնորհիվ հայ համայնքների՝ ամբողջ աշխարհում կառուցվել են հուշահամալիրներ։

Միջազգային ճանաչում

Սկսած 1915 թվականից[8][9] տարբեր պետություններ ընդունել են բանաձևեր, որոնք քննադատում են հայերի կոտորածը։

Քարտեզի վրա երևում են այն պետությունները, որոնք հայերի կոտորածը ճանաչել են որպես ցեղասպանություն, բաց կանաչով նշված են այն պետությունները, որտեղ ճանաչումը մասնակի է

ԱՄՆ-ը երեք անգամ (1916, 1919, 1920)[10] ընդունել է նմանատիպ բանաձևեր, սակայն դրանք չեն կարողացել կանգնեցնել Օսմանյան կայսրության գործողությունները։ 1915 թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես են եկել համատեղ դեկլարացիայով[11], որը նույնպես քննադատում էր այդ կոտորածները։

Հիգեր Գրեթթի կարծիքով՝ ԱՄՆ-ում գործող հայ լոբբիստական ընկերությունների գլխավոր նպատակն է Թուրքիայի կողմից հայոց ցեղասպանության ճանաչումը և տարածքների վերադարձը։ Որպեսզի հայ լոբբիստները հասնեն այդ նպատակին, նրանք իրենց կողմն են քաշում տարբեր քաղաքական գործիչների, ճնշում են գործադրում տարբեր պետությունների կառավարությունների վրա, զբաղվում են Հայոց ցեղասպանության հարցի լայնամասշտաբ լուսաբանմամբ, հիմնադրում են այդ ցեղասպանության հարցերով զբաղվող կառույցներ։[12]։

Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել են այնպիսի կազմակերպություններ, ինչպիսիք են Եվրոպայի Խորհուրդը (1998[13], 2001[14]), Եվրախորհրդարանը (1987[15], 2000[16], 2002[17]), ՄԱԿ-ի մի քանի հանձնաժողովներ[1][18], Եկեղեցիների Համաշախարհային Խորհուրդը և այլն։

Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են շատ պետություններ և միջազգային կազմակերպություններ։ Պաշտոնապես առաջինն ընդունել է Ուրուգվայը 1965 թ.։ Հայ ժողովրդի կոտորածը պաշտոնապես քննադատել և ճանաչել են որպես ցեղասպանություն ըստ միջազգային իրավունքի հետևյալ երկրները՝

ԽՍՀՄ-ի տարիներին Ցեղասպանության մասին խոսելն արգելված էր, սակայն կային այնպիսի մարդիկ ովքեր անտեսելով բոլոր արգելքները ջանք ու եռանդ չէին խնայում Ցեղասպանության մասին բարձրաձայնելու համար։ Նրանցից շատերը սպանվեցին Սովետական գաղտնի ծառայությունների կողմից։ Նրանցից հիշարժան են՝ Իշխան Մկրտչյանը «Կնյազ», Ալեքսանդր Մանուչարյանը, Աշոտ Նավասարդյանը, Անդրանիկ Մարգարյանը, Պարույր Հայրիկյանը, Վարդան Հարությունյանը, Սամվել Եղիազարյանը և այլոք։ 1985թ. ապրիլի 24-ին Իշխան Մկրտչյանը Սովետական բանտերից մեկում Եղեռնի 70-ամյակին նվիրված ցույց կազմակերպեց և նույն օրը սպանվեց բանտում։

Այցելեք նաև

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ 1,0 1,1 United Nations Sub-Commission on Prevention of Discrimination and Protection of Minorities, 2 July 1985 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> թեգ. «ООН» անվանումը սահմանվել է մի քանի անգամ, սակայն տարբեր բովանդակությամբ:
  2. ↑ International Association of Genocide Scholars, 2005
  3. ↑ Alan L. Berger. Bearing witness to the Holocaust, p. 55։

    Indeed, following the shock of the Holocaust, we have become aware of mass destruction that preceded and followed the Second World War. One thinks, for example, of the Armenian genocide of 1915-1923, of the Stalinist Gulag, Burundi, Biafra, Indonesia, Sudan, Ethiopia, and of the Cabodian "autogenocide".
  4. ↑ Rummel R. J. "The Holocaust in Comparative and Historical Perspective". The Journal of Social Issues. Volume 3, no.2. April 1, 1998.
  5. ↑ Vahakn Dadrian, History of the Armenian genocide, Autopsy of the Armenian genocide
  6. ↑ Yves Ternon, Armenians, history of a genocide, 1915, the Armenian genocide — with Gerard Chaliand
  7. ↑ Levon Marashlian, Politics and Demography։ Armenians, Turks and Kurds in the Ottoman Empire Zoryan Institute (1991) ISBN 0-916431-30-4
  8. ↑ Samuel Totten, Paul Robert Bartrop, Steven L. Jacobs. Dictionary of Genocide։ A-L, p. 21։

