«Մակածություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ Bot: Migrating 43 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q484511 (translate me)
չ clean up, փոխարինվեց: : → ։ (16), ` → ՝ (5), → (9) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1. Տող 1.
{{անաղբյուր}}
{{անաղբյուր}}
'''Մակածություն''' (ինդուկցիա, {{lang-la|inductio}}), [[տրամաբանություն|տրամաբանության]] մեջ` մտահանգման այնպիսի եղանակ է, երբ մասնավոր դատողությունների հիման վրա եզրահանգում է կատարվում ընդհանուրի վերաբերյալ։ Օրինակ, ուսումնասիրելով տվյալ սենյակում գտնվող բոլոր գնդակները, և բացահայտելով, որ նրանցից յուրաքանչյուրը սև է` սուբյեկտը կարող է կատարել հետևյալ եզրահանգումը` «Տվյալ սենյակի բոլոր գնդակները սև են»: Մակածությունը` ինդուկցիան, այս դեպքում կունենա հետևյալ տեսքը:
'''Մակածություն''' (ինդուկցիա, {{lang-la|inductio}}), [[տրամաբանություն|տրամաբանության]] մեջ՝ մտահանգման այնպիսի եղանակ է, երբ մասնավոր դատողությունների հիման վրա եզրահանգում է կատարվում ընդհանուրի վերաբերյալ։ Օրինակ, ուսումնասիրելով տվյալ սենյակում գտնվող բոլոր գնդակները, և բացահայտելով, որ նրանցից յուրաքանչյուրը սև է՝ սուբյեկտը կարող է կատարել հետևյալ եզրահանգումը՝ «Տվյալ սենյակի բոլոր գնդակները սև են»։ Մակածությունը՝ ինդուկցիան, այս դեպքում կունենա հետևյալ տեսքը։
1-ին գնդակը սև է:
1-ին գնդակը սև է։
2-րդ գնդակը սև է:
2-րդ գնդակը սև է։
3-րդ գնդակը սև է:
3-րդ գնդակը սև է։
......
......
10-րդ գնդակը սև է:
10-րդ գնդակը սև է։
15-րդ գնդակը սև է:
15-րդ գնդակը սև է։
......
......
n-րդ գնդակը սև է:
n-րդ գնդակը սև է։
Տվյալ սենյակում բացի ուսումնասիրված գնդակներից ուրիշ գնդակներ չկան:
Տվյալ սենյակում բացի ուսումնասիրված գնդակներից ուրիշ գնդակներ չկան։
Հետևաբար տվյալ սենյակի բոլոր գնդակները սև են:
Հետևաբար տվյալ սենյակի բոլոր գնդակները սև են։


Այս օրինակում մասնավոր դատողություններն են «1-ին գնդակը սև է»: «2-րդ գնդակը սև է»: «n-րդ գնդակը սև է:» և այլն: Ընդհանուր դատողությունը մտահանգման եզրակացությունն է` «Տվյալ սենյակի բոլոր գնդակները սև են»:
Այս օրինակում մասնավոր դատողություններն են «1-ին գնդակը սև է»։ «2-րդ գնդակը սև է»։ «n-րդ գնդակը սև է:» և այլն։ Ընդհանուր դատողությունը մտահանգման եզրակացությունն է՝ «Տվյալ սենյակի բոլոր գնդակները սև են»։
Վերը ներկայացվածը լրիվ ինդուկցիայի օրինակ է: Ինդուկցիան, կարող է լինել նաև ոչ-լրիվ:
Վերը ներկայացվածը լրիվ ինդուկցիայի օրինակ է։ Ինդուկցիան, կարող է լինել նաև ոչ-լրիվ։
{{անավարտ}}
{{անավարտ}}



09:38, 4 հունվարի 2014-ի տարբերակ

Մակածություն (ինդուկցիա, լատին․՝ inductio), տրամաբանության մեջ՝ մտահանգման այնպիսի եղանակ է, երբ մասնավոր դատողությունների հիման վրա եզրահանգում է կատարվում ընդհանուրի վերաբերյալ։ Օրինակ, ուսումնասիրելով տվյալ սենյակում գտնվող բոլոր գնդակները, և բացահայտելով, որ նրանցից յուրաքանչյուրը սև է՝ սուբյեկտը կարող է կատարել հետևյալ եզրահանգումը՝ «Տվյալ սենյակի բոլոր գնդակները սև են»։ Մակածությունը՝ ինդուկցիան, այս դեպքում կունենա հետևյալ տեսքը։ 1-ին գնդակը սև է։ 2-րդ գնդակը սև է։ 3-րդ գնդակը սև է։ ...... 10-րդ գնդակը սև է։ 15-րդ գնդակը սև է։ ...... n-րդ գնդակը սև է։ Տվյալ սենյակում բացի ուսումնասիրված գնդակներից ուրիշ գնդակներ չկան։ Հետևաբար տվյալ սենյակի բոլոր գնդակները սև են։

Այս օրինակում մասնավոր դատողություններն են «1-ին գնդակը սև է»։ «2-րդ գնդակը սև է»։ «n-րդ գնդակը սև է:» և այլն։ Ընդհանուր դատողությունը մտահանգման եզրակացությունն է՝ «Տվյալ սենյակի բոլոր գնդակները սև են»։ Վերը ներկայացվածը լրիվ ինդուկցիայի օրինակ է։ Ինդուկցիան, կարող է լինել նաև ոչ-լրիվ։