«Գնաճ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ clean up, replaced: |thumb → |մինի oգտվելով ԱՎԲ |
|||
Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր:World Inflation rate 2010.svg|500 px| |
[[Պատկեր:World Inflation rate 2010.svg|500 px|մինի|Համաշխարհային գնաճի մակարդակը]] |
||
'''Գնաճը''' կամ '''սղաճը''' ([[լատիներեն|լատ]]. Inflatio - ուռճացում) դրամական միավորի արժեզրկմամբ ուղեկցվող գների ընդհանուր մակարդակի բարձրացումն է <ref>Чепурин М.Н. "Курс экономической теории", 2003</ref>։ |
'''Գնաճը''' կամ '''սղաճը''' ([[լատիներեն|լատ]]. Inflatio - ուռճացում) դրամական միավորի արժեզրկմամբ ուղեկցվող գների ընդհանուր մակարդակի բարձրացումն է <ref>Чепурин М.Н. "Курс экономической теории", 2003</ref>։ |
05:12, 13 Սեպտեմբերի 2013-ի տարբերակ
Գնաճը կամ սղաճը (լատ. Inflatio - ուռճացում) դրամական միավորի արժեզրկմամբ ուղեկցվող գների ընդհանուր մակարդակի բարձրացումն է [1]։
Մեծ կամ փոքր չափով գնաճն առկա է ժամանակակից բոլոր երկրների տնտեսություններում։ Ապրանքային զանգվածի ամենամյա աճը պահանջում է դրամաշրջանառության համապատասխան արագացում կամ դրամական զանգվածի աճ։ Եվ դրա համար անհրաժեշտ է սնել հասարակական արտադրությունը համապատասխան դրամական զանգվածի ավելացմամբ, ինչն էլ գնաճի հիմք է հանդիսանում [2]։
Գնաճի տիպերը
Առանձնացվում է գնաճի երկու տիպ`
- Բաց
- Ճնշված կամ քողարկված
Բաց գնաճը հանդիպում է շուկաներում, որտեղ գործում են ազատ գներ։ Գների անհավասարաչափ բարձրացման դեպքում այն ձևախախտում է, բայց չի ոչնչացնում շուկայական մեխանիզմը։ Տնտեսությունը շարունակում է արձագանքել շուկայի ազդակներին և ինքնակարգավորվել տարբեր շուկաների հավասարակշռության ուղղությամբ։ Այն հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով`
որտեղ -ն գնաճի տեմպն է մեկ տարում` հաշվարկված տոկոսներով, - տվյալ տարվա գների մակարդակն է, - նախորդ տարվա գների մակարդակն է,
Ճնշված գնաճի դեպքում իրավիճակը այլ է։ Պետությունը անհանգստանալով գների աճի համար` պայքարի է ձեռնարկում այդ երևույթի դեմ և գների նկատմամբ կառավարչական վերահսկողություն սահմանում` դրանք սառեցնելով որոշակի մակարդակում։ Նմանատիպ հակագնաճային քաղաքականության առանձնահատկությունը այն է, որ պետությունը պայքարում է, ոչ թե շուկայի ձևախախտման և դրա հետեևանքի, գների աճի, դեմ։ Ճնշված գնաճն հղի է մի շարք տնտեսական հետևանքներով`
- այն խեղաթյուրում է շուկայի ինքնակարգավորման մեխանիզմը
- սառեցված գները հանգեցնում են կապիտալի տեղաշարժին դեպի արտադրության ավելի քիչ ծախսատար սեգմենտներ, ինչն էլ առաջացնում է մնացած սեգմենտներում արտադրվող ապրանքի խրոնիկական դեֆիցիտ
- դեֆիցիտը բնակչության մոտ առաջացնում է հետաձգված պահանջարկի էֆեկտ, որի հետևանքով աճում են հարկադրված խնայողությունները, որոնք ոչ միայն չեն բարձրացնում կենսամակարդակը, այլ նաև նպաստում են քրեական կառուցվածքները հարստացնող սև շուկաների զարգացմանը [3]։
Գնաճի տեսակները
Գնաճի տեսակներն են`
- Պահանջարկի գնաճ
- Առաջարկի գնաճ
- Չհավասարակշռված գնաճ
- Կանխատեսելի գնաճ
- Անկանխատեսելի գնաճ
Կախված գնաճի տեմպերից տարբերում են գնաճի հետևյալ տեսակնեը`
- Չափավոր կամ սողացող (մինչև 10% տարեկան գնաճ)
- Քառատրոցփ գնաճ (10-50% տարեկան գնաճ)
- հիպերգնաճ