«Համաս»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ робот добавил: hu:Hamász
+ info
Տող 1. Տող 1.
[[Պատկեր:HamasLogo.jpg|thumb|right|Համաս կազմակեպության զինանշանը:]]
[[Պատկեր:Logo of Hamas.svg|thumb|right|Համաս կազմակեպության զինանշանը։]]
'''Համաս''' ([[արաբերեն]]՝ حركة حماس; կամ ամբողջական անվանումով '''Հարաքաթ ալ-Մուկավամա ալ-Իսլամիյան''' (արաբերեն՝ حركة المقاومة الاسلامية), որը արաբերենից թարգմանաբար նշանակում է «Իսլամական դիմադրության շարժում»<ref>Համաս բարը նշանակում է «զորություն և քաջություն» ըստ իր կանոնադրության ''MidEast web''-ի վրա [http://www.mideastweb.org/hamas.htm "MidEast Web Historical Documents: The Covenant of the Islamic Resistance Movement (Hamas)"]. Copyright 1999–2002. ''MidEast Web''։</ref> [[պաղեստին]]յան [[իսլամիստ]] կուսակցություն է։
'''Համաս''' ([[արաբերեն]]՝ حركة حماس; կամ ամբողջական անվանումով '''Հարաքաթ ալ-Մուկավամա ալ-Իսլամիյան''' (արաբերեն՝ حركة المقاومة الاسلامية), որը արաբերենից թարգմանաբար նշանակում է «Իսլամական դիմադրության շարժում»<ref>Համաս բարը նշանակում է «զորություն և քաջություն» ըստ իր կանոնադրության ''MidEast web''-ի վրա [http://www.mideastweb.org/hamas.htm "MidEast Web Historical Documents: The Covenant of the Islamic Resistance Movement (Hamas)"]. Copyright 1999–2002. ''MidEast Web''։</ref> [[պաղեստին]]յան [[իսլամիստ]] կուսակցություն է որ տիրում է մեծամասնությունը աթոռների [[Պաղեստինյան Ազգային Իշխանություն|Պաղեստինյան Ազգային Իշխանության]] ընտրված օրենսդրական խորհուրդում։<ref name="BBCHamasVictory">[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/4650788.stm "Hamas sweeps to election victory"] BBC News</ref>


Հիմնվել է [[1987]]թ. [[դեկտեմբերի 14]]-ին` [[Ինթիֆադա]]յի<ref>انتفاضة (արաբ. – ընդվզում, ժողովրդական աբստամբություն) Ներկայում այդ բառի տակ հասկացվում է պաղեստինյան ժողովրդի պայքարն Իսրայել պետության դեմ։ Ինթիֆադան վերջին երեք տասնամյակում համարվել է իսրայլապաղեստինյան հակամարտության նշանակալի ասպեկտներից մեկը. սկսել է 1987թ.։ Բացի պաղեստինյան իրադարձություններից վերոնշյալ տերմինով են անվանվել նաև զանգվածային ելույթները Բահրեյնում, Սաուդյան Արաբիայում, Իրաքում և Արևմտյան Սահարայում:</ref> տարիներին, Պաղեստինի [[Գազա քաղաք]]ում երկու խմբավորումների` «[[Մուսուլման եղբայրներ]]ի»<ref>Մուսուլման եղբայրների միավորում - (արաբ. جماعة الاخوان المسلمين)` իսլամական կազմակերպություն` ստեղծված Եգիպտոսում 20-րդ դարի 20-ական թվականներին Հասան ալ-Բաննայի կողմից: Ներկայումս «Մուսուլման եղբայրները» կազմում են բազմաճյուղ միջազգային կազմակերպություն, որ գործում է մեծամասամբ մուսուլմանական երկրներում։</ref> պաղեստինյան թևի և «Պաղեստինի [[Իսլամական Ջիհադ]]ի»<ref>Իսլամական Ջիհադ շարժումը Պաղեստինում ‎ (արաբ. – حركة الجهاد الإسلامي في فلسطين) Հիմնադրվել է 1970-ականերին Ֆաթիհ Շաքաքի և Աբդ ալ-Ազիզ Ավադի կողմից Գազայում` որպես եգիպտական «Իսլամական Ջիհադի» առանձին թև:</ref> հիմքի վրա (պաշտոնապես գրանցված` որպես մշակութային-լուսավորչական և բարեգործական կազմակերպություններ) [[Աբդել Ազիզ առ-Ռանտիսսի]]յի և [[շեյխ]] [[Ահմեդ Յասին]]ի<ref>Շեյխ Ահմեդ Յասին (الشيخ أحمد ياسين) – Համաս պաղեստինյան շարժման համահիմնադիր և հոգևոր առաջնորդ։</ref> կողմից, ով հռչակել էր, որ ցանկացած հրեայի կարելի է համարել ռազմական օկուպանտ և իրենց պարտականությունն է ոչնչացնել վերջիններիս, իսկ Պաղեստինի ազատագրումը ծովից մինչև [[Հորդանան]] իրենց ստրատեգիական նպատակն է ու չկա ավելի սուրբ ու կարևոր նպատակ։ Ինչպես հայտարարել էր շեյխ Յասինը, հրեական գերիշխանության ազատագրումից հետո [[Պաղեստին]]ը կդառնա արաբական և մուսուլմանական աշխարհի կենտրոնը։ Համասը կոչ է անում [[Իսրայել]]ի ֆիզիկական բնաջնջման և հետապնդում է բոլոր անոնք որոնք համագործակցում են Իսրայելի հետ։
Համաս հիմնվել է [[1987]]թ. [[դեկտեմբերի 14]]-ին` [[Առաջին Ինթիֆադա]]յի<ref>انتفاضة (արաբ. – ընդվզում, ժողովրդական աբստամբություն) Ներկայում այդ բառի տակ հասկացվում է պաղեստինյան ժողովրդի պայքարն Իսրայել պետության դեմ։ Ինթիֆադան վերջին երեք տասնամյակում համարվել է իսրայլապաղեստինյան հակամարտության նշանակալի ասպեկտներից մեկը. սկսել է 1987թ.։ Բացի պաղեստինյան իրադարձություններից վերոնշյալ տերմինով են անվանվել նաև զանգվածային ելույթները [[Բահրեյն]]ում, [[Սաուդյան Արաբիա]]յում, [[Իրաք]]ում և [[Արևմտյան Սահարա]]յում:</ref> տարիներին, Պաղեստինի [[Գազա քաղաք]]ում երկու խմբավորումների` «[[Մուսուլման եղբայրներ]]ի»<ref>Մուսուլման եղբայրների միավորում - (արաբ. جماعة الاخوان المسلمين)` իսլամական կազմակերպություն` ստեղծված [[Եգիպտոս]]ում 20-րդ դարի 20-ական թվականներին [[Հասան ալ-Բաննա]]յի կողմից։ Ներկայումս «Մուսուլման եղբայրները» կազմում են բազմաճյուղ միջազգային կազմակերպություն, որ գործում է մեծամասամբ մուսուլմանական երկրներում։</ref> պաղեստինյան թևի և «Պաղեստինի [[Իսլամական Ջիհադ]]ի»<ref>Իսլամական Ջիհադ շարժումը Պաղեստինում ‎(արաբ. – حركة الجهاد الإسلامي في فلسطين) հիմնադրվել է 1970-ականերին [[Ֆաթիհ Շաքաք]]ի և [[Աբդ ալ-Ազիզ Ավադ]]ի կողմից Գազայում` որպես եգիպտական «Իսլամական Ջիհադի» առանձին թև։</ref> հիմքի վրա (պաշտոնապես գրանցված` որպես մշակութային-լուսավորչական և բարեգործական կազմակերպություններ) [[Աբդել Ազիզ առ-Ռանտիսսի]]յի և [[շեյխ]] [[Ահմեդ Յասին]]ի<ref>Շեյխ Ահմեդ Յասին (الشيخ أحمد ياسين) – Համաս պաղեստինյան շարժման համահիմնադիր և հոգևոր առաջնորդ։</ref> կողմից, ով հռչակել էր, որ ցանկացած հրեայի կարելի է համարել ռազմական օկուպանտ և իրենց պարտականությունն և ստրատեգիական նպատակն է ազատագրել Պաղեստինը վերգրավելով Իսրայելը ամբողջությամբ և հաստատել պաղեստինյան իսլամական պետություն ծովից մինչև [[Հորդանան]]։ Ինչպես հայտարարել էր շեյխ Յասինը, հրեական գերիշխանության ազատագրումից հետո [[Պաղեստին]]ը կդառնա արաբական և մուսուլմանական աշխարհի կենտրոնը։

