«Ստեղծագործական գործունեություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ clean up, replaced: ,ս → , ս oգտվելով ԱՎԲ |
No edit summary |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
'''Ստեղծագործություն''', գործունեություն է, որը ծնում է որակապես նորը, նախկինում երբեք չեղածը։ Ստեղծագործությունը հնարավոր է գործունեության գիտական, տեխնիկական, գեղարվեստական, քաղաքական և այլ ոլորտներում, երբ ստեղծվում է, հայտնաբերվում է, հորինվում է որևէ նոր բան։ Ստեղծագործությունը անկրկնելի է (ըստ իրականացման բնույթի և արդյունքի), ինքնօրինակ և եզակի (հասարակական-պատմական և անհատական առումով)։ Բարձրակարգ կենդանիներն էլ ունեն ստեղծագործության ինչ որ կենսաբանական ձևեր ու նախադրյալներ, սակայն ստեղծագործությունը բնորոշ է միայն մարդուն։ |
'''Ստեղծագործություն''', գործունեություն է, որը ծնում է որակապես նորը, նախկինում երբեք չեղածը։ Ստեղծագործությունը հնարավոր է գործունեության գիտական, տեխնիկական, գեղարվեստական, քաղաքական և այլ ոլորտներում, երբ ստեղծվում է, հայտնաբերվում է, հորինվում է որևէ նոր բան։ Ստեղծագործությունը անկրկնելի է (ըստ իրականացման բնույթի և արդյունքի), ինքնօրինակ և եզակի (հասարակական-պատմական և անհատական առումով)։ Բարձրակարգ կենդանիներն էլ ունեն ստեղծագործության ինչ որ կենսաբանական ձևեր ու նախադրյալներ, սակայն ստեղծագործությունը բնորոշ է միայն մարդուն։ |
||
Անկախ այն հանգամանքից, որ ստեղծագործական հոգեբանության ոլորտում իրականացվել են բազմաթիվ ուսումնասիրություններ, այնուամենայնիվ գոյություն չունի դրա մեկ ամբողջական կոնցեպցիա <ref name="Психология" />: |
|||
Տարբեր հեղինակներ տալիս են ստեղծագործական գործընթացի բազմատեսակ սահմանումներ՝ ընդգծելով դրա տարբեր կողմերը: Ըստ Ա. Մատեյկոյի ստեղծագործելու էությունը կայանում է առկա փորձի վերափոխման՝ դրա հիման վրա նոր համադրությունների կառուցման մեջ: |
|||
Վ. Մ. Բեխտերևը ստեղծագործականությունը սահմանում է որպես որևէ նոր բանի արարում այնպիսի իրավիճակում, երբ խնդիր-գրգռիչը առաջացնում է դոմինանտ, որի շուրջ կենտրոնանում է խնդրի լուծման համար անհրաժեշտ նախկին փորձը: Դ. Բ. Բոգոյավլենսկայան առաջարկել է ստեղծագործության ըմբռնումը՝ որպես ելք պահանջվածի սահմաններից: Նա համարում է, որ ստեղծագործական գործընթացը հանդիսանում է խթանում չպահանջող իրավիճակային ակտիվություն, որն արտահայտվում է տրված խնդրի սահամններից դուրս գալու ձգտման մեջ: Սակայն Մաքսիմովան համարում է, որ ներկայումս ստեղծագործության հասկացությունը համընկել է «ոչ հարմարողական ակտիվության» հասկացության հետ: |
|||
===Պատմություն=== |
|||
Ստեղծագործության հոգեբանության ուսումնասիրությունների դինամիկան XX դարի երկրորդ կեսին փոփոխական է եղել: ԱՄՆ-ում հետպատերազմյան շրջանում տվյալ ոլորտի ուսումնասիրություններին խթանեց Ամերիկյան հոգեբանական միավորման նախագահ Դ. Գիլֆորդը, ով 1950 թվականի իր ճառում կոչ է արեց հոգեբաններին ուշադրությունը սևեռել ստեղծագործության հիմնախնդրի վրա <ref>Лютовае К. К вопросу о взаимосвязи интеллекта, креативности и личностных черт у детей // Интеллект и креативность в ситуациях межличностного взаимодействия - М., «Институт психологии РАН», 2000</ref>: Դրան հաջորդած քսան տարիների ընթացքում [[Ամերիկա]]յում մշակվեցին ստեղծագործականության ախտորոշման մեթոդներ, անցկացվեցին ստեղծագործական գործընթացի, ստեղծագործ անձի ուսումնասիրություններ, սկսեցին գործել գիտական կենտրոններ: Սակայն 1970-ական թվականներից ստեղծագործության ուսումնասիրությունները կանգ առան, իսկ 1990-ականներին կրկին վերսկսվեցին՝ ելնելով թե գիտության զարգացման տրամաբանությունից, թե ժամանակակից հասարակության պահանջներից <ref>Богоявленская Д.Б. Психология творческих способностей — М., Издательский центр «Академия» 2002</ref>: |
|||
===Մակարդակներ=== |
|||
Որոշ հեղինակներ առանձնացնում են ստեղծագործական գործունեության մակարդակներ: Գիզելինը տարանջատում է բարձրագույն և ցածրագույն ստեղծագործություն: Առաջինը կայանում է առկա գիտելիքների կիրառման ոլորտի լայնացման մեջ: Բարձր մակարդակի ստեղծագործությունը կապված է որակապես նոր կոնցեպցիայի ստեղծման հետ, որը շատ թե քիչ հեղաշրջում է կատարում գիտության մեջ<ref name="Психология" />: |
|||
Ա. Գ. Գալինը գրում է, որ ցածր մակարդակի ստեղծագործությունը կապված է ռացիոնալ համակարգված գիտելիքների, դրանց համակցման հետ և չի ենթադրում ինտուիտիվ տարրի առկայություն: Բարձրագույն տիպի ստեղծագործությունը ըստ հեղինակի ներառում է նաև ինտուիցիան<ref name="Психология" />: |
|||
Ինտուիցիան Է. Ա. Միրոշխինան սահմանում է որպես տրամաբանորեն չհիմնավորված կամ տրամաբանական եզրահանգման համար անբավարար տվյալների հիման վրա խնդրի լուծման գործընթաց <ref name="Психология" />: Ինտուիցիայի դրսևորման յուրահատուկ ոլորտը անորոշ պայմաններով խնդիրներն են, սակայն դա չի բացառում ինտուիտիվ տարրի առկայությունը հստակ սահմանված պայմաններով խնդրի լուծման մեջ: |
|||
Ըստ Ե. Պ. Իլյինի ստեղծագործական գործունեության բարձրագույն մակարդակը ոչ բոլորին է հասանելի, ինչը խոսում է անհատների մոտ ստեղծագործական ներուժի՝ ստեղծագործելու կարողության, տարբեր մակարդակների մասին <ref name="Психология" />: |
|||
Մ. Բոդենը առանձնացնում է ստեղծագործական գործունեության (կերատիվության) երեք տիպ. |
|||
#համադրական կրեատիվություն` նոր մտքի բացահայտում արդեն հայտնի մտքերի անսովոր համարդման (ասոցիացիայի) միջոցով, |
|||
#հետազոտական կրեատիվություն` խնդրիների ձևակերպում, դեռևս չուսումնասիրված հիմնահարցերի առաջքաշում, |
|||
#ձևափոխող կրեատիվություն` այնպիսի գաղափարների առաջդրում, որոնք նախկինում անհավանական էին թվում, պարադիգմայի վերափոխում |
|||
Անձի ստեղծագործական ներուժը կարող է դիտարկվել նեղ և լայն իմաստով: Նեղ իմաստով՝ դա ստեղծագործական ունակություններն են, առաջին հերթին՝ երևակայությունն ու կրեատիվ մտածողությունը: Լայն իմաստով՝ ստեղծագործական պոտենցիալը ներառում է նաև անձնային առանձնահատկությունները, որոնք նպաստում են ստեղծագործական ունակությունների իրացմանը՝ դրդապատճառները, որոշ հուզական և կամային որակներ, կոմպետենտության մակարդակը <ref name="Психология" />: |
|||
Բ. Մ. Տեպլովի համաձայն ունակություններ են անվանվում այնպիսի անհատական առանձնահատկությունները, որոնք հանդիսանում են որևէ գործունեության կամ գործունեության մի քանի ձևերի արդյունավետ իրականացման պայմաններ <ref name="Психология" />: |
|||
Ա. Լ. Գոտսիները ընդունակությունների հասկացությունը վերաբերում է կայուն ֆունկցիոնալ հոգեֆիզիոլոգիական համակարգի հետ, որը ձևավորվում է արտաքին ազդեցությունների և մարդու ներքին բնածին հատկությունների տևական փոխազդեցության արդյունքում <ref name="Карлссон" />: |
|||
Ընդհանուր օժտվածությունից՝ մտավոր ընդունակություններից, բարձր ինտելեկտից, բացի հոգեբանության մեջ առանձնացնում են օժտվածության հատուկ տեսակներ՝ երաժշտական, նկարչականա, տեխնիկական և այլն: Հատուկ օժտվածությունը նույնացվում է ստեղծագործականության կամ կրեատիվության հետ: |
|||
Որոշ հեղինակների համաձայն կրեատիվությունը հոգեբանական ինքնուրույն բնութագիր է և ինտելեկտի մակարդակը միանշանակ կապված չէ ստեղծագործական ընդունակությունների բարձր մակարդակի հետ: Ըստ Տ. Ա. Ռոմանովայի ներկայացրած տվյալների կրեատիվ երեխաները առանձին ցուցանիշներով կարող են գերազանցել, իսկ այլ ոլորտներում՝ հետ մնալ ինտելեկտուալ օժտված երեխաներից: |
|||
Ա. Մ. Մատուշկինայի «ստեղծագործական օժտվածության» հայեցակարգի համաձայն ստեղծագործական ներուժը դիտարկվում է որպես երեխայի մոտ բնածին ստեղծագործական ընդունակությունների ամբողջություն, որը հասունացմանը զուգընթաց ծավալվում է գործունեության տարբեր ոլորտներում: Երեխաների օժտվածությունը բնութագրվում է կայուն ճանաչողական դրդապատճառներով, արտահայտված իմացական ակտիվությամբ, մտածողության և խոսքի վաղ զարգացում, խաղի և գործունեության այլ ձևերի մեջ ստեղծագործելու ձգտումով: |
|||
Մ. Լուիսը և Լ. Միքելսոնն շեշտում են այն հանգամանքը, որ վաղ տարիքի երեխաների օժտվածությունը բնութագրվում է ոչ այնքան նրանց ինտելեկտուալ զարգացմամբ, որքան սենսոր զգայունակությամբ և հուզական արտահայտչականությամբ <ref name="Карлссон">Карлссон И. Креативность: личностный, нейробиологический и когнитивный аспекты // Психология, 2005, Том 2, №4</ref>: |
|||
Ե. Թորենսն ու Դ. Դաուֆը համարում են, որ բարձր ստեղծագործական ներուժ ունեցող երեխաները տարբերվում են սոցիալական ճնշման հանդեպ բարձր դիմադրողականությամբ, ինտուիցիայով, ինչպես նաև իրենց տարիքի համար միջինից բարձր ինտելեկտով: |
|||
