«Կշեռք»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ clean up, փոխարինվեց: : → ։ (19), → (5) oգտվելով ԱՎԲ |
No edit summary |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր:Weighing scale. Libya.jpg|մինի]] |
|||
'''Կշեռք''', մարմինների զանգվածը նրանց վրա ազդող [[ |
'''Կշեռք''', մարմինների զանգվածը նրանց վրա ազդող [[ծանրության ուժ]]ով որոշող սարք։ Առաջացել և կատարելագործվել է առևտրի, արտադրության և գիտության զարգացմանը զուգընթաց։ Կախված նժարներով, հավասարաբազուկ լծակի ձև ունեցող պարզագույն կշեռքը լայնորեն կիրառվել է [[Բաբելոն|Հին Բաբելոնում]] և [[Եգիպտոս]]ւմ։ Ավելի ուշ ի հայտ եկան շարժական կշռաքարով անհավասարաբազուկ կշեռքներ։ XIX դարի սկզբին ստեղծվեցին տասնորդական և հարյուրերորդական կշեռքներ։XIX դարի վերջում և XX դարի սկզբին հոսքային արտադրության զարգացմանը զուգընթաց ստեղծվեցին անընդհատ կոնվերային կշեռքներ ։ Գյուղատնտեսության, արդյունաբերության տարբեր ճյուղերում, տրանսպորտում, արտադրանքի կոնկրետ տեսակների համար (գյուղատնտեսության մեջ՝ [[Հացահատիկային բույսեր|հացահատիկի]], արմատապտուղների, ձվի, տրանսպորտում՝ [[ավտոմոբիլ]]ների, երկաթուղային վագոնների, ինքնաթիռների, արդյունաբերության մեջ՝ ճշգրիտ սարքաշինության մանրագույն դետալների ու հանգույցների, ինչպես և մետալուրգիական բազմատոննանոց ձուլուկների) սկսեցին կիրառվել ամենատարբեր կոնստրուկցիաների կշեռքներ։ Գիտական հետազոտությունների համար մշակվեցին ճշգրիտ կշեռքների կոնստրուկցիաներ՝ անալիտիկ, միկրոանալիտիկ և այլն։ Ըստ նշանակման լինում են նմուշային, լաբորատորային և ընդհանուր նշանակման կշեռքներ, որոնք կիրառվում են գիտության, տեխնիկայի, ժողովրդական տնտեսության տարբեր բնագավառներում։ Ըստ գործողության սկզբունքի լինում են լծակավոր, զսպանակավոր, էլեկտրաթենզոմետրիկ, հիդրոստատիկ, հիդրավլիկական կշեռքներ։ Առավել տարածված լծակավոր կշեռքների գործողությունը հիմնված է լծակի հավասարակշռության օրենքի վրա։ Լծակի հենակետը կարող է գտնվել մեջտեղում կամ մեջտեղից տեղափոխված լինել ։ Զսպանակավոր և թենզոմետրիկ կշեռքների աշխատանքի հիմքում ընկած է Հակի օրենքը։ Զսպանակավոր կշեռքումո զգայուն տարրը պարուրաձև հարթ կամ գլանաձև զսպանակն է, որը ձևափոխվում է մարմնի կշռի ազդեցությամբ։ Զսպանակավոր կշեռքի օգնությամբ չափում են ոչ թե զանգվածը, այլ կշիռը, սակայն շատ դեպքերում կշեռքի սանդղակը աստիճանավորվում է զանգվածի միավորներով ։tՈլորակշեռքներում զգայուն տարրը առաձգական թելն է կամ պարուրաձև զսպանակը։ էլեկտրական, էնգոմետրիկ կշեռքները կիրառվում է մեծ զանգվածներ կշռելու համար։ Հիդրոստատիկ կշեռքի աշխատանքը հիմնված է Արքիմեդի օրենքի վրա. կիրառվում է պինդ մարմինների և հեղուկների [[Խտություն]]ը որոշելու համար։ Բոլոր տիպի կշեռքները բնութագրվում են սահմանային բեռնվածքով, անուղղակի բաժանքի արժեքով, կշռման թույլատրելի սխալանքի սահմանով, ցուցմունքների թույլատրելի վարիացիայով։ |
||
{{commonscat|Weighing scales}} |
|||
{{ՀՍՀ}} |
{{ՀՍՀ}} |
||
09:12, 29 Դեկտեմբերի 2013-ի տարբերակ
Կշեռք, մարմինների զանգվածը նրանց վրա ազդող ծանրության ուժով որոշող սարք։ Առաջացել և կատարելագործվել է առևտրի, արտադրության և գիտության զարգացմանը զուգընթաց։ Կախված նժարներով, հավասարաբազուկ լծակի ձև ունեցող պարզագույն կշեռքը լայնորեն կիրառվել է Հին Բաբելոնում և Եգիպտոսւմ։ Ավելի ուշ ի հայտ եկան շարժական կշռաքարով անհավասարաբազուկ կշեռքներ։ XIX դարի սկզբին ստեղծվեցին տասնորդական և հարյուրերորդական կշեռքներ։XIX դարի վերջում և XX դարի սկզբին հոսքային արտադրության զարգացմանը զուգընթաց ստեղծվեցին անընդհատ կոնվերային կշեռքներ ։ Գյուղատնտեսության, արդյունաբերության տարբեր ճյուղերում, տրանսպորտում, արտադրանքի կոնկրետ տեսակների համար (գյուղատնտեսության մեջ՝ հացահատիկի, արմատապտուղների, ձվի, տրանսպորտում՝ ավտոմոբիլների, երկաթուղային վագոնների, ինքնաթիռների, արդյունաբերության մեջ՝ ճշգրիտ սարքաշինության մանրագույն դետալների ու հանգույցների, ինչպես և մետալուրգիական բազմատոննանոց ձուլուկների) սկսեցին կիրառվել ամենատարբեր կոնստրուկցիաների կշեռքներ։ Գիտական հետազոտությունների համար մշակվեցին ճշգրիտ կշեռքների կոնստրուկցիաներ՝ անալիտիկ, միկրոանալիտիկ և այլն։ Ըստ նշանակման լինում են նմուշային, լաբորատորային և ընդհանուր նշանակման կշեռքներ, որոնք կիրառվում են գիտության, տեխնիկայի, ժողովրդական տնտեսության տարբեր բնագավառներում։ Ըստ գործողության սկզբունքի լինում են լծակավոր, զսպանակավոր, էլեկտրաթենզոմետրիկ, հիդրոստատիկ, հիդրավլիկական կշեռքներ։ Առավել տարածված լծակավոր կշեռքների գործողությունը հիմնված է լծակի հավասարակշռության օրենքի վրա։ Լծակի հենակետը կարող է գտնվել մեջտեղում կամ մեջտեղից տեղափոխված լինել ։ Զսպանակավոր և թենզոմետրիկ կշեռքների աշխատանքի հիմքում ընկած է Հակի օրենքը։ Զսպանակավոր կշեռքումո զգայուն տարրը պարուրաձև հարթ կամ գլանաձև զսպանակն է, որը ձևափոխվում է մարմնի կշռի ազդեցությամբ։ Զսպանակավոր կշեռքի օգնությամբ չափում են ոչ թե զանգվածը, այլ կշիռը, սակայն շատ դեպքերում կշեռքի սանդղակը աստիճանավորվում է զանգվածի միավորներով ։tՈլորակշեռքներում զգայուն տարրը առաձգական թելն է կամ պարուրաձև զսպանակը։ էլեկտրական, էնգոմետրիկ կշեռքները կիրառվում է մեծ զանգվածներ կշռելու համար։ Հիդրոստատիկ կշեռքի աշխատանքը հիմնված է Արքիմեդի օրենքի վրա. կիրառվում է պինդ մարմինների և հեղուկների Խտությունը որոշելու համար։ Բոլոր տիպի կշեռքները բնութագրվում են սահմանային բեռնվածքով, անուղղակի բաժանքի արժեքով, կշռման թույլատրելի սխալանքի սահմանով, ցուցմունքների թույլատրելի վարիացիայով։
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Կշեռք կատեգորիայում։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|