Հանրածանոթ ինքասպան ռմբակոծումների և ուրիշ հարձակումների համար հրեա զինվորների և քաղաքացիների վրա, Համաս նաև վարում է ընդարձակ հասարակական ծրագիրներ և ժողովրդավարություն շահել է Պաղեստինում հաստատելով հիվանդանոցներ, ուսումնական հաստատություններ, գրադարաններ և այլ ծառայություններ<ref>[http://www.mndaily.com/articles/2006/01/31/66888 "Palestinian election raises varying opinions within U"]. ''The Minnesota Daily''. հունվարի 31, 2006</ref> [[Արևմտյան ափ]]ում և [[Գազա]]յում։<ref name="CFR1">[http://www.cfr.org/publication/8968/ Համաս] - Խորհուրդ արտաքին հարաբերությունների վրա։</ref> Համասի քաղաքական թևը շահել է բազմաթիվ ընտրություններ Գազայում, [[Քալքիլյա]]յում և [[Նաբլուս]]ում։ Հունվարի 2006-ին, Համաս շահել է Պաղեստինյան խորհրդարանական ընտրությունները, ստանալով 76 աթոռ 132-ի վրա, իսկ նախորդ իշխող կուսակցությունը [[Ֆաթահ]]ն՝ 43 աթոռ։ Համասի հաղթանակից իվեր, կոնֆլիկտ ծագել է Համասի և Ֆաթահի միջև։ Հունիսի 2007թ. [[Գազայի մարտ]]ից ետք ուր Համասը զենքի ուժով գրավել է Գազան, Ֆաթահն դուրս մղել է ընտրված Համասի պաշտոնյաներ Պաղեստինյան Ազգային Իշխանությունից Արևմտյան ափում, փոխարինելով Ֆաթահի անդամներով և ինքնականերով։ Սա գործողությունը տեսնվել է պաղեստինցի և այլ մտավորականների կողմից իբրև հակաօրինական։<ref>[http://www.jpost.com/servlet/Satellite?pagename=JPost%2FJPArticle%2FShowFull&cid=1181813074587 Carter: Stop favoring Fatah over Hamas] [[The Jerusalem Post]] հունիսի 19, 2007</ref><ref>[http://www.theage.com.au/news/world/exposing-the-bitter-truth-of-gaza-carnage/2007/06/22/1182019365851.html Exposing the bitter truth of Gaza carnage] [[The Age]] հունիսի 23, 2007</ref> Հունիսի 18, 2007թ-ին, Պաղեստինյան նախագահ և Ֆաթահի անդամ [[Մահմուդ Աբաս]] օրենքից դուրս հայտարարել է Համասը հրամանագիրով։<ref>[http://www.cnn.com/2007/WORLD/meast/06/17/palestinian.cabinet/index.html CNN - Abbas outlaws Hamas militia forces]</ref>

Համասը ճանչցվել է իբրև ահաբեկչական կազմակերպություն [[ԱՄՆ]]-ից, [[Կանադա]]յից, [[Եվրոպական Միություն]]ից, Իսրայելից և [[Ջապոնիա]]յից։


== Նոտագրություն ==
== Նոտագրություն ==

22:04, 11 հունվարի 2009-ի տարբերակ

Պատկեր:Logo of Hamas.svg
Համաս կազմակեպության զինանշանը։

Համաս (արաբերեն՝ حركة حماس; կամ ամբողջական անվանումով Հարաքաթ ալ-Մուկավամա ալ-Իսլամիյան (արաբերեն՝ حركة المقاومة الاسلامية), որը արաբերենից թարգմանաբար նշանակում է «Իսլամական դիմադրության շարժում»[1] պաղեստինյան իսլամիստ կուսակցություն է որ տիրում է մեծամասնությունը աթոռների Պաղեստինյան Ազգային Իշխանության ընտրված օրենսդրական խորհուրդում։[2]

Համաս հիմնվել է 1987թ. դեկտեմբերի 14-ին` Առաջին Ինթիֆադայի[3] տարիներին, Պաղեստինի Գազա քաղաքում երկու խմբավորումների` «Մուսուլման եղբայրների»[4] պաղեստինյան թևի և «Պաղեստինի Իսլամական Ջիհադի»[5] հիմքի վրա (պաշտոնապես գրանցված` որպես մշակութային-լուսավորչական և բարեգործական կազմակերպություններ) Աբդել Ազիզ առ-Ռանտիսսիյի և շեյխ Ահմեդ Յասինի[6] կողմից, ով հռչակել էր, որ ցանկացած հրեայի կարելի է համարել ռազմական օկուպանտ և իրենց պարտականությունն և ստրատեգիական նպատակն է ազատագրել Պաղեստինը վերգրավելով Իսրայելը ամբողջությամբ և հաստատել պաղեստինյան իսլամական պետություն ծովից մինչև Հորդանան։ Ինչպես հայտարարել էր շեյխ Յասինը, հրեական գերիշխանության ազատագրումից հետո Պաղեստինը կդառնա արաբական և մուսուլմանական աշխարհի կենտրոնը։

Հանրածանոթ ինքասպան ռմբակոծումների և ուրիշ հարձակումների համար հրեա զինվորների և քաղաքացիների վրա, Համաս նաև վարում է ընդարձակ հասարակական ծրագիրներ և ժողովրդավարություն շահել է Պաղեստինում հաստատելով հիվանդանոցներ, ուսումնական հաստատություններ, գրադարաններ և այլ ծառայություններ[7] Արևմտյան ափում և Գազայում։[8] Համասի քաղաքական թևը շահել է բազմաթիվ ընտրություններ Գազայում, Քալքիլյայում և Նաբլուսում։ Հունվարի 2006-ին, Համաս շահել է Պաղեստինյան խորհրդարանական ընտրությունները, ստանալով 76 աթոռ 132-ի վրա, իսկ նախորդ իշխող կուսակցությունը Ֆաթահն՝ 43 աթոռ։ Համասի հաղթանակից իվեր, կոնֆլիկտ ծագել է Համասի և Ֆաթահի միջև։ Հունիսի 2007թ. Գազայի մարտից ետք ուր Համասը զենքի ուժով գրավել է Գազան, Ֆաթահն դուրս մղել է ընտրված Համասի պաշտոնյաներ Պաղեստինյան Ազգային Իշխանությունից Արևմտյան ափում, փոխարինելով Ֆաթահի անդամներով և ինքնականերով։ Սա գործողությունը տեսնվել է պաղեստինցի և այլ մտավորականների կողմից իբրև հակաօրինական։[9][10] Հունիսի 18, 2007թ-ին, Պաղեստինյան նախագահ և Ֆաթահի անդամ Մահմուդ Աբաս օրենքից դուրս հայտարարել է Համասը հրամանագիրով։[11]

Համասը ճանչցվել է իբրև ահաբեկչական կազմակերպություն ԱՄՆ-ից, Կանադայից, Եվրոպական Միությունից, Իսրայելից և Ջապոնիայից։

Նոտագրություն

  1. ↑ Համաս բարը նշանակում է «զորություն և քաջություն» ըստ իր կանոնադրության MidEast web-ի վրա "MidEast Web Historical Documents: The Covenant of the Islamic Resistance Movement (Hamas)". Copyright 1999–2002. MidEast Web։
  2. ↑ "Hamas sweeps to election victory" BBC News
  3. ↑ انتفاضة (արաբ. – ընդվզում, ժողովրդական աբստամբություն) Ներկայում այդ բառի տակ հասկացվում է պաղեստինյան ժողովրդի պայքարն Իսրայել պետության դեմ։ Ինթիֆադան վերջին երեք տասնամյակում համարվել է իսրայլապաղեստինյան հակամարտության նշանակալի ասպեկտներից մեկը. սկսել է 1987թ.։ Բացի պաղեստինյան իրադարձություններից վերոնշյալ տերմինով են անվանվել նաև զանգվածային ելույթները Բահրեյնում, Սաուդյան Արաբիայում, Իրաքում և Արևմտյան Սահարայում:
  4. ↑ Մուսուլման եղբայրների միավորում - (արաբ. جماعة الاخوان المسلمين)` իսլամական կազմակերպություն` ստեղծված Եգիպտոսում 20-րդ դարի 20-ական թվականներին Հասան ալ-Բաննայի կողմից։ Ներկայումս «Մուսուլման եղբայրները» կազմում են բազմաճյուղ միջազգային կազմակերպություն, որ գործում է մեծամասամբ մուսուլմանական երկրներում։
  5. ↑ Իսլամական Ջիհադ շարժումը Պաղեստինում ‎(արաբ. – حركة الجهاد الإسلامي في فلسطين) հիմնադրվել է 1970-ականերին Ֆաթիհ Շաքաքի և Աբդ ալ-Ազիզ Ավադի կողմից Գազայում` որպես եգիպտական «Իսլամական Ջիհադի» առանձին թև։
  6. ↑ Շեյխ Ահմեդ Յասին (الشيخ أحمد ياسين) – Համաս պաղեստինյան շարժման համահիմնադիր և հոգևոր առաջնորդ։
  7. ↑ "Palestinian election raises varying opinions within U". The Minnesota Daily. հունվարի 31, 2006
  8. ↑ Համաս - Խորհուրդ արտաքին հարաբերությունների վրա։
  9. ↑ Carter: Stop favoring Fatah over Hamas The Jerusalem Post հունիսի 19, 2007
  10. ↑ Exposing the bitter truth of Gaza carnage The Age հունիսի 23, 2007
  11. ↑ CNN - Abbas outlaws Hamas militia forces

Կաղապար:Link FA

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Համաս&oldid=146137» էջից