«Տաջիկստան»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ clean up, replaced: → oգտվելով ԱՎԲ |
չ clean up, replaced: → (54), → (25) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Տեղեկաքարտ Երկիր |
{{Տեղեկաքարտ Երկիր |
||
|native_name |
|native_name = <span style="line-height:1.33em;">Տաջիկստանի Հանրապետություն</span> |
||
|conventional_long_name |
|conventional_long_name = <span style="line-height:1.33em;"> '''{{unicode|Ҷумҳурии Тоҷикистон}}''' <br />''Ջոմհուրի-յի Տոջիկստոն''<br />'''جمهوری تاجیکستان'''</span> |
||
|common_name |
|common_name = Տաջիկստանի |
||
|image_flag |
|image_flag = Flag of Tajikistan.svg |
||
|image_coat |
|image_coat = Coat of arms of Tajikistan.svg |
||
|symbol_type |
|symbol_type = Coat of Arms |
||
|image_map = LocationTajikistan.svg |
|image_map = LocationTajikistan.svg |
||
|national_motto = |
|national_motto = |
||
|national_anthem |
|national_anthem = ''[[Սուրուդի Միլլի]]'' |
||
|official_languages =[[Տաջիկերեն]] |
|official_languages =[[Տաջիկերեն]] |
||
|capital |
|capital = [[Դուշանբե]] |
||
|latd=38 |latm=33 |latNS=N |longd=68 |longm=48 |longEW=E |
|latd=38 |latm=33 |latNS=N |longd=68 |longm=48 |longEW=E |
||
|largest_city |
|largest_city = մայրաքաղաք |
||
|demonym |
|demonym = Tajik or Tajikistani |
||
|government_type |
|government_type = <!-- [[Unitary state]] թարգմանել հայերենի--> |
||
|leader_title1 |
|leader_title1 = [[Տաջիկստանի Նախագահ|Նախագահ]] |
||
|leader_name1 |
|leader_name1 = [[Էմոմալի Ռահմոն]] |
||
|leader_title2 |
|leader_title2 = [[Տաջիկստանի Վարչապետ|Վարչապետ]] |
||
|leader_name2 |
|leader_name2 = [[Ակիլ Ակիլով]] |
||
|sovereignty_type |
|sovereignty_type = [[Անկախություն]] |
||
|sovereignty_note |
|sovereignty_note = [[ԽՍՀՄ]]-ից |
||
|established_event1 = [[Սամանիդ հարստություն|Սամանիդ հարստության]] հաստատում |
|established_event1 = [[Սամանիդ հարստություն|Սամանիդ հարստության]] հաստատում |
||
|established_date1 |
|established_date1 = <br />875 AD |
||
|established_event2 = Հայտարարված |
|established_event2 = Հայտարարված |
||
|established_date2 |
|established_date2 = [[սեպտեմբերի 9]] [[1991]] |
||
|established_event3 = Ամբողջված |
|established_event3 = Ամբողջված |
||
|established_date3 |
|established_date3 = [[դեկտեմբերի 25]] [[1991]] |
||
|area_rank = 95-րդ |
|area_rank = 95-րդ |
||
|area_magnitude = 1 E11 |
|area_magnitude = 1 E11 |
||
|area |
|area = 143,100 |
||
|areami² |
|areami² = 55,251 |
||
|percent_water |
|percent_water = 0.3 |
||
|population_estimate |
|population_estimate = 7,320,000 |
||
|population_estimate_rank = 100-րդ |
|population_estimate_rank = 100-րդ |
||
|population_estimate_year = հուլիս 2006 |
|population_estimate_year = հուլիս 2006 |
||
|population_census |
|population_census = 6,127,000 |
||
|population_census_year |
|population_census_year = 2000 |
||
|population_density_km2 = 45 |
|population_density_km2 = 45 |
||
|population_density_sq_mi = 117 |
|population_density_sq_mi = 117 |
||
|population_density_rank = 151-րդ |
|population_density_rank = 151-րդ |
||
|GDP_PPP |
|GDP_PPP = $8.802 բիլիոն <!--IMF--> |
||
|GDP_PPP_rank |
|GDP_PPP_rank = 139-րդ |
||
|GDP_PPP_year |
|GDP_PPP_year = 2005 |
||
|GDP_PPP_per_capita = $1,388 |
|GDP_PPP_per_capita = $1,388 |
||
|GDP_PPP_per_capita_rank = 159-րդ |
|GDP_PPP_per_capita_rank = 159-րդ |
||
|HDI_year |
|HDI_year = 2004 |
||
|HDI = {{steady}}0.652 |
|HDI = {{steady}}0.652 |
||
|HDI_rank |
|HDI_rank = 122-րդ |
||
|HDI_category |
|HDI_category = <font color="#ffcc00">միջին</font> |
||
|Gini |
|Gini = 32.6 |
||
|Gini_year = 2003 |
|Gini_year = 2003 |
||
|Gini_category |
|Gini_category = <font color="#ffcc00">միջին</font> |
