«Հնդկաչին»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր: |
[[Պատկեր:Topographic30deg N0E90.png|thumb|300px|Հնդկաչին թերակղզին]] |
||
{{Coord|16|N|101|E|scale:90000000|display=title}} |
{{Coord|16|N|101|E|scale:90000000|display=title}} |
||
'''Հնդկաչին''' ({{lang-vi|Đông Dương}}), թերակղզի [[Ասիա]]յի հարավ-արևելյան հատվածում: |
'''Հնդկաչին''' ({{lang-vi|Đông Dương}}), թերակղզի [[Ասիա]]յի հարավ-արևելյան հատվածում: |
||
== Ընդհանուր տեղեկություններ == |
|||
Թերակղզու մակերեսը կազմում է մոտավորապես 2 միլոն կմ²: Արևմուտքից շրջափակված է [[Բենգալյան ծոց]]ով, [[Անդամյան ծով]]ով, [[Հնդկական օվկիանոս]]ով և [[Մալակկայի նեղուց]]ով: Հարավային և արևելյան մասից [[Խաղաղ օվկիանոս]]ով, [[Հարավ Չինական ծով]]ով և նրա [[Սիամական նեղուց|Սիամական]] և [[Բակբո նեղուց|Բակբո]] նեղուցներով: Հյուսիսային սահմանը պայմանականորեն անցնում է [[Գանգես]] և [[Բրահմապուտրա]] գետերի գետաբերանով դեպի [[Հոնգհա]] գետ: Հարավային մասում է գտնվում Հնդկաչինի մաս կազմող [[Մալակկա]] թերակղզին: |
Թերակղզու մակերեսը կազմում է մոտավորապես 2 միլոն կմ²: Արևմուտքից շրջափակված է [[Բենգալյան ծոց]]ով, [[Անդամյան ծով]]ով, [[Հնդկական օվկիանոս]]ով և [[Մալակկայի նեղուց]]ով: Հարավային և արևելյան մասից [[Խաղաղ օվկիանոս]]ով, [[Հարավ Չինական ծով]]ով և նրա [[Սիամական նեղուց|Սիամական]] և [[Բակբո նեղուց|Բակբո]] նեղուցներով: Հյուսիսային սահմանը պայմանականորեն անցնում է [[Գանգես]] և [[Բրահմապուտրա]] գետերի գետաբերանով դեպի [[Հոնգհա]] գետ: Հարավային մասում է գտնվում Հնդկաչինի մաս կազմող [[Մալակկա]] թերակղզին: |
||
Հնդկաչին թերակղզու ռելիեֆը շատ բարդ է: Հյուսիսց հարավ ձգվում են երկար, երիտասարդ լեռնաշղթաներ: Լեռների միջև տարածվում են սարահարթերը և ցածրադիր հարթավայրերը, նրանցից մի քանիսի հիմքը կազմում են հնագույն բյուրեղյա զանգվածները: Խոշոր գետերը, որոնք սկիզբ են առնում [[Տիբեթյան լեռնաշխարհ|Տիբեթյան լեռնաշխարհից]], հոսում են լեռնաշղթաների միջև գնվող նեղ հովիտներով: Հարավում, ծովին ավելի մոտիկ վայրերում, գետահովիտներն ընդարձակվում են և փոխվում առափնյա դաշտավայրերի