    The Armenian Genocide Institute-Museum was opened in Yerevan, Armenia, in 1995, as part of the events commemorating the eightieth anniversary of the beginning of the Armenian genocide (1915-1923) at the hands of the Young Turk regime.
  9. ↑ Israel W. Charny. Encyclopedia of genocide, vol. 1, p. 161
  10. ↑ U.S. Senate Concurrent Resalution 12, February 9, 1916, U.S. Congress Act to Incorporate Near East Relief, August 6, 1919, U.S. Senate Resolution 359, May 11, 1920
  11. ↑ France, Great Britain and Russia Joint Declaration, May 24, 1915, View image of Document
  12. ↑ Heather S. Gregg (2002). Divided They Conquer։ The Success of Armenian Ethnic Lobbies in the United States: Inter-University Committee on International Migration. էջ 19-35. {{cite book}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  13. ↑ Council of Europe Parliamentary Assembly Resolution, April 24, 1998
  14. ↑ Council of Europe Parliamentary Assembly Resolution
  15. ↑ European Parliament Resolution
  16. ↑ European Parliament Resolution
  17. ↑ European Parliament Resolution
  18. ↑ United Nations War Crimes Commission Report
  19. ↑ France National Assembly Law, May 28, 1998
  20. ↑ 2012 France Senate Law, November 7, 2000
  21. ↑ France Law, January 29, 2001
  22. ↑ Proposition de loi complétant la loi n° 2001-70 du 29 janvier 2001 relative à la reconnaissance du génocide arménien de 1915 (ֆր.)
  23. ↑ Национальная ассамблея Франции одобрила законопроект, в соответствии с которым отрицание геноцида армянского народа в Османской империи в 1915-17 годах объявляется уголовным преступлением
  24. ↑ Բունդեստագի պաշտոնական կայքը
  25. ↑ Germany Parliament Resolution, June 15, 2005
  26. ↑ Italy Chamber of Deputies Resolution, November 16, 2000
  27. ↑ Belgium Senate Resolution, March 26, 1998
  28. ↑ Netherlands Parliament Resolution, December 21, 2004
  29. ↑ Switzerland (Helvetic Confederation) National Council Resolution, December 16, 2003
  30. ↑ Թուրքիան Շվեդիայից հետ է կանչում իր դեսպանին Հայոց ցեղասպանության ճանաչման պատճառով
  31. ↑ http://focus.ua/foreign/105501
  32. ↑ http://www.bbc.co.uk/russian/international/2010/03/100311_sweden_armenian_genocide.shtml
  33. ↑ Заявление Государственной Думы Федерального Собрания РФ «Об осуждении геноцида армянского народа в 1915—1922 годах» от 14 апреля 1995 г
  34. ↑ Poland Parliament Resolution, April 19, 2005
  35. ↑ Lithuania Assembly Resolution, December 15, 2005
  36. ↑ Greece (Hellenic Republic) Parliament Resolution, April 25, 1996
  37. ↑ Slovakia Resolution, November 30, 2004
  38. ↑ Cyprus House of Representatives Resolution, April 29, 1982
  39. ↑ Lebanon Chamber of Deputies Resolution, April 3, 1997
  40. ↑ Uruguay Senate and House of Representatives Resolution, April 20, 1965
  41. ↑ Uruguay Law, March 26, 2004
  42. ↑ Venezuela National Assembly Resolution, July 14, 2005
  43. ↑ ՐԻԱ Նովոստի։ Сенат Чили принял осуждающий геноцид армян документ
  44. ↑ Canada House of Commons Resolution, April 23, 1996
  45. ↑ Canada Senate Resolution, June 13, 2002
  46. ↑ Canada House of Commons Resolution, April 21, 2004
  47. ↑ Vatican City Communiqué, November 10, 2000
✯
 Այս հոդվածն ընտրվել է Հայերեն Վիքիպեդիայի՝ {{{1}}} թվականի {{{2}}} շաբաթվա հոդված։

Արտաքին հղումներ

Վիիքպահեստ

Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link GA

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հայոց_ցեղասպանություն&oldid=2276857» էջից