«Արմատ (բուսաբանություն)»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ r2.7.3) (Ռոբոտը ավելացնում է․: be-x-old:Корань |
չ Bot: Migrating 72 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q41500 (translate me) |
||
| Տող 31. | Տող 31. | ||
[[Կատեգորիա:Բուսաբանություն]] |
[[Կատեգորիա:Բուսաբանություն]] |
||
[[an:Radiz]] |
|||
[[ar:جذر نبات]] |
|||
[[ay:Saphi]] |
|||
[[az:Kök (orqan)]] |
|||
[[be:Корань]] |
|||
[[be-x-old:Корань]] |
|||
[[bg:Корен]] |
|||
[[bo:རྩ་བ།]] |
|||
[[ca:Arrel (botànica)]] |
|||
[[cs:Kořen]] |
|||
[[da:Rod (plantedel)]] |
|||
[[de:Wurzel (Pflanze)]] |
|||
[[dsb:Kórjeń]] |
|||
[[el:Ρίζα (βοτανική)]] |
|||
[[en:Root]] |
|||
[[eo:Radiko (planto)]] |
|||
[[es:Raíz (botánica)]] |
|||
[[et:Juur]] |
|||
[[eu:Sustrai]] |
|||
[[fa:ریشه]] |
|||
[[fi:Juuri]] |
|||
[[fr:Racine (botanique)]] |
|||
[[gd:Freumh]] |
|||
[[gl:Raíz]] |
|||
[[gn:Tapo]] |
|||
[[gv:Fraue]] |
|||
[[he:שורש (בוטניקה)]] |
|||
[[hi:जड़ (वनस्पति)]] |
|||
[[hr:Korijen (biljke)]] |
|||
[[hsb:Korjeń]] |
|||
[[ht:Rasin]] |
|||
[[hu:Gyökér]] |
|||
[[id:Akar]] |
|||
[[io:Radiko (botaniko)]] |
|||
[[it:Radice (botanica)]] |
|||
[[ja:根]] |
|||
[[jv:Oyod]] |
|||
[[ko:뿌리]] |
|||
[[la:Radix (botanica)]] |
|||
[[ln:Monsisá mwa nzeté]] |
|||
[[lt:Šaknis]] |
|||
[[lv:Sakne]] |
|||
[[mhr:Вож]] |
|||
[[mk:Корен]] |
|||
[[ml:വേര്]] |
|||
[[ms:Akar]] |
|||
[[nah:Tlanelhuatl]] |
|||
[[nl:Wortel (plant)]] |
|||
[[nn:Røter]] |
|||
[[no:Rot (plantedel)]] |
|||
[[nrm:Rachène]] |
|||
[[pl:Korzeń]] |
|||
[[pt:Raiz]] |
|||
[[qu:Saphi]] |
|||
[[ro:Rădăcină]] |
|||
[[ru:Корень]] |
|||
[[sh:Korijen]] |
|||
[[simple:Root]] |
|||
[[sk:Koreň (botanika)]] |
|||
[[sl:Korenina]] |
|||
[[sr:Корен]] |
|||
[[su:Akar]] |
|||
[[sv:Rot]] |
|||
[[te:వేరు]] |
|||
[[tg:Реша]] |
|||
[[tr:Kök]] |
|||
[[uk:Корінь]] |
|||
[[ur:جڑ]] |
|||
[[vi:Rễ]] |
|||
[[war:Gamót]] |
|||
[[yi:ווארצל]] |
|||
[[zh:根]] |
|||
16:40, 1 Ապրիլի 2013-ի տարբերակ
Բույսի վեգետատիվ օրգաններն են արմատը և ընձյուղը :Դրանց հիմնական դերը բույսի սնուցումը,աճը,զարգացումն ապահովելն է:
Արմատը հողից կլանում է ջուր,ջրի մեջ լուծված հանքային աղեր և փոխադրում բույսի մյուս մասերը:Բացի այդ,արմատով բույսն ամրանում է հողին,այլապես քամին կարող է հեշտությամբ բույսը պոկել հողից:
Որոշ բույսերի արմատներում կուտակվում են պահեստային սննդանյութեր (ճակնդեղ,բողկ,շաղգամ,գազար):
Արմատով բույսը կարող է նաև բազմանալ:
Ըստ ծագման տարբերում են գլխավոր,կողային և հավելյալ արմատներ:Նկ.25.Արմատային համակարգի ձևերը
|| 
|| 
Գլխավոր արմատը առաջանում է սերմի սաղմնային արմատիկից և ավելի արագ է աճում ու թափանցում հողի մեջ: Երբեմն արմատները սկիզբ են առնում ցողունի ստորին մասից,հազվադեպ՝ տերևներից:Դրանք կոչվում են հավելյալ արմատներ:Գլխավոր և հավելյալ արմատներից ծագում են կողային արմատներ,որոնք շատ են և խիստ մեծացնում են արմատային համակարգի մակերեսը:Դա անհրաժեշտ է հողից ավելի մեծ քանակությամբ սննդանյութեր կլանելու համար:Ըստ արտաքին ձևի տարբերում են երկու տեսակի արմատային համակարգ՝ առանցքային և փնջաձև(նկ.25):
Առանցքային արմատային համակարգում գլխավոր արմատը լավ է զարգացած և հեշտությամբ տարբերվում է կողային արմատներից:Առանցքային արմատային համակարգ ունեն երկշաքիլավոր բույսերը՝ լոբին,ոլոռը,տանձենին,կաղնին, խատուտիկը և այլն:
Փնջաձև արմատային համակարգում գլխավոր արմատը թերզարգացած է և չի տարբերվում փունջ կազմող հավելյալ և կողային արմատներից:Փնջաձև արմատային համակարգ ունեն միաշաքիլավոր բույսերը՝ցորենը,գարին,եգիպտացորենը, սոխը,սխտորը,դաշտավլուկը և այլն:
Արմատի երկայնական կտրվածքի վրա տարբերում են ծայրապատյանը, բջիջների բաժանման,աճման,ներծծող,փոխադրող գոտիները: Արմատի գագաթնային կամ ծայրային մասում գտնվում է ծայրապատյանը;Այն մուգ գույն ունի և ծայրապատյանին հարող՝արմատի բաժանվող բջիջների համար կատարում է պաշտպանական դեր: Այդ շերտի բջիջները պատված են լորձով,որը փափկացնում է հողի կոշտ մասերը և թուլացնում նրանց հետ շփումը:Ծայրապատյանի բջիջներն անընդհատ մահանում են և փոխարինվում նորերով:
Ներծծող գոտին գտնվում է աճման գոտուց վեր:Նրա մակերեսին կան մեծ քանակությամբ արմատամազիկներ:Դրանք արմատի վերնամաշկի կենդանի բջիջների ելուստներն են,որոնք պատված են շատ բարակ թաղանթով:Արմատամազիկները մեծացնում են ներծծող գոտու մակերեսը:Ներծծմանը նպաստում են արմատամազիկներից արտադրվող որոշ թթուներ:
Բույսի արմատային մասի մակերեսը շատ ավելի մեծ է,քան բույսի վերգետնյա մասերինը: Փոխադրող գոտին գտնվում է ներծծող գոտուց վեր:Այն կազմված է մաղանման ղողովակներից,ջրատար հյուսվածքներից և այլ հյուսվածքներից:Ջրատար անոթներն առաջացցել են մահացած և փայտացած պատերով բջիջներից: Ներծծող հատվածում կլանված ջուրն ու հանքային աղերը փոխադրող հատվածի ջրատար անոթներով փոխադրվում են բույսի վերգետնյա մասերը,իսկ տերևներում սինթեզված օրգանական նյութերը փոխադրող հատվածի մաղանման խողովակներով փոխադրվում են արմատներ:
