«Միկրոօրգանիզմներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չNo edit summary
չNo edit summary
Տող 15. Տող 15.
Միկրօրգանիզմները կատարում են կարևոր դեր էկոհամակարգերում սննդանյութերի նեխման գործում: Որոշ միկրօրգանիզմներ ընդունակ են ֆիքսել մթնոլորտային [[ազոտ]]ը, որի պատճառով կարևոր դեր ունեն [[ազոտի շրջապտույտ]]ում: Վերջին հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ միկրօրգանիզմները կարող են խաղալ կարևոր դեր մթնոլորտային տեղումների և եղանակի ձևավորման գործում<ref>{{Cite journal|author=Christner BC, Morris CE, Foreman CM, Cai R, Sands DC |title=Ubiquity of biological ice nucleators in snowfall |journal=Science |volume=319 |issue=5867 |pages=1214 |year=2008 |pmid=18309078 | doi = 10.1126/science.1149757 |bibcode=2008Sci...319.1214C}}</ref>:
Միկրօրգանիզմները կատարում են կարևոր դեր էկոհամակարգերում սննդանյութերի նեխման գործում: Որոշ միկրօրգանիզմներ ընդունակ են ֆիքսել մթնոլորտային [[ազոտ]]ը, որի պատճառով կարևոր դեր ունեն [[ազոտի շրջապտույտ]]ում: Վերջին հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ միկրօրգանիզմները կարող են խաղալ կարևոր դեր մթնոլորտային տեղումների և եղանակի ձևավորման գործում<ref>{{Cite journal|author=Christner BC, Morris CE, Foreman CM, Cai R, Sands DC |title=Ubiquity of biological ice nucleators in snowfall |journal=Science |volume=319 |issue=5867 |pages=1214 |year=2008 |pmid=18309078 | doi = 10.1126/science.1149757 |bibcode=2008Sci...319.1214C}}</ref>:


[[2013]] թվականի մարտի 17-ին հետազոտողները հայտնաբերեցին, որ [[Մարիանյան անդունդ]]ում գոյատևում են մանրադիտակային կյանքի ձևեր<ref name="LS-20130317">{{cite web |last=Choi |first=Charles Q. |title=Microbes Thrive in Deepest Spot on Earth |url=http://www.livescience.com/27954-microbes-mariana-trench.html |date=17 March 2013 |publisher=[[LiveScience]] |accessdate=17 March 2013 }}</ref><ref name="NG-20130317">{{cite journal |last1=Glud |first1=Ronnie |last2=Wenzhöfer |first2=Frank |last3=Middleboe |first3=Mathias |last4=Oguri |first4=Kazumasa |last5=Turnewitsch |first5=Robert |last6=Canfield |first6=Donald E. |last7=Kitazato |first7=Hiroshi |title=High rates of microbial carbon turnover in sediments in the deepest oceanic trench on Earth |url=http://www.nature.com/ngeo/journal/vaop/ncurrent/full/ngeo1773.html |doi=10.1038/ngeo1773 |date=17 March 2013 |journal=[[Nature Geoscience]] |accessdate=17 March 2013 |volume=6 |issue=4 |pages=284 |bibcode = 2013NatGe...6..284G }}</ref>: Այլ հետազոտողներ ցույց են տվել, որ մանրէները կարող են գոյատևել 2590 մետր խորությամբ ծովի հատակի [[քարոլորտ]]ում մինչև 580 մետր խորության վրա<ref name="LS-20130317" /><ref name="LS-20130314">{{cite web |last=Oskin |first=Becky |title=Intraterrestrials: Life Thrives in Ocean Floor |url=http://www.livescience.com/27899-ocean-subsurface-ecosystem-found.html |date=14 March 2013 |publisher=[[LiveScience]] |accessdate=17 March 2013 }}</ref> According to one of the researchers,"You can find microbes everywhere — they're extremely adaptable to conditions, and survive wherever they are."<ref name="LS-20130317" />:
[[2013]] թվականի մարտի 17-ին հետազոտողները հայտնաբերեցին, որ [[Մարիանյան անդունդ]]ում գոյատևում են մանրադիտակային կյանքի ձևեր<ref name="LS-20130317">{{cite web |last=Choi |first=Charles Q. |title=Microbes Thrive in Deepest Spot on Earth |url=http://www.livescience.com/27954-microbes-mariana-trench.html |date=17 March 2013 |publisher=[[LiveScience]] |accessdate=17 March 2013 }}</ref><ref name="NG-20130317">{{cite journal |last1=Glud |first1=Ronnie |last2=Wenzhöfer |first2=Frank |last3=Middleboe |first3=Mathias |last4=Oguri |first4=Kazumasa |last5=Turnewitsch |first5=Robert |last6=Canfield |first6=Donald E. |last7=Kitazato |first7=Hiroshi |title=High rates of microbial carbon turnover in sediments in the deepest oceanic trench on Earth |url=http://www.nature.com/ngeo/journal/vaop/ncurrent/full/ngeo1773.html |doi=10.1038/ngeo1773 |date=17 March 2013 |journal=[[Nature Geoscience]] |accessdate=17 March 2013 |volume=6 |issue=4 |pages=284 |bibcode = 2013NatGe...6..284G }}</ref>: Այլ հետազոտողներ ցույց են տվել, որ մանրէները կարող են գոյատևել 2590 մետր խորությամբ ծովի հատակի [[քարոլորտ]]ում մինչև 580 մետր խորության վրա<ref name="LS-20130317" /><ref name="LS-20130314">{{cite web |last=Oskin |first=Becky |title=Intraterrestrials: Life Thrives in Ocean Floor |url=http://www.livescience.com/27899-ocean-subsurface-ecosystem-found.html |date=14 March 2013 |publisher=[[LiveScience]] |accessdate=17 March 2013 }}</ref>


Միկրօրգանիզմները օգտագործվում են մարդու կողմից [[կենսատեխնոլոգիա]]յում, ինչպես ավանդական՝ սննդի և ըմպելիքի պատրաստման, այնպես էլ ժամանակակից ձևերով՝ հիմնված [[գենային ինժեներիա]]յի վրա: Գոյություն ունեն նաև բազմաթիվ [[հարուցիչ|պաթոգեն]] բակտերիաներ, որոնք վտանգավոր, վնասական և նույնիսկ մահացու են կենդանիների և բույսերի համար<ref>[http://www.who.int/healthinfo/bodgbd2002revised/en/index.html 2002 WHO mortality data] Accessed 20 January 2007</ref>:
Միկրօրգանիզմները օգտագործվում են մարդու կողմից [[կենսատեխնոլոգիա]]յում, ինչպես ավանդական՝ սննդի և ըմպելիքի պատրաստման, այնպես էլ ժամանակակից ձևերով՝ հիմնված [[գենային ինժեներիա]]յի վրա: Գոյություն ունեն նաև բազմաթիվ [[հարուցիչ|պաթոգեն]] բակտերիաներ, որոնք վտանգավոր, վնասական և նույնիսկ մահացու են կենդանիների և բույսերի համար<ref>[http://www.who.int/healthinfo/bodgbd2002revised/en/index.html 2002 WHO mortality data] Accessed 20 January 2007</ref>:

16:29, 15 Դեկտեմբերի 2013-ի տարբերակ

Escherichia coli բակտերիաների գաղութը խոշորացված 10,000 անգամ:

Միկրօրգանիզմը (հուն․՝ μικρός, միկրոս, փոքր և ὀργανισμός, օրգանիզմ բառերից) կամ մանրէն մանրադիտակային օրգանիզմ է, որը կարող է լինել միաբջիջ[1] կամ բազմաբջիջ: Միկրօրգանիզմների մասին գիտությունը միկրոկենսաբանությունն է կամ միկրոբիոլոգիան, որը ծագել է 1675 թվականին Անտոն վան Լեվենհուկի կողմից սեփական ստեղծած մանրադիտակով միկրօրգանիզմների հայտնաբերումից հետո: 2013 թվականի նոյեմբերի 8-ին, գիտնականները հայտնաբերեցին Երկրի վրա կյանքի ամենավաղ ենթադրելի նշանները՝ ցիանոբակտերիաների ամենահին նստվածքները, որոնք ունեն մոտավորապես 3,48 միլիարդ տարի հնություն[2][3]:

Միկրօրգանիզմները շատ տարբեր են, ընդգրկում են բոլոր պրոկարիոտները՝ բակտերիաներ և արքեաներ, ինչպես նաև տարբեր էուկարիոտներ, որոնք կարող են լինել նախակենդանիներ, սնկեր, ջրիմուռներ, մանրադիտակային բույսեր (կանաչ ջրիմուռ) և կենդանիներ (օրինակ՝ պտտաորդեր և պլանարիաներ): Որոշ գիտնականներ վիրուսները նույնպես դասում են այս խմբի մեջ, իսկ մի մասը կարծում է, որ վիրուսները կենդանի չեն[4][5]: Միկրօրգանիզմների մեծամասնությունը ունի մանրադիտակային մեծություն, բայց որոշները օրինակ՝ Thiomargarita namibiensis կարող են դիտվել նաև անզեն աչքով[6]: Միկրօրգանիզմները տարածված են ամբողջ կենսոլորտում, այդ թվում՝ հողում, տաք աղբյուրներում, օվկիանոսի հատակում, կենսոլորտի վերին և ստորին սահմաններում: Միկրօրգանիզմները կատարում են կարևոր դեր էկոհամակարգերում սննդանյութերի նեխման գործում: Որոշ միկրօրգանիզմներ ընդունակ են ֆիքսել մթնոլորտային ազոտը, որի պատճառով կարևոր դեր ունեն ազոտի շրջապտույտում: Վերջին հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ միկրօրգանիզմները կարող են խաղալ կարևոր դեր մթնոլորտային տեղումների և եղանակի ձևավորման գործում[7]:

2013 թվականի մարտի 17-ին հետազոտողները հայտնաբերեցին, որ Մարիանյան անդունդում գոյատևում են մանրադիտակային կյանքի ձևեր[8][9]: Այլ հետազոտողներ ցույց են տվել, որ մանրէները կարող են գոյատևել 2590 մետր խորությամբ ծովի հատակի քարոլորտում մինչև 580 մետր խորության վրա[8][10]

Միկրօրգանիզմները օգտագործվում են մարդու կողմից կենսատեխնոլոգիայում, ինչպես ավանդական՝ սննդի և ըմպելիքի պատրաստման, այնպես էլ ժամանակակից ձևերով՝ հիմնված գենային ինժեներիայի վրա: Գոյություն ունեն նաև բազմաթիվ պաթոգեն բակտերիաներ, որոնք վտանգավոր, վնասական և նույնիսկ մահացու են կենդանիների և բույսերի համար[11]:

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Madigan M, Martinko J (editors) (2006). Brock Biology of Microorganisms (13th ed.). Pearson Education. էջ 1096. ISBN 0-321-73551-X. {{cite book}}: |author= has generic name (օգնություն)
  2. ↑ Borenstein, Seth (13 November 2013). «Oldest fossil found: Meet your microbial mom». AP News. Վերցված է 15 November 2013-ին.
  3. ↑ Noffke, Nora; Christian, Christian; Wacey, David; Hazen, Robert M. (8 November 2013). «Microbially Induced Sedimentary Structures Recording an Ancient Ecosystem in the ca. 3.48 Billion-Year-Old Dresser Formation, Pilbara, Western Australia». Astrobiology (journal). doi:10.1089/ast.2013.1030. Վերցված է 15 November 2013-ին.
  4. ↑ Rybicki EP (1990). «The classification of organisms at the edge of life, or problems with virus systematics». S Aft J Sci. 86: 182–6. ISSN 0038-2353.
  5. ↑ LWOFF A (1956). «The concept of virus». J. Gen. Microbiol. 17 (2): 239–53. PMID 13481308.
  6. ↑ Max Planck Society Research News Release Accessed 15 September 2012
  7. ↑ Christner BC, Morris CE, Foreman CM, Cai R, Sands DC (2008). «Ubiquity of biological ice nucleators in snowfall». Science. 319 (5867): 1214. Bibcode:2008Sci...319.1214C. doi:10.1126/science.1149757. PMID 18309078.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  8. ↑ 8,0 8,1 Choi, Charles Q. (17 March 2013). «Microbes Thrive in Deepest Spot on Earth». LiveScience. Վերցված է 17 March 2013-ին.
  9. ↑ Glud, Ronnie; Wenzhöfer, Frank; Middleboe, Mathias; Oguri, Kazumasa; Turnewitsch, Robert; Canfield, Donald E.; Kitazato, Hiroshi (17 March 2013). «High rates of microbial carbon turnover in sediments in the deepest oceanic trench on Earth». Nature Geoscience. 6 (4): 284. Bibcode:2013NatGe...6..284G. doi:10.1038/ngeo1773. Վերցված է 17 March 2013-ին.
  10. ↑ Oskin, Becky (14 March 2013). «Intraterrestrials: Life Thrives in Ocean Floor». LiveScience. Վերցված է 17 March 2013-ին.
  11. ↑ 2002 WHO mortality data Accessed 20 January 2007
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Միկրոօրգանիզմներ&oldid=2076069» էջից