Ըստ Թորենսի կրետաիվությունը ոչ թե հատուկ, այլ ընդհանուր կարողություն է, որը հիմնվում է ընդհանուր ինտելեկտի, անձնային որակների և արդյունավետ մտածողության կարողության վրա <ref>Седьмая волна психологии, Выпуск 1,/ Сб. под ред. Козлова В.В., Качановой Н.А. - Ярослваль, Минск: МАПН, ЯрГУ, 2006</ref>: Կրեատիվությունը Թորենսը բնորոշում էր որպես գիտելիքներում թերությունների, բացթողումների, աններդաշնակության սուր ընկալում: Գիլֆորդը առանձնացնում էր կրեատիվության չորս չափանիշ՝ սահունություն, ճկունություն, յուրօրինակություն և մշակվածություն: Թորենսի մեկնաբանությամբ սահունությունը հնարավորինս շատ գաղափարներ ստեղծելու կարողությունն է, ճկունությունը՝ խնդիրները լուծելուց տարատեսակ ռազմավարություններ կիրառելու, յուրօրինակությունը՝ ոչ սովորկան, անսպասելի գաղափարներ առաջ քաշելու, մշակվածությունը՝ առաջացած մտքերը մանրամասնորեն մշակելու կարողությունը: |
|||
Գիլֆորդի ցուցակին Թորենսը ավելացնում է ևս երեք բնութագիր՝ համապատասխանություն (իրավիճակին, խնդրին), դիմադրություն միացմանը և վերացականություն: Միացման դիմադրությունը, ըստ հեղինակի, արտացոլում է երկար ժամանակ գաղափարների նորության և բազմազանության հանդեպ բաց լինելու կարողությունն է: Վերացականությունը արտացոլում է գլխավորը առանձնացնելու, խնդրի էությունը տեսնելու կարողությունը <ref name="Психология" />: Կրեատիվության թվարկված դրսևորումների ուսումնասիրության համար Թորենսը ստեղծեց իր մեթոդիկան: |
|||
Թորենսի կրեատիվության շեմի տեսության համաձայն իտնելեկտի և կրեատիվության մակարդակների միջև առկա է ոչ էական կորելյացիա՝ 120-ից բարձր ինտելեկտի գործակից ունեցող անհատների մոտ ստեղծագործական կարողությունը վերածվում է անկախ մեծության, այսինքն՝ ցածր ինտելեկտով կրեատիվ մարդիկ գոյություն չունեն, սակայն կան բարձր ինտելեկտով ցածր կրեատիվությամբ անհատներ <ref name="Психология">Психология одаренности детей и подростков. Под ред. Н.С. Лейтеса. — М., Издательский центр «Академия», 1996</ref>: |
|||
== Ծանոթագրություններ == |
|||
{{ծանցանկ}} |
|||
== Գրականություն == |
== Գրականություն == |
||
Տող 7. | Տող 54. | ||
[[Կատեգորիա:Մշակույթ]] |
[[Կատեգորիա:Մշակույթ]] |
||
[[Կատեգորիա:Հոգեբանություն]] |
|||
[[Կատեգորիա:Ստեղծագործություն| ]] |
[[Կատեգորիա:Ստեղծագործություն| ]] |
||
15:00, 21 Դեկտեմբերի 2013-ի տարբերակ
Ստեղծագործություն, գործունեություն է, որը ծնում է որակապես նորը, նախկինում երբեք չեղածը։ Ստեղծագործությունը հնարավոր է գործունեության գիտական, տեխնիկական, գեղարվեստական, քաղաքական և այլ ոլորտներում, երբ ստեղծվում է, հայտնաբերվում է, հորինվում է որևէ նոր բան։ Ստեղծագործությունը անկրկնելի է (ըստ իրականացման բնույթի և արդյունքի), ինքնօրինակ և եզակի (հասարակական-պատմական և անհատական առումով)։ Բարձրակարգ կենդանիներն էլ ունեն ստեղծագործության ինչ որ կենսաբանական ձևեր ու նախադրյալներ, սակայն ստեղծագործությունը բնորոշ է միայն մարդուն։
Անկախ այն հանգամանքից, որ ստեղծագործական հոգեբանության ոլորտում իրականացվել են բազմաթիվ ուսումնասիրություններ, այնուամենայնիվ գոյություն չունի դրա մեկ ամբողջական կոնցեպցիա [1]:
Տարբեր հեղինակներ տալիս են ստեղծագործական գործընթացի բազմատեսակ սահմանումներ՝ ընդգծելով դրա տարբեր կողմերը: Ըստ Ա. Մատեյկոյի ստեղծագործելու էությունը կայանում է առկա փորձի վերափոխման՝ դրա հիման վրա նոր համադրությունների կառուցման մեջ:
Վ. Մ. Բեխտերևը ստեղծագործականությունը սահմանում է որպես որևէ նոր բանի արարում այնպիսի իրավիճակում, երբ խնդիր-գրգռիչը առաջացնում է դոմինանտ, որի շուրջ կենտրոնանում է խնդրի լուծման համար անհրաժեշտ նախկին փորձը: Դ. Բ. Բոգոյավլենսկայան առաջարկել է ստեղծագործության ըմբռնումը՝ որպես ելք պահանջվածի սահմաններից: Նա համարում է, որ ստեղծագործական գործընթացը հանդիսանում է խթանում չպահանջող իրավիճակային ակտիվություն, որն արտահայտվում է տրված խնդրի սահամններից դուրս գալու ձգտման մեջ: Սակայն Մաքսիմովան համարում է, որ ներկայումս ստեղծագործության հասկացությունը համընկել է «ոչ հարմարողական ակտիվության» հասկացության հետ:
Պատմություն
Ստեղծագործության հոգեբանության ուսումնասիրությունների դինամիկան XX դարի երկրորդ կեսին փոփոխական է եղել: ԱՄՆ-ում հետպատերազմյան շրջանում տվյալ ոլորտի ուսումնասիրություններին խթանեց Ամերիկյան հոգեբանական միավորման նախագահ Դ. Գիլֆորդը, ով 1950 թվականի իր ճառում կոչ է արեց հոգեբաններին ուշադրությունը սևեռել ստեղծագործության հիմնախնդրի վրա [2]: Դրան հաջորդած քսան տարիների ընթացքում Ամերիկայում մշակվեցին ստեղծագործականության ախտորոշման մեթոդներ, անցկացվեցին ստեղծագործական գործընթացի, ստեղծագործ անձի ուսումնասիրություններ, սկսեցին գործել գիտական կենտրոններ: Սակայն 1970-ական թվականներից ստեղծագործության ուսումնասիրությունները կանգ առան, իսկ 1990-ականներին կրկին վերսկսվեցին՝ ելնելով թե գիտության զարգացման տրամաբանությունից, թե ժամանակակից հասարակության պահանջներից [3]:
Մակարդակներ
Որոշ հեղինակներ առանձնացնում են ստեղծագործական գործունեության մակարդակներ: Գիզելինը տարանջատում է բարձրագույն և ցածրագույն ստեղծագործություն: Առաջինը կայանում է առկա գիտելիքների կիրառման ոլորտի լայնացման մեջ: Բարձր մակարդակի ստեղծագործությունը կապված է որակապես նոր կոնցեպցիայի ստեղծման հետ, որը շատ թե քիչ հեղաշրջում է կատարում գիտության մեջ[1]:
Ա. Գ. Գալինը գրում է, որ ցածր մակարդակի ստեղծագործությունը կապված է ռացիոնալ համակարգված գիտելիքների, դրանց համակցման հետ և չի ենթադրում ինտուիտիվ տարրի առկայություն: Բարձրագույն տիպի ստեղծագործությունը ըստ հեղինակի ներառում է նաև ինտուիցիան[1]:
Ինտուիցիան Է. Ա. Միրոշխինան սահմանում է որպես տրամաբանորեն չհիմնավորված կամ տրամաբանական եզրահանգման համար անբավարար տվյալների հիման վրա խնդրի լուծման գործընթաց [1]: Ինտուիցիայի դրսևորման յուրահատուկ ոլորտը անորոշ պայմաններով խնդիրներն են, սակայն դա չի բացառում ինտուիտիվ տարրի առկայությունը հստակ սահմանված պայմաններով խնդրի լուծման մեջ:
Ըստ Ե. Պ. Իլյինի ստեղծագործական գործունեության բարձրագույն մակարդակը ոչ բոլորին է հասանելի, ինչը խոսում է անհատների մոտ ստեղծագործական ներուժի՝ ստեղծագործելու կարողության, տարբեր մակարդակների մասին [1]:
Մ. Բոդենը առանձնացնում է ստեղծագործական գործունեության (կերատիվության) երեք տիպ.
