«Ցունամի»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 3. | Տող 3. | ||
'''Ցունամի'''՝ (<small>Ճապոներեն`</small>津波 նշանակում է` ծովախորշի ալիք) հսկայական չափերի հասնող ջրային ալիքներ։ Ցունամիները հաճախակի երևույթ են [[Ճապոնիա]]յում։ Ցունամիները կարող են պատճառել մեծ ավերածություններ, ինչպես նաև մարդկային զոհեր (ցունամիի ալիքները տարածվում են ավելի մեծ արագությամբ, քան մարդու վազելու արագությունն է)։ |
'''Ցունամի'''՝ (<small>Ճապոներեն`</small>津波 նշանակում է` ծովախորշի ալիք) հսկայական չափերի հասնող ջրային ալիքներ։ Ցունամիները հաճախակի երևույթ են [[Ճապոնիա]]յում։ Ցունամիները կարող են պատճառել մեծ ավերածություններ, ինչպես նաև մարդկային զոհեր (ցունամիի ալիքները տարածվում են ավելի մեծ արագությամբ, քան մարդու վազելու արագությունն է)։ |
||
Ցունամիները հիմնականում առաջանում են ստորջրյա ուժեղ [[երկրաշարժ]]երի հետևանքով։ Ցունամի կարող է առաջանալ նաև [[հրաբուխ]] |
Ցունամիները հիմնականում առաջանում են ստորջրյա ուժեղ [[երկրաշարժ]]երի հետևանքով։ Ցունամի կարող է առաջանալ նաև [[հրաբուխ]]ների ժայթքումից, գետնի [[սողանք]]ից և ստորջրյա պայթյուններից։ |
||
[[Պատկեր:Propagation du tsunami en profondeur variable.gif|thumb|right|Երբ ցունամիի ալիքներն իրենց ճանապարհին հանդիպում են մայրցամաքի կամ կղզու, ապա ալիքների բարձրությունը կտրուկ աճում է՝ հասնելով ավելի քան 10 մ-ի, իսկ երբեմն էլ` ավելի մեծ բարձրության։]] |
[[Պատկեր:Propagation du tsunami en profondeur variable.gif|thumb|right|Երբ ցունամիի ալիքներն իրենց ճանապարհին հանդիպում են մայրցամաքի կամ կղզու, ապա ալիքների բարձրությունը կտրուկ աճում է՝ հասնելով ավելի քան 10 մ-ի, իսկ երբեմն էլ` ավելի մեծ բարձրության։]] |
20:28, 15 Հունիսի 2013-ի տարբերակ
Ցունամի՝ (Ճապոներեն`津波 նշանակում է` ծովախորշի ալիք) հսկայական չափերի հասնող ջրային ալիքներ։ Ցունամիները հաճախակի երևույթ են Ճապոնիայում։ Ցունամիները կարող են պատճառել մեծ ավերածություններ, ինչպես նաև մարդկային զոհեր (ցունամիի ալիքները տարածվում են ավելի մեծ արագությամբ, քան մարդու վազելու արագությունն է)։
Ցունամիները հիմնականում առաջանում են ստորջրյա ուժեղ երկրաշարժերի հետևանքով։ Ցունամի կարող է առաջանալ նաև հրաբուխների ժայթքումից, գետնի սողանքից և ստորջրյա պայթյուններից։
Երկրաշարժի կենտրոնից բոլոր կողմերի վրա, ջրի մեջ նետած քարից հեռացող շրջանագծերի նման, տարածվում են ցունամիի ալիքները։ Բաց ծովում ցունամիի ալիքները նավերի համար գրեթե աննկատելի են։ Բայց երբ ցունամիի ալիքներն իրենց ճանապարհին հանդիպում են մայրցամաքի կամ կղզու, ապա հասնում են 10 մ, իսկ երբեմն է՛լ ավելի մեծ բարձրության, իսկ ծովախորշ մտնելիս հասնում են 20 մ բարձրության։
Ցունամին տարածվում է հսկայական արագությամբ` մեկ ժամում 800 կմ։ Չիլիի Վալդիվյան երկրաշարժի (եղել է 1960 թվականին, առ այսօր համարվում է աշխարհի ամենաուժգին երկրաշարժը) ժամանակ այդ ալիքները Հարավային Ամերիկայի ափերից ամբողջ Խաղաղ օվկիանոսի վրայով կտրեցին-անցան 15 հազ կմ ճանապարհ և փլվեցին Հավայան կղզիների, Նոր Զելանդիայի, Ավստրալիայի, Ճապոնիայի ափերի վրա ու հասան Կուրիլյան կղզիներ։
Աղբյուր
- Ն․ Ա․ Մաքսիմով «Ֆիզիկական աշխարհագրություն», 1990 թ․, «Լույս» հրատարակչություն