«Ավոգադրոյի հաստատուն»–ի խմբագրումների տարբերություն
→Պատմությունը: clean up, փոխարինվեց: ` → ՝ oգտվելով ԱՎԲ |
չ clean up, փոխարինվեց: → (17) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
'''Ավոգադրոյի հաստատուն''', '''Ավոգադրոյի թիվ''', [[ֆիզիկական մեծություն]], թվապես հավասար է նյութի մեկ [[մոլ]]ում գտնվող կառուցվածքային միավորների ([[մոլեկուլ]]ների, [[ատոմ]]ների, [[իոն]]ների և այլն) քանակին։ Սահմանվում է որպես ատոմների թիվը 12 գրամ մաքուր [[ածխածին|ածխածնի իզոտոպում]]։ Ընդունված նշանակումը՝ |
'''Ավոգադրոյի հաստատուն''', '''Ավոգադրոյի թիվ''', [[ֆիզիկական մեծություն]], թվապես հավասար է նյութի մեկ [[մոլ]]ում գտնվող կառուցվածքային միավորների ([[մոլեկուլ]]ների, [[ատոմ]]ների, [[իոն]]ների և այլն) քանակին։ Սահմանվում է որպես ատոմների թիվը 12 գրամ մաքուր [[ածխածին|ածխածնի իզոտոպում]]։ Ընդունված նշանակումը՝ ''N''<sub>A</sub>, երբեմն նաև՝ '''L'''։ |
||
Ավոգադրայի հաստատունի արժեքը՝ |
Ավոգադրայի հաստատունի արժեքը՝ |
||
:<math> N_A = 6.022 \, 141 \, 29(27) \times 10^{23} </math> '''մոլ<sup>−1</sup>''': |
:<math> N_A = 6.022 \, 141 \, 29(27) \times 10^{23} </math> '''մոլ<sup>−1</sup>''': |
||
== Կապը այլ հաստատունների հետ == |
== Կապը այլ հաստատունների հետ == |
||
Ավոգադրոյի հաստատունը սանդղավորման չափանիշ |
Ավոգադրոյի հաստատունը սանդղավորման չափանիշ է բնության մակրոսկոպական և միկրոսկոպական դիտարկումների միջև։ Ուստի այն առնչություններ է հաստատում է այլ ֆիզիկակայն հաստատունների և հատկությունների միջև։ Օրինակ, դրանով է նկարագրվում կապը ''R'' [[գազային հաստատուն]]ի և ''k''<sub>B</sub> [[Բոլցմանի հաստատուն]]ի միջև՝ |
||
:<math>R = k_{\rm B} N_{\rm A} = 8.314\,472(15)\ </math> '''Ջ·մոլ<sup>-1</sup>·Կ<sup>-1</sup>''' |
:<math>R = k_{\rm B} N_{\rm A} = 8.314\,472(15)\ </math> '''Ջ·մոլ<sup>-1</sup>·Կ<sup>-1</sup>''' |
||
Կապը ''F'' [[Ֆարադեյի հաստատուն]]ի և |
Կապը ''F'' [[Ֆարադեյի հաստատուն]]ի և ''e'' [[տարրական էլեկտրական լիցք]]ի միջև՝ |
||
:<math>F = N_{\rm A} e = 96\,485.3383(83)</math> '''[[Կուլոն (չափման միավոր)|Կլ]]·մոլ<sup>-1</sup>,''' |
:<math>F = N_{\rm A} e = 96\,485.3383(83)</math> '''[[Կուլոն (չափման միավոր)|Կլ]]·մոլ<sup>-1</sup>,''' |
||
Ավոգադրոյի հաստատունը մտնում է նաև u |
Ավոգադրոյի հաստատունը մտնում է նաև u [[զանգվածի ատոմական միավոր]]ի սահմանման մեջ՝ |
||
:<math>1\ {\rm u} = \frac{M_{\rm u}}{N_{\rm A}} = 1.660 \, 538\, 782(83) {\times} 10^{-24}</math> '''գ,''' |
:<math>1\ {\rm u} = \frac{M_{\rm u}}{N_{\rm A}} = 1.660 \, 538\, 782(83) {\times} 10^{-24}</math> '''գ,''' |
||
Տող 19. | Տող 19. | ||
== Պատմությունը == |
== Պատմությունը == |
||
Ավոգադրոյի հաստատունը այդպես է կոչվել |
Ավոգադրոյի հաստատունը այդպես է կոչվել 19-րդ դարի իտալացի ֆիզիկոս [[Ամեդեո Ավոգադրո]]յի պատվին, ով 1811թ. առաջին անգամ ենթադրեց, որ գազի ծավալը (տրված ճնշման և ջերմաստիճանի դեպքում) ուղիղ համեմատական է [[ատոմ]]ների կամ մոլեկուլների քանակին՝ անկախ գազի բնույթից<ref>{{cite journal|author = Amadeo Avogadro|title = Essai d'une maniere de determiner les masses relatives des molecules elementaires des corps, et les proportions selon lesquelles elles entrent dans ces combinaisons|journal = Journal de Physique|year = 1811|volume = 73|pages = 58–76}} [http://web.lemoyne.edu/~giunta/avogadro.html Անգլերեն թարգմանությունը]</ref>։ 1909թ. ֆրանսիացի ֆիզիկոս [[Ժան Բատիստ Պերրեն|Ժան Պերրենը]] առաջարկեց հաստատունը կոչել Ավոգադրոյի անունով<ref name="Perrin">{{cite journal|author = Jean Baptiste Perrin|title = Mouvement brownien et réalité moléculaire|journal = Annales de Chimie et de Physique |series=8<sup>e</sup> Série|volume = 18|pages = 1–114|year = 1909|postscript = .}} [http://web.lemoyne.edu/~giunta/perrin.html Անգլերեն թարգմանությունը]</ref>։ Ինքը՝ Պերրենը, գլխավորապես Ավոդագրոյի հաստատունի որոշման եղանակների վերաբերյալ իր աշխատանքների համար 1926թ. ստացավ [[Նոբելյան մրցանակ|Ֆիզիկայի նոբելյան մրցանակը]]<ref>Oseen, C.W. (December 10, 1926). ''[http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1926/press.html 1926թ. Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի բանախոսություն]''</ref>։ |
||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
11:55, 5 հունվարի 2014-ի տարբերակ
Ավոգադրոյի հաստատուն, Ավոգադրոյի թիվ, ֆիզիկական մեծություն, թվապես հավասար է նյութի մեկ մոլում գտնվող կառուցվածքային միավորների (մոլեկուլների, ատոմների, իոնների և այլն) քանակին։ Սահմանվում է որպես ատոմների թիվը 12 գրամ մաքուր ածխածնի իզոտոպում։ Ընդունված նշանակումը՝ NA, երբեմն նաև՝ L։ Ավոգադրայի հաստատունի արժեքը՝
- մոլ−1:
Կապը այլ հաստատունների հետ
Ավոգադրոյի հաստատունը սանդղավորման չափանիշ է բնության մակրոսկոպական և միկրոսկոպական դիտարկումների միջև։ Ուստի այն առնչություններ է հաստատում է այլ ֆիզիկակայն հաստատունների և հատկությունների միջև։ Օրինակ, դրանով է նկարագրվում կապը R գազային հաստատունի և kB Բոլցմանի հաստատունի միջև՝
- Ջ·մոլ-1·Կ-1
Կապը F Ֆարադեյի հաստատունի և e տարրական էլեկտրական լիցքի միջև՝
- Կլ·մոլ-1,
Ավոգադրոյի հաստատունը մտնում է նաև u զանգվածի ատոմական միավորի սահմանման մեջ՝
- գ,
որտեղ Mu-ը մոլային զանգվածի հաստատունն է։
Պատմությունը
Ավոգադրոյի հաստատունը այդպես է կոչվել 19-րդ դարի իտալացի ֆիզիկոս Ամեդեո Ավոգադրոյի պատվին, ով 1811թ. առաջին անգամ ենթադրեց, որ գազի ծավալը (տրված ճնշման և ջերմաստիճանի դեպքում) ուղիղ համեմատական է ատոմների կամ մոլեկուլների քանակին՝ անկախ գազի բնույթից[1]։ 1909թ. ֆրանսիացի ֆիզիկոս Ժան Պերրենը առաջարկեց հաստատունը կոչել Ավոգադրոյի անունով[2]։ Ինքը՝ Պերրենը, գլխավորապես Ավոդագրոյի հաստատունի որոշման եղանակների վերաբերյալ իր աշխատանքների համար 1926թ. ստացավ Ֆիզիկայի նոբելյան մրցանակը[3]։
Ծանոթագրություններ
- ↑ Amadeo Avogadro (1811). «Essai d'une maniere de determiner les masses relatives des molecules elementaires des corps, et les proportions selon lesquelles elles entrent dans ces combinaisons». Journal de Physique. 73: 58–76. Անգլերեն թարգմանությունը
- ↑ Jean Baptiste Perrin (1909). «Mouvement brownien et réalité moléculaire». Annales de Chimie et de Physique. 8e Série. 18: 1–114.
{{cite journal}}
: CS1 սպաս․ postscript (link) Անգլերեն թարգմանությունը - ↑ Oseen, C.W. (December 10, 1926). 1926թ. Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի բանախոսություն