- համադրական կրեատիվություն` նոր մտքի բացահայտում արդեն հայտնի մտքերի անսովոր համարդման (ասոցիացիայի) միջոցով,
- հետազոտական կրեատիվություն` խնդրիների ձևակերպում, դեռևս չուսումնասիրված հիմնահարցերի առաջքաշում,
- ձևափոխող կրեատիվություն` այնպիսի գաղափարների առաջդրում, որոնք նախկինում անհավանական էին թվում, պարադիգմայի վերափոխում
Անձի ստեղծագործական ներուժը կարող է դիտարկվել նեղ և լայն իմաստով: Նեղ իմաստով՝ դա ստեղծագործական ունակություններն են, առաջին հերթին՝ երևակայությունն ու կրեատիվ մտածողությունը: Լայն իմաստով՝ ստեղծագործական պոտենցիալը ներառում է նաև անձնային առանձնահատկությունները, որոնք նպաստում են ստեղծագործական ունակությունների իրացմանը՝ դրդապատճառները, որոշ հուզական և կամային որակներ, կոմպետենտության մակարդակը [1]:
Բ. Մ. Տեպլովի համաձայն ունակություններ են անվանվում այնպիսի անհատական առանձնահատկությունները, որոնք հանդիսանում են որևէ գործունեության կամ գործունեության մի քանի ձևերի արդյունավետ իրականացման պայմաններ [1]:
Ա. Լ. Գոտսիները ընդունակությունների հասկացությունը վերաբերում է կայուն ֆունկցիոնալ հոգեֆիզիոլոգիական համակարգի հետ, որը ձևավորվում է արտաքին ազդեցությունների և մարդու ներքին բնածին հատկությունների տևական փոխազդեցության արդյունքում [4]:
Ընդհանուր օժտվածությունից՝ մտավոր ընդունակություններից, բարձր ինտելեկտից, բացի հոգեբանության մեջ առանձնացնում են օժտվածության հատուկ տեսակներ՝ երաժշտական, նկարչականա, տեխնիկական և այլն: Հատուկ օժտվածությունը նույնացվում է ստեղծագործականության կամ կրեատիվության հետ:
Որոշ հեղինակների համաձայն կրեատիվությունը հոգեբանական ինքնուրույն բնութագիր է և ինտելեկտի մակարդակը միանշանակ կապված չէ ստեղծագործական ընդունակությունների բարձր մակարդակի հետ: Ըստ Տ. Ա. Ռոմանովայի ներկայացրած տվյալների կրեատիվ երեխաները առանձին ցուցանիշներով կարող են գերազանցել, իսկ այլ ոլորտներում՝ հետ մնալ ինտելեկտուալ օժտված երեխաներից:
Ա. Մ. Մատուշկինայի «ստեղծագործական օժտվածության» հայեցակարգի համաձայն ստեղծագործական ներուժը դիտարկվում է որպես երեխայի մոտ բնածին ստեղծագործական ընդունակությունների ամբողջություն, որը հասունացմանը զուգընթաց ծավալվում է գործունեության տարբեր ոլորտներում: Երեխաների օժտվածությունը բնութագրվում է կայուն ճանաչողական դրդապատճառներով, արտահայտված իմացական ակտիվությամբ, մտածողության և խոսքի վաղ զարգացում, խաղի և գործունեության այլ ձևերի մեջ ստեղծագործելու ձգտումով: Մ. Լուիսը և Լ. Միքելսոնն շեշտում են այն հանգամանքը, որ վաղ տարիքի երեխաների օժտվածությունը բնութագրվում է ոչ այնքան նրանց ինտելեկտուալ զարգացմամբ, որքան սենսոր զգայունակությամբ և հուզական արտահայտչականությամբ [4]:
Ե. Թորենսն ու Դ. Դաուֆը համարում են, որ բարձր ստեղծագործական ներուժ ունեցող երեխաները տարբերվում են սոցիալական ճնշման հանդեպ բարձր դիմադրողականությամբ, ինտուիցիայով, ինչպես նաև իրենց տարիքի համար միջինից բարձր ինտելեկտով:
Ըստ Թորենսի կրետաիվությունը ոչ թե հատուկ, այլ ընդհանուր կարողություն է, որը հիմնվում է ընդհանուր ինտելեկտի, անձնային որակների և արդյունավետ մտածողության կարողության վրա [5]: Կրեատիվությունը Թորենսը բնորոշում էր որպես գիտելիքներում թերությունների, բացթողումների, աններդաշնակության սուր ընկալում: Գիլֆորդը առանձնացնում էր կրեատիվության չորս չափանիշ՝ սահունություն, ճկունություն, յուրօրինակություն և մշակվածություն: Թորենսի մեկնաբանությամբ սահունությունը հնարավորինս շատ գաղափարներ ստեղծելու կարողությունն է, ճկունությունը՝ խնդիրները լուծելուց տարատեսակ ռազմավարություններ կիրառելու, յուրօրինակությունը՝ ոչ սովորկան, անսպասելի գաղափարներ առաջ քաշելու, մշակվածությունը՝ առաջացած մտքերը մանրամասնորեն մշակելու կարողությունը:
Գիլֆորդի ցուցակին Թորենսը ավելացնում է ևս երեք բնութագիր՝ համապատասխանություն (իրավիճակին, խնդրին), դիմադրություն միացմանը և վերացականություն: Միացման դիմադրությունը, ըստ հեղինակի, արտացոլում է երկար ժամանակ գաղափարների նորության և բազմազանության հանդեպ բաց լինելու կարողությունն է: Վերացականությունը արտացոլում է գլխավորը առանձնացնելու, խնդրի էությունը տեսնելու կարողությունը [1]: Կրեատիվության թվարկված դրսևորումների ուսումնասիրության համար Թորենսը ստեղծեց իր մեթոդիկան:
Թորենսի կրեատիվության շեմի տեսության համաձայն իտնելեկտի և կրեատիվության մակարդակների միջև առկա է ոչ էական կորելյացիա՝ 120-ից բարձր ինտելեկտի գործակից ունեցող անհատների մոտ ստեղծագործական կարողությունը վերածվում է անկախ մեծության, այսինքն՝ ցածր ինտելեկտով կրեատիվ մարդիկ գոյություն չունեն, սակայն կան բարձր ինտելեկտով ցածր կրեատիվությամբ անհատներ [1]:
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Психология одаренности детей и подростков. Под ред. Н.С. Лейтеса. — М., Издательский центр «Академия», 1996
- ↑ Лютовае К. К вопросу о взаимосвязи интеллекта, креативности и личностных черт у детей // Интеллект и креативность в ситуациях межличностного взаимодействия - М., «Институт психологии РАН», 2000
- ↑ Богоявленская Д.Б. Психология творческих способностей — М., Издательский центр «Академия» 2002
- ↑ 4,0 4,1 Карлссон И. Креативность: личностный, нейробиологический и когнитивный аспекты // Психология, 2005, Том 2, №4
- ↑ Седьмая волна психологии, Выпуск 1,/ Сб. под ред. Козлова В.В., Качановой Н.А. - Ярослваль, Минск: МАПН, ЯрГУ, 2006
Գրականություն
- Ա. Նալչաջյան Ինտուիցյան գիտական ստեղծագործական պրոցեսում 1976 թ. Երևան
- Проблемы научного творчества в современной психологии 1971 г. Москва
- Художественное и научное творчество 1972 г. Ленинград