«Օսմիում»–ի խմբագրումների տարբերություն
| Տող 17. | Տող 17. | ||
[[Պատկեր:OsStaining.jpg|180px|Բուսական հյուսվածքի էլեկտրոնային մանրանկարը առանց օսմիումի տետրօքսիդով ներկելու (վերեւում) եւ ներկած վիճակում (ներքեւում):]] |
[[Պատկեր:OsStaining.jpg|180px|մինի|ձախից|Բուսական հյուսվածքի էլեկտրոնային մանրանկարը առանց օսմիումի տետրօքսիդով ներկելու (վերեւում) եւ ներկած վիճակում (ներքեւում):]] |
||
07:00, 18 Դեկտեմբերի 2013-ի տարբերակ
Օսմիում (լատիներեն՝ Osmium), քիմիական տարր է որի նշանն է Os և ատոմային թիվը՝ 76: Բոլոր նյութերի մեջ ունի ամենամեծ խտությունը: Այդ ցուցանիշով նրա հետ կարող է համեմատվել միայն իրիդիումը: Արծաթափայլ կապտավուն մետաղ է:
Անունը
Անունն ստացել է հոտ նշանակող հին հունարեն ὀσμή բառից: Պատճառը օսմիումի ցնդող OsO4 օքսիդի՝ օզոնի սուր հոտ հիշեցնող հոտն է:
Պատմությունը
Օսմիումը հայտնաբերել են Լոնդոնում 1803թ. անգլիացի քիմիկոսներ Սմիթսոն Թենանթը եւ Ուիլյամ Ուոլասթոնը [1]։
Ֆիզիկական հատկությունները
Օսմիումն ամենամեծ խտությունն ունեցող նյութն է, ունի իրիդիումից մի քիչ մեծ խտություն՝ 2.59 գ/սմ3:[2] Կարծր եւ միաժամանակ հեշտ փշրվող մետաղ է, ունի շատ ցածր սեղմման հատկություն, որով կարող է համեմատվել ադամանդի հետ: Համապատասխանաբար, շատ մեծ է առաձգականության ծավալային մոդուլը՝ 395-462 ԳՊլ (ադամանդինը 443 ԳՊլ է):[3][4][5] Հալման ջերմաստիճանն է 3033 °C, եռմանը՝ 5012 °C :
Կիրառությունը
Մաքուր վիճակում օսմիումը կիրառվում է հազվադեպ` օքսիդների բարձր տոքսիկության պատճառով, փոխարենը հաճախ է օգտագործվում այլ մետաղների հետ համաձուլվածքների ձեւով: Օսմիումի համաձուլվ³Íքները շատ ամուր են եւ, օրինակ, օսմիրիդիումը կիրառվում է շիթային գրիչներ, գործիքների գլխիկներ, էլեկտրական կոնտակտներ պատրաստելիս:
Օսմիումի տետրօքսիդը կիրառվում է մատնահետքերը դրոշմելու գործում [6], նաեւ` էլեկտրոնային մանրադիտակների համար օրգանական նյութերի հյուսվածքները ներկելու համար:
Օսրամ անունն ստացած օսմիումի եւ վոլֆրամի համաձուլվածքը լայնորեն կիրառվում շիկացման լամպերի թելիկներ պատրաստելու ժամանակ:
Պալադիումի նման փոշիացրած օսմիումը նույնպես ունի ջրածնի ատոմները կլանելու հատկություն: Սա հնարավորություն կտար, որպեսզի օսմիումը կիրառվի որպես մետաղների հիդրիդային մարտկոցների էլեկտրոդ: Սակայն, օսմիումը թանկ է եւ կարող է փոխազդեցության մեջ մտնել սովորաբար մարտկոցներում որպես էլեկտրոլիտ օգտագործվող կալիումի հիդրօքսիդի հետ:
| Պարբերական աղյուսակ | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||
| Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||
| K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||
| Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||
| Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn |
| Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og |
Ծանոթագրություններ
- ↑ Venetskii, S. I. (1974). «Osmium». Metallurgist. 18 (2): 155–157. doi:10.1007/BF01132596.
- ↑ Arblaster, J. W. (1989). «Densities of osmium and iridium: recalculations based upon a review of the latest crystallographic data» (PDF). Platinum Metals Review. 33 (1): 14–16.
- ↑ Weinberger, Michelle; Tolbert, Sarah; Kavner, Abby (2008). «Osmium Metal Studied under High Pressure and Nonhydrostatic Stress». Phys. Rev. Lett. 100 (4): 045506. Bibcode:2008PhRvL.100d5506W. doi:10.1103/PhysRevLett.100.045506. PMID 18352299.
- ↑ Cynn, Hyunchae (2002). «Osmium has the Lowest Experimentally Determined Compressibility». Physical Review Letters. 88 (13): 135701. Bibcode:2002PhRvL..88m5701C. doi:10.1103/PhysRevLett.88.135701. PMID 11955108.
{{cite journal}}: Unknown parameter|coauthors=ignored (|author=suggested) (օգնություն) - ↑ Sahu, B. R. (2005). «Osmium Is Not Harder Than Diamond». Physical Review B. 72 (11): 113106. Bibcode:2005PhRvB..72k3106S. doi:10.1103/PhysRevB.72.113106.
{{cite journal}}: Unknown parameter|coauthors=ignored (|author=suggested) (օգնություն) - ↑ MacDonell, Herbert L. (1960). «The Use of Hydrogen Fluoride in the Development of Latent Fingerprints Found on Glass Surfaces». The Journal of Criminal Law, Criminology, and Police Science. 51 (4): 465–470. doi:10.2307/1140672. JSTOR 1140672.
|
Սա գիտության Քիմիա բնագավառի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |