«Խաշխաշ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

06:27, 5 Հուլիսի 2013-ի տարբերակ

Խաշխաշ ({{ang-lat|Papaver}}), կակաչ, [[կակաչազգիներ]]ի ընտանիքի միամյա, երկամյա կամ բազմամյա բույսերի ցեղ: Հայտնի է մոտ 100 տեսակ: Տարածված է առավելապես Հյուսիսային կիսագնդում: Ձեթ և ափիոն պարունակող սերմեր ստանալու նպատակով մշակվում է մեկ տեսակը՝ խաշխաշի քնաբերը (P. somniferum), որն ունի 8 ենթատեսակ: Միամյա, 80—150 սմ բարձրության բույս է, արմատն առանցքային է, ցողունը՝ կանգուն, տերևները նստադիր են, մազմզոտ, խոշոր, պտուղը տուփիկ է: Սերմերը մանր են, տարբեր գույնի:

Ձիթատու խաշխաշի սերմերը պարունակում են 46—56% ձեթ և մինչև 20% սպիտակուցներ: Ձեթն օգտագործվում է հրուշակեղենի և պահածոների արտադրությունում, օծանելիքի արդյունաբերության մեջ: Քուսպն արժեքավոր կեր է, 1 կգ համարժեք է 1,1 կերային միավորի: Ափիոն-հումքը հավաքում են հասունության փուլում (ծաղկումից 20 օր անց), կանաչ տուփիկների վրա հատուկ գործիքով խազեր են առաջացնում, կաթնանման ափիոնը դուրս է հոսում, մածուցիկանում, և այդ վիճակում հավաքում են: Ձիթատու խաշխաշի եվրասիական ենթատեսակը մշակվում է Ուկրաինայում, Թաթարական և Բաշկիրական ԻՍՍՀ-ներում, Պովոլժիեում, Սիբիրում, իսկ մինչև 1974 թ.-ը ափիոնատու խաշխաշի տյանշանական ենթատեսակը մշակվել է Կիրգիզական ՍՍՀ-ում:

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
 [[Պատկեր:Papaver_April_2010-3.jpg|thumb|right|250px|Խաշխաշ]]
-'''Խաշխաշ''' (Papaver), կակաչ, կակաչազգիների ընտանիքի միամյա, երկամյա կամ բազմամյա բույսերի ցեղ: Հայտնի է մոտ 100 տեսակ: Տարածված է առավելապես Հյուսիսային կիսագնդում: [[Ձեթ]] և [[ափիոն]] պարունակող սերմեր ստանալու նպատակով մշակվում է մեկ տեսակը՝ խաշխաշի քնաբերը (P. somniferum), որն ունի 8 ենթատեսակ: Միամյա, 80—150 սմ բարձրության բույս է, [[արմատ]]ն առանցքային է, [[ցողուն]]ը՝ կանգուն, [[տերև]]ները նստադիր են, մազմզոտ, խոշոր, [[պտուղ]]ը տուփիկ է: Սերմերը մանր են, տարբեր գույնի:
+'''Խաշխաշ'''<nowiki> ({{ang-lat|Papaver}}), կակաչ, [[կակաչազգիներ]]ի ընտանիքի միամյա, երկամյա կամ բազմամյա բույսերի ցեղ: Հայտնի է մոտ 100 տեսակ: Տարածված է առավելապես Հյուսիսային կիսագնդում: </nowiki>[[Ձեթ]] և [[ափիոն]] պարունակող սերմեր ստանալու նպատակով մշակվում է մեկ տեսակը՝ խաշխաշի քնաբերը (P. somniferum), որն ունի 8 ենթատեսակ: Միամյա, 80—150 սմ բարձրության բույս է, [[արմատ]]ն առանցքային է, [[ցողուն]]ը՝ կանգուն, [[տերև]]ները նստադիր են, մազմզոտ, խոշոր, [[պտուղ]]ը տուփիկ է: Սերմերը մանր են, տարբեր գույնի:
 Ձիթատու խաշխաշի սերմերը պարունակում են 46—56% ձեթ և մինչև 20% [[սպիտակուց]]ներ: Ձեթն օգտագործվում է [[հրուշակեղեն]]ի և [[պահածո]]ների արտադրությունում, [[օծանելիք]]ի արդյունաբերության մեջ: Քուսպն արժեքավոր կեր է, 1 կգ համարժեք է 1,1 կերային միավորի: Ափիոն-հումքը հավաքում են հասունության փուլում (ծաղկումից 20 օր անց), կանաչ տուփիկների վրա հատուկ գործիքով խազեր են առաջացնում, կաթնանման ափիոնը դուրս է հոսում, մածուցիկանում, և այդ վիճակում հավաքում են: Ձիթատու խաշխաշի  եվրասիական ենթատեսակը մշակվում է Ուկրաինայում, Թաթարական և Բաշկիրական ԻՍՍՀ-ներում, Պովոլժիեում, Սիբիրում, իսկ մինչև 1974 թ.-ը ափիոնատու խաշխաշի տյանշանական ենթատեսակը մշակվել է Կիրգիզական ՍՍՀ-ում: