«Բնական միջավայր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q3191265 (translate me)
չ clean up, replaced: : → ։ (14) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1. Տող 1.
'''Բնական միջավայրը''', բնության այն մասն է, որ շրջապատում է կենդանի օրգանիզմներին և նրանց վրա ունենում է ուղղակի կամ անուղղակի ազդեցություն: Շրջակա միջավայրից մարմինները ստանում են կյանքի համար բոլոր անհրաժեշտությունները, և այնտեղ էլ արտազատում են [[նյութափոխանակություն|նյութափոխանակության]] արդյունքները: Յուրաքանչյուր օրգանիզմի միջավայրը բաղկացած է բազմաթիվ անօրգանական և օրգանական բնույթի տարրերից, որոնք ներկայացվում են մարդու և նրա արտադրական գործունեության հետևանքով: Ընդ որում, որոշ տարրերի նկատմամբ մարմինները կարող են մասամբ կամ ամբողջովին անտարբեր մնալ, մինչդեռ մյուսները հարկավոր են, իսկ մյուսները կրում են բացասական ազդեցություն:
'''Բնական միջավայրը''', բնության այն մասն է, որ շրջապատում է կենդանի օրգանիզմներին և նրանց վրա ունենում է ուղղակի կամ անուղղակի ազդեցություն։ Շրջակա միջավայրից մարմինները ստանում են կյանքի համար բոլոր անհրաժեշտությունները, և այնտեղ էլ արտազատում են [[նյութափոխանակություն|նյութափոխանակության]] արդյունքները։ Յուրաքանչյուր օրգանիզմի միջավայրը բաղկացած է բազմաթիվ անօրգանական և օրգանական բնույթի տարրերից, որոնք ներկայացվում են մարդու և նրա արտադրական գործունեության հետևանքով։ Ընդ որում, որոշ տարրերի նկատմամբ մարմինները կարող են մասամբ կամ ամբողջովին անտարբեր մնալ, մինչդեռ մյուսները հարկավոր են, իսկ մյուսները կրում են բացասական ազդեցություն։
[[Պատկեր:Hopetoun falls.jpg|thumb|right|375px| Կենդանիների և բույսերի բնական միջավայր առանց մարդու միջամտության]]
[[Պատկեր:Hopetoun falls.jpg|thumb|right|375px| Կենդանիների և բույսերի բնական միջավայր առանց մարդու միջամտության]]


Առանձնացնում են բնական և արհեստական (մարդու կողմից ստեղծված) բնական միջավայր:
Առանձնացնում են բնական և արհեստական (մարդու կողմից ստեղծված) բնական միջավայր։
Օրգանիզմների վրա ազդող անհատական հատկությունները և շրջակա միջավայրի տարրերը, կոչվում են էկոլոգիական գործոններ: Բոլոր [[էկոլոգիական գործոններ]]ը կարելի է բաժանել երեք մեծ խմբի`
Օրգանիզմների վրա ազդող անհատական հատկությունները և շրջակա միջավայրի տարրերը, կոչվում են էկոլոգիական գործոններ։ Բոլոր [[էկոլոգիական գործոններ]]ը կարելի է բաժանել երեք մեծ խմբի`
* [[Աբիոտիկ գործոններ]] — անօրգանական միջավայրի պայմանների համալիր, որը ազդում է մարմնի վրա (լույս, ջերմաստիճան, քամի, օդ, ճնշում և այլն):
* [[Աբիոտիկ գործոններ]] — անօրգանական միջավայրի պայմանների համալիր, որը ազդում է մարմնի վրա (լույս, ջերմաստիճան, քամի, օդ, ճնշում և այլն)։
* [[Բիոտիկ գործոններ]] — մի օրգանիզմի մյուսի վրա ազդեցությունների համալիր (բույսերի և կենդանիների ազդեցությունը էկոհամակարգի մյուս անդամների վրա):
* [[Բիոտիկ գործոններ]] — մի օրգանիզմի մյուսի վրա ազդեցությունների համալիր (բույսերի և կենդանիների ազդեցությունը էկոհամակարգի մյուս անդամների վրա)։
* [[Անթրոպոգեն ազդեցություն]] — մարդկային հասարակության գործունեության բոլոր ձևերը, որոնք փոփոխում են բնությունը որպես կենդանի օրգանիզմների ապրելավայրեր կամ էլ ուղղակիորեն ազդում են դրանց կյանքի վրա: Մարդկային գործոնների մեկուսացումը առանձին խմբում պայմանավորված է նրանով, որ ներկայումս Երկրի հողային ծածկույթի և առկա օրգանիզմների բոլոր տեսակների ճակատագիրը գործնականում գտնվում է մարդկային հասարակության ձեռքում:
* [[Անթրոպոգեն ազդեցություն]] — մարդկային հասարակության գործունեության բոլոր ձևերը, որոնք փոփոխում են բնությունը որպես կենդանի օրգանիզմների ապրելավայրեր կամ էլ ուղղակիորեն ազդում են դրանց կյանքի վրա։ Մարդկային գործոնների մեկուսացումը առանձին խմբում պայմանավորված է նրանով, որ ներկայումս Երկրի հողային ծածկույթի և առկա օրգանիզմների բոլոր տեսակների ճակատագիրը գործնականում գտնվում է մարդկային հասարակության ձեռքում։
Հնարավոր է նաև առանձնացնել շրջակա միջավայրի հետևյալ տարրերը` շրջակա միջավայրի բնական մարմիններ, հիդրոմիջավայր, օդային տարածություն, մարդածին մարմիններ, ճառագայթային դաշտ և շրջակա միջավայրի ձգողականություն:
Հնարավոր է նաև առանձնացնել շրջակա միջավայրի հետևյալ տարրերը` շրջակա միջավայրի բնական մարմիններ, հիդրոմիջավայր, օդային տարածություն, մարդածին մարմիններ, ճառագայթային դաշտ և շրջակա միջավայրի ձգողականություն։
[[ՄԱԿ]] –ը ստեղծել է հատուկ կազմակերպություն` ՄԱԿ-ի շրջակա միջավայրի մասին ծրագիր ([[UNEP]]): Շրջակա միջավայրի խնդիրների նկատմամբ ուշադրություն գրավելու նպատակով ՄԱԿ-ը սահմանել է [[Շրջակա միջավայրի համաշխարհային օր]]:
[[ՄԱԿ]] –ը ստեղծել է հատուկ կազմակերպություն` ՄԱԿ-ի շրջակա միջավայրի մասին ծրագիր ([[UNEP]])։ Շրջակա միջավայրի խնդիրների նկատմամբ ուշադրություն գրավելու նպատակով ՄԱԿ-ը սահմանել է [[Շրջակա միջավայրի համաշխարհային օր]]։
==Գրականություն==
==Գրականություն==
''Афанасьев В. Г.'' Мир живого. Системность, эволюция и управление. — М: Изд. полит. л-ры, 1986.
''Афанасьев В. Г.'' Мир живого. Системность, эволюция и управление. — М։ Изд. полит. л-ры, 1986.


[[Կատեգորիա:Էկոլոգիա]]
[[Կատեգորիա:Էկոլոգիա]]

09:47, 18 Օգոստոսի 2013-ի տարբերակ

Բնական միջավայրը, բնության այն մասն է, որ շրջապատում է կենդանի օրգանիզմներին և նրանց վրա ունենում է ուղղակի կամ անուղղակի ազդեցություն։ Շրջակա միջավայրից մարմինները ստանում են կյանքի համար բոլոր անհրաժեշտությունները, և այնտեղ էլ արտազատում են նյութափոխանակության արդյունքները։ Յուրաքանչյուր օրգանիզմի միջավայրը բաղկացած է բազմաթիվ անօրգանական և օրգանական բնույթի տարրերից, որոնք ներկայացվում են մարդու և նրա արտադրական գործունեության հետևանքով։ Ընդ որում, որոշ տարրերի նկատմամբ մարմինները կարող են մասամբ կամ ամբողջովին անտարբեր մնալ, մինչդեռ մյուսները հարկավոր են, իսկ մյուսները կրում են բացասական ազդեցություն։

Կենդանիների և բույսերի բնական միջավայր առանց մարդու միջամտության

Առանձնացնում են բնական և արհեստական (մարդու կողմից ստեղծված) բնական միջավայր։ Օրգանիզմների վրա ազդող անհատական հատկությունները և շրջակա միջավայրի տարրերը, կոչվում են էկոլոգիական գործոններ։ Բոլոր էկոլոգիական գործոնները կարելի է բաժանել երեք մեծ խմբի`

  • Աբիոտիկ գործոններ — անօրգանական միջավայրի պայմանների համալիր, որը ազդում է մարմնի վրա (լույս, ջերմաստիճան, քամի, օդ, ճնշում և այլն)։
  • Բիոտիկ գործոններ — մի օրգանիզմի մյուսի վրա ազդեցությունների համալիր (բույսերի և կենդանիների ազդեցությունը էկոհամակարգի մյուս անդամների վրա)։
  • Անթրոպոգեն ազդեցություն — մարդկային հասարակության գործունեության բոլոր ձևերը, որոնք փոփոխում են բնությունը որպես կենդանի օրգանիզմների ապրելավայրեր կամ էլ ուղղակիորեն ազդում են դրանց կյանքի վրա։ Մարդկային գործոնների մեկուսացումը առանձին խմբում պայմանավորված է նրանով, որ ներկայումս Երկրի հողային ծածկույթի և առկա օրգանիզմների բոլոր տեսակների ճակատագիրը գործնականում գտնվում է մարդկային հասարակության ձեռքում։

Հնարավոր է նաև առանձնացնել շրջակա միջավայրի հետևյալ տարրերը` շրջակա միջավայրի բնական մարմիններ, հիդրոմիջավայր, օդային տարածություն, մարդածին մարմիններ, ճառագայթային դաշտ և շրջակա միջավայրի ձգողականություն։ ՄԱԿ –ը ստեղծել է հատուկ կազմակերպություն` ՄԱԿ-ի շրջակա միջավայրի մասին ծրագիր (UNEP)։ Շրջակա միջավայրի խնդիրների նկատմամբ ուշադրություն գրավելու նպատակով ՄԱԿ-ը սահմանել է Շրջակա միջավայրի համաշխարհային օր։

Գրականություն

Афанасьев В. Г. Мир живого. Системность, эволюция и управление. — М։ Изд. полит. л-ры, 1986.