||
|currency |
|currency = [[Սոմոնի]] |
||
|currency_code |
|currency_code = TJS |
||
|country_code |
|country_code = |
||
|time_zone = TJT |
|time_zone = TJT |
||
|utc_offset |
|utc_offset = +5 |
||
|time_zone_DST |
|time_zone_DST = |
||
|utc_offset_DST = |
|utc_offset_DST = |
||
|cctld |
|cctld = [[.tj]] |
||
|calling_code |
|calling_code = 992 |
||
}} |
}} |
||
20:25, 2 Սեպտեմբերի 2013-ի տարբերակ
Տաջիկստանի Հանրապետություն Ҷумҳурии Тоҷикистон Ջոմհուրի-յի Տոջիկստոն جمهوری تاجیکستان |
||||
---|---|---|---|---|
|
||||
Ազգային օրհներգ՝ Սուրուդի Միլլի | ||||
|
||||
Մայրաքաղաք և ամենամեծ քաղաք | Դուշանբե | |||
Պետական լեզուներ | Տաջիկերեն | |||
Կառավարում | ||||
- | Նախագահ | Էմոմալի Ռահմոն | ||
- | Վարչապետ | Ակիլ Ակիլով | ||
Անկախություն | ԽՍՀՄ-ից | |||
- | Սամանիդ հարստության հաստատում | 875 AD |
||
- | Հայտարարված | սեպտեմբերի 9 1991 | ||
- | Ամբողջված | դեկտեմբերի 25 1991 | ||
Տարածք | ||||
- | Ընդհանուր | 143,100 կմ² (95-րդ) | ||
- | Ջրային (%) | 0.3 | ||
Բնակչություն | ||||
- | հուլիս 2006 նախահաշիվը | 7,320,000 (100-րդ) | ||
- | 2000 մարդահամարը | 6,127,000 | ||
ՀՆԱ (ԳՀ) | 2005 գնահատում | |||
- | Ընդհանուր | $8.802 բիլիոն (139-րդ) | ||
- | Մեկ շնչի հաշվով | $1,388 (159-րդ) | ||
Ջինի (2003) | 32.6 (միջին) | |||
ՄՆԶԻ (2004) | 0.652 (միջին) (122-րդ) | |||
Արժույթ | Սոմոնի (TJS) | |||
Ժամային գոտի | TJT (ՀԿԺ+5) | |||
Ազգային դոմեն | .tj | |||
Հեռախոսային կոդ | +992 |
Տաջիկստան (Тоҷикистон), պետություն Կենտրոնական Ասիայում։ Սահմանակցում է Ուզբեկստանին, Ղրղզստանին, Չինաստանին և Աֆղանստանին։ Նախկին խորհրդային հանրապետություն, անկախացել է 1991 թ.։ ԱՊՀ անդամ պետություն է։
Աշխարհագրական նկարագիր
Ունի խիստ լեռնային մակերևույթ, որի մոտ կեսի բարձրությունը գերազանցում է ծովի մակարդակի 3000 մ-ը։ Երկրի արևելյան խիստ նոսր է բնակեցված. այս շրջանում գտնվում է Պամիր լեռնաշղթան, որի Իսմիաիլ Սամանի գագաթը նախկինում Խորհրդային Միության ամենաբարձր կետն էր (կոչվում էր Կոմունիզմի պիկ)։ Երկրի արևելյան հատվածում է գտնվում Բադախշան ինքնավար շրջանը, որտեղ բնակվում են բազմաթիվ փոքր ազգություններ։
Մայրաքաղաք Դուշանբեն գտնվում է երկրի արևմտյան շրջանում, Հիդոր լեռնաշղթայի ստորոտում, որտեղով հոսում են Ամուր Դարյա և Սիր Դարյա գետերը։ Տաջիկստանի արևմտյան շրջանը նեղ միջանցքով կապված է Սոգդիա շրջանի հետ։ Վերջինում գտնվում է երկրի բնակչության թվով երկրորդ քաղաքը՝ Խոջանդը։
Տաջիկստանի մաս են կազմում նաև մի քանի էքսկլավներ, որոնցից խոշորագույնը՝ Վորուխը աշխարհրագրորեն ընկած է Ղրղզստանի տարածքում։
Տարածքային բաժանում
Վարչականորեն բաժանված է 4 մարզերի, որոնք են՝
- Սուղդ
- Կարոտեգին
- Խաթլոն
- Գորնո-Բադաշխան (ինքնավար մարզ)
Ազգագրություն
Ազգաբնակչությունը կազմում է 7.349.145 (2009 թ. տվյալներով), որոնց գերակշիռ մասը տաջիկներ են։ Տաջիկերենը իրանական լեզու է և մեծ ընդհանրություններ ունի պարսկերենի հետ, որի պատճառով համարվում է պարսկերեն լեզվի տարբերակ։ Տաջիկստանից բացի պետական լեզու է Իրանում և Աֆղանստանում։
Ազգային փոքրամասնությունների շարքում կարևոր տեղ են զբաղեցնում ուզբեկները և ապա ռուսները, վերջիններիս մեծ մասը սակայն լքել է երկիրը քաղաքացիկան պատերազմի տարիներին։
Տնտեսություն
Արտաքին առևտրի կարևոր բաղադրիչներն են մետաքսի և ալյումինի արտահանումը (վերջինս հիմնականում Տուրսունզոդա քաղաքից) և ավելի նվազ չափով՝ արծաթը, ոսկին, ուրանիումը և վոլֆրամը։ Տաջիկստանի տնտեսություն ծանր կացության մեջ է հայտնվել վեց տարի տևած քաղաքացիական պատերազմի հետևանքով։
Աղքատություն
Տաջիկստանը նախկին խորհրդային հանրապետություններից ամենաաղքատն է և աշխարհիի ամենաաղքատ պետություններից մեկը։ ՄԱԿ-ի տվյալների համաձայն, բնակչության 44,4% ապրում է աղքատության շեմից ցածր մակարդակում։[1]
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Տաջիկստան կատեգորիայում։ |
|
|