«Խաշխաշ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ clean up, replaced: : → ։ oգտվելով ԱՎԲ |
չ clean up, replaced: → (8) oգտվելով ԱՎԲ |
||
| Տող 20. | Տող 20. | ||
}} |
}} |
||
'''Խաշխաշ''' ({{lang-lat|Papaver}}), կակաչ, [[կակաչազգիներ]]ի ընտանիքի միամյա, երկամյա կամ բազմամյա բույսերի ցեղ։ |
'''Խաշխաշ''' ({{lang-lat|Papaver}}), կակաչ, [[կակաչազգիներ]]ի ընտանիքի միամյա, երկամյա կամ բազմամյա բույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 100 տեսակ։ Տարածված է առավելապես [[Հյուսիսային կիսագունդ|Հյուսիսային կիսագնդում]]։ [[Ձեթ]] և [[ափիոն]] պարունակող [[սերմ]]եր ստանալու նպատակով մշակվում է մեկ տեսակը՝ խաշխաշի քնաբերը ({{lang-lat|P. somniferum}}), որն ունի 8 ենթատեսակ։ Միամյա, 80-150 սմ բարձրության բույս է, [[արմատ]]ն առանցքային է, [[ցողուն]]ը՝ կանգուն, [[տերև]]ները նստադիր են, մազմզոտ, խոշոր, [[պտուղ]]ը տուփիկ է։ Սերմերը մանր են, տարբեր գույնի։ |
||
Ձիթատու խաշխաշի սերմերը պարունակում են 46-56% ձեթ և մինչև 20% [[սպիտակուց]]ներ։ Ձեթն օգտագործվում է [[հրուշակեղեն]]ի և [[պահածո]]ների արտադրությունում, [[օծանելիք]]ի արդյունաբերության մեջ։ |
Ձիթատու խաշխաշի սերմերը պարունակում են 46-56% ձեթ և մինչև 20% [[սպիտակուց]]ներ։ Ձեթն օգտագործվում է [[հրուշակեղեն]]ի և [[պահածո]]ների արտադրությունում, [[օծանելիք]]ի արդյունաբերության մեջ։ Քուսպն արժեքավոր կեր է, 1 կգ-ը համարժեք է 1,1 կերային միավորի։ Ափիոն-հումքը հավաքում են հասունության փուլում (ծաղկումից 20 օր անց), կանաչ տուփիկների վրա հատուկ գործիքով խազեր են առաջացնում, կաթնանման ափիոնը դուրս է հոսում, մածուցիկանում, և այդ վիճակում հավաքում են։ Ձիթատու խաշխաշի եվրասիական ենթատեսակը մշակվում է [[Ուկրաինա]]յում, [[Թաթարստան]]ում և [[Բաշկիրիա]]յում, [[Պովոլժիե]]ում, [[Սիբիր]]ում, իսկ մինչև [[1974]] թ.-ը ափիոնատու խաշխաշի տյանշանական ենթատեսակը մշակվել է Կիրգիզական ԽՍՀ-ում։ |
||
{{ՀՍՀ}} |
{{ՀՍՀ}} |
||
05:38, 24 Օգոստոսի 2013-ի տարբերակ
| Խաշխաշ | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||
|
||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||
| Papaver
| ||||||||||
|
Խաշխաշ (լատին․՝ Papaver), կակաչ, կակաչազգիների ընտանիքի միամյա, երկամյա կամ բազմամյա բույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 100 տեսակ։ Տարածված է առավելապես Հյուսիսային կիսագնդում։ Ձեթ և ափիոն պարունակող սերմեր ստանալու նպատակով մշակվում է մեկ տեսակը՝ խաշխաշի քնաբերը (լատին․՝ P. somniferum), որն ունի 8 ենթատեսակ։ Միամյա, 80-150 սմ բարձրության բույս է, արմատն առանցքային է, ցողունը՝ կանգուն, տերևները նստադիր են, մազմզոտ, խոշոր, պտուղը տուփիկ է։ Սերմերը մանր են, տարբեր գույնի։
Ձիթատու խաշխաշի սերմերը պարունակում են 46-56% ձեթ և մինչև 20% սպիտակուցներ։ Ձեթն օգտագործվում է հրուշակեղենի և պահածոների արտադրությունում, օծանելիքի արդյունաբերության մեջ։ Քուսպն արժեքավոր կեր է, 1 կգ-ը համարժեք է 1,1 կերային միավորի։ Ափիոն-հումքը հավաքում են հասունության փուլում (ծաղկումից 20 օր անց), կանաչ տուփիկների վրա հատուկ գործիքով խազեր են առաջացնում, կաթնանման ափիոնը դուրս է հոսում, մածուցիկանում, և այդ վիճակում հավաքում են։ Ձիթատու խաշխաշի եվրասիական ենթատեսակը մշակվում է Ուկրաինայում, Թաթարստանում և Բաշկիրիայում, Պովոլժիեում, Սիբիրում, իսկ մինչև 1974 թ.-ը ափիոնատու խաշխաշի տյանշանական ենթատեսակը մշակվել է Կիրգիզական ԽՍՀ-ում։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|