«Կրետե»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
չ clean up, replaced: → (4), դ: → դ։, ը: → ը։ (2), մ: → մ։, ն: → ն։ (5), տ: → տ։ (2), ր: → ր։ (2), ք: → ք։, ): → )։ oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 16. | Տող 16. | ||
}} |
}} |
||
'''Կրետե''' ({{lang-el|Κρήτη}} ''Կրիտի''), |
'''Կրետե''' ({{lang-el|Κρήτη}} ''Կրիտի''), [[Հունաստան]]ի [[Հունաստանի կղզիների ցանկ|ամենախոշոր]] եւ [[Միջերկրական ծով]]ի մեծությամբ հինգերորդ [[կղզի]]ն: Հեռավորությունը [[Եվրոպա]]յից 110 կմ է, [[Ասիա]]յից` 175 կմ և [[Աֆրիկա]]յից 300 կմ: Կենտրոնն է [[Իրակլիոն]] քաղաքը: |
||
Կրետեյի [[Մինոսյան քաղաքակրթություն]]ը, որ գոյատևել է [[մ.թ.ա. 2600]]-ից առ [[մ.թ.ա. 1400]] թ-ը, համարվում [[Եվրոպա]]յի ամենահին քաղաքակրթություններից մեկը: <br /> |
Կրետեյի [[Մինոսյան քաղաքակրթություն]]ը, որ գոյատևել է [[մ.թ.ա. 2600]]-ից առ [[մ.թ.ա. 1400]] թ-ը, համարվում [[Եվրոպա]]յի ամենահին քաղաքակրթություններից մեկը: <br /> |
||
Ներկայումս Կրետեն Հունական հանրապետության տասներեք մարզերից մեկն է եւ համարվում է երկրի տնտեսական եւ մշակութային կենտրոններից մեկը: |
Ներկայումս Կրետեն Հունական հանրապետության տասներեք մարզերից մեկն է եւ համարվում է երկրի տնտեսական եւ մշակութային կենտրոններից մեկը: |
||
Տող 22. | Տող 22. | ||
<br /> |
<br /> |
||
[[Պատկեր:GreeceCrete.png|thumb|right]] |
[[Պատկեր:GreeceCrete.png|thumb|right]] |
||
Կղզու մակերեսը կազմում է 8261 կմ<sup>2</sup> (Գավդոս եւ Դիա կղզիների հետ միասին` 8336 կմ<sup>2</sup>) |
Կղզու մակերեսը կազմում է 8261 կմ<sup>2</sup> (Գավդոս եւ Դիա կղզիների հետ միասին` 8336 կմ<sup>2</sup>)։<br /> |
||
Բնակչությունը կազմում է 623 հազար |
Բնակչությունը կազմում է 623 հազար մարդ։ |
||
== Կրետեն առասպելաբանության մեջ == |
== Կրետեն առասպելաբանության մեջ == |
||
<br /> |
<br /> |
||
Կրետեն ունի հարուստ [[Հին հունական առասպելներ|դիցաբանություն]], որը մեծապես կապված է հին հունական աստվածների եւ մասամբ նաեւ` մինոսյան քաղաքակրթության |
Կրետեն ունի հարուստ [[Հին հունական առասպելներ|դիցաբանություն]], որը մեծապես կապված է հին հունական աստվածների եւ մասամբ նաեւ` մինոսյան քաղաքակրթության հետ։ |
||
* Իդա լեռան Իդայոն քարանձավում է ծնվել [[Զեւս]] աստվածը, ում մայրը` [[Հռեա]]ն փախել էր իր ամուսին [[Քրոնոս]]ից: |
* Իդա լեռան Իդայոն քարանձավում է ծնվել [[Զեւս]] աստվածը, ում մայրը` [[Հռեա]]ն փախել էր իր ամուսին [[Քրոնոս]]ից: |
||
* Պաքսիմադիա կղզիները [[Արտեմիս]] ստվածուհու եւ [[Ապոլոն]] աստծո ծննդավայրն |
* Պաքսիմադիա կղզիները [[Արտեմիս]] ստվածուհու եւ [[Ապոլոն]] աստծո ծննդավայրն են։ Փաիստոսում տարածված էր նրանց մոր` Լետոն աստվածուհու պաշտամունքը։ |
||
* [[Աթենաս]] աստվածուհին լողացել է Վուլիսմենի |
* [[Աթենաս]] աստվածուհին լողացել է Վուլիսմենի լճում։ |
||
* Զեւս աստվածը Կրետեում շանթահարեց կղզին ահաբեկող հսկա |
* Զեւս աստվածը Կրետեում շանթահարեց կղզին ահաբեկող հսկա մողեսին։ Մողեսը վայրկենապես քարացավ եւ դարձավ Դիա անունով կղզին։ Կղզին երեւում է [[Կնոսոս]]ից եւ ունի հսկայական մողեսի ձեւ: |
||
* Լեֆկաի կղզյակները [[սիրեն]]ների եւ [[մուսա]]ների մրցույթի հետեւանք |
* Լեֆկաի կղզյակները [[սիրեն]]ների եւ [[մուսա]]ների մրցույթի հետեւանք են։ Մուսաներն այնքան էին վշտացել պարտության համար, որ պոկոտեցին իրենց մրցակիցների թեւերի փետուրները։ Սիրենները սպիտակեցին եւ թափվեցին ծովի մեջ Ապտերայի («անփետուր») մոտ եւ Լեֆկաի ծովախորշում ձեւավորեցին կղզիներ։ |
||
* Հերակլեսն իր հրաշագործություններից մեկի ժամանակ Կրետեի ցուլին տարավ [[Պելոպոնես]]: |
* Հերակլեսն իր հրաշագործություններից մեկի ժամանակ Կրետեի ցուլին տարավ [[Պելոպոնես]]: |
||
* Եւրոպայի ու Զեւսի ամուսնությունից ծնվեցին երեք որդի` [[Մինոսյան քաղաքակրթություն|Մինոսյան քաղաքակրթության]] հիմնադիրներ [[Հռադամանթիս]]ը եւ [[Մինոս]]ը եւ [[Լիկիայում]] իր պետությունը հիմնած [[Սարպեդոն]]ը: |
* Եւրոպայի ու Զեւսի ամուսնությունից ծնվեցին երեք որդի` [[Մինոսյան քաղաքակրթություն|Մինոսյան քաղաքակրթության]] հիմնադիրներ [[Հռադամանթիս]]ը եւ [[Մինոս]]ը եւ [[Լիկիայում]] իր պետությունը հիմնած [[Սարպեդոն]]ը: |
||
* Մահից հետո Մինոս թագավորը դարձավ Հադեսի մեռյալների |
* Մահից հետո Մինոս թագավորը դարձավ Հադեսի մեռյալների դատավոր։ |
||
* Կնոսոսի պալատի լաբիւրինթոսի հետ է կապված [[Թեսեւս]]ի եւ [[Մինոտավրոս]]ի առասպելը, որում Թեսեւսը տապալում է |
* Կնոսոսի պալատի լաբիւրինթոսի հետ է կապված [[Թեսեւս]]ի եւ [[Մինոտավրոս]]ի առասպելը, որում Թեսեւսը տապալում է Մինոտավրոսին։ |
||
* Մինոս արքայի մոտ գերի ընկած [[Իկարուս եւ Դեդալոս|Իկարուս]]ն ու [[Իկարուս եւ Դեդալոս|Դեդալոս]]ը նրանից ազատվելու համար պատրաստեցին թեւեր, ամրացրեցին իրենց վրա եւ թռան |
* Մինոս արքայի մոտ գերի ընկած [[Իկարուս եւ Դեդալոս|Իկարուս]]ն ու [[Իկարուս եւ Դեդալոս|Դեդալոս]]ը նրանից ազատվելու համար պատրաստեցին թեւեր, ամրացրեցին իրենց վրա եւ թռան երկինք։ |
||
== Կրետեում ծնված նշանավոր մարդիկ == |
== Կրետեում ծնված նշանավոր մարդիկ == |
||
<br /> |
<br /> |
||
[[Պատկեր:El greco.JPG|thumb|[[Էլ Գրեկո]]]] |
[[Պատկեր:El greco.JPG|thumb|[[Էլ Գրեկո]]]] |
||
* [[Էլ Գրեկո]]` Վերածննդի դարաշրջանի նկարիչ; |
* [[Էլ Գրեկո]]` Վերածննդի դարաշրջանի նկարիչ; |
||
* [[Նանա Մուսկուրի]]` երգչուհի; |
* [[Նանա Մուսկուրի]]` երգչուհի; |
||
* [[Օդիսեաս Էլիտիս]]` բանաստեղծ, 1979թ. գրականության [[Նոբելյան մրցանակ]]ակիր; |
* [[Օդիսեաս Էլիտիս]]` բանաստեղծ, 1979թ. գրականության [[Նոբելյան մրցանակ]]ակիր; |
||
* [[Գեորգիոս Սամարաս]]` ֆուտբոլիստ; |
* [[Գեորգիոս Սամարաս]]` ֆուտբոլիստ; |
||
* [[Էլեֆթերիոս Վենիզելոս]]` [[Հունաստան]]ի նախկին |
* [[Էլեֆթերիոս Վենիզելոս]]` [[Հունաստան]]ի նախկին վարչապետ։ |
||
[[Կատեգորիա:Հունաստանի կղզիներ]] |
[[Կատեգորիա:Հունաստանի կղզիներ]] |
||
[[Կատեգորիա:Հունաստան]] |
[[Կատեգորիա:Հունաստան]] |
||
{{Link FA|uk}} |
{{Link FA|uk}} |
10:58, 23 Օգոստոսի 2013-ի տարբերակ
Կրետե | |
---|---|
Տեսակ | կղզի և տուրիստական վայր |
Երկիր | Հունաստան[1] |
Վարչատարածքային միավոր | Կրետեի շրջան |
Վայր | Եգեյան ծով |
Տեղադրություն | Միջերկրական ծով |
Երկարություն | 254 կմ |
Լայնություն | 60 կմ |
Մակերես | 8335,88 կմ² |
Ամենաբարձր կետը | Իդա |
Բնակչություն | 623 065 մարդ (2011)[2] |
Կրետե (հուն․՝ Κρήτη Կրիտի), Հունաստանի ամենախոշոր եւ Միջերկրական ծովի մեծությամբ հինգերորդ կղզին: Հեռավորությունը Եվրոպայից 110 կմ է, Ասիայից` 175 կմ և Աֆրիկայից 300 կմ: Կենտրոնն է Իրակլիոն քաղաքը:
Կրետեյի Մինոսյան քաղաքակրթությունը, որ գոյատևել է մ.թ.ա. 2600-ից առ մ.թ.ա. 1400 թ-ը, համարվում Եվրոպայի ամենահին քաղաքակրթություններից մեկը:
Ներկայումս Կրետեն Հունական հանրապետության տասներեք մարզերից մեկն է եւ համարվում է երկրի տնտեսական եւ մշակութային կենտրոններից մեկը:
Աշխարհագրական բնութագիրը
Կղզու մակերեսը կազմում է 8261 կմ2 (Գավդոս եւ Դիա կղզիների հետ միասին` 8336 կմ2)։
Բնակչությունը կազմում է 623 հազար մարդ։
Կրետեն առասպելաբանության մեջ
Կրետեն ունի հարուստ դիցաբանություն, որը մեծապես կապված է հին հունական աստվածների եւ մասամբ նաեւ` մինոսյան քաղաքակրթության հետ։
- Իդա լեռան Իդայոն քարանձավում է ծնվել Զեւս աստվածը, ում մայրը` Հռեան փախել էր իր ամուսին Քրոնոսից:
- Պաքսիմադիա կղզիները Արտեմիս ստվածուհու եւ Ապոլոն աստծո ծննդավայրն են։ Փաիստոսում տարածված էր նրանց մոր` Լետոն աստվածուհու պաշտամունքը։
- Աթենաս աստվածուհին լողացել է Վուլիսմենի լճում։
- Զեւս աստվածը Կրետեում շանթահարեց կղզին ահաբեկող հսկա մողեսին։ Մողեսը վայրկենապես քարացավ եւ դարձավ Դիա անունով կղզին։ Կղզին երեւում է Կնոսոսից եւ ունի հսկայական մողեսի ձեւ:
- Լեֆկաի կղզյակները սիրենների եւ մուսաների մրցույթի հետեւանք են։ Մուսաներն այնքան էին վշտացել պարտության համար, որ պոկոտեցին իրենց մրցակիցների թեւերի փետուրները։ Սիրենները սպիտակեցին եւ թափվեցին ծովի մեջ Ապտերայի («անփետուր») մոտ եւ Լեֆկաի ծովախորշում ձեւավորեցին կղզիներ։
- Հերակլեսն իր հրաշագործություններից մեկի ժամանակ Կրետեի ցուլին տարավ Պելոպոնես:
- Եւրոպայի ու Զեւսի ամուսնությունից ծնվեցին երեք որդի` Մինոսյան քաղաքակրթության հիմնադիրներ Հռադամանթիսը եւ Մինոսը եւ Լիկիայում իր պետությունը հիմնած Սարպեդոնը:
- Մահից հետո Մինոս թագավորը դարձավ Հադեսի մեռյալների դատավոր։
- Կնոսոսի պալատի լաբիւրինթոսի հետ է կապված Թեսեւսի եւ Մինոտավրոսի առասպելը, որում Թեսեւսը տապալում է Մինոտավրոսին։
- Մինոս արքայի մոտ գերի ընկած Իկարուսն ու Դեդալոսը նրանից ազատվելու համար պատրաստեցին թեւեր, ամրացրեցին իրենց վրա եւ թռան երկինք։
Կրետեում ծնված նշանավոր մարդիկ
- Էլ Գրեկո` Վերածննդի դարաշրջանի նկարիչ;
- Նանա Մուսկուրի` երգչուհի;
- Օդիսեաս Էլիտիս` բանաստեղծ, 1979թ. գրականության Նոբելյան մրցանակակիր;
- Գեորգիոս Սամարաս` ֆուտբոլիստ;
- Էլեֆթերիոս Վենիզելոս` Հունաստանի նախկին վարչապետ։
- ↑ archINFORM (գերմ.) — 1994.
- ↑ Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011 (հուն.) — Ελληνική Στατιστική Αρχή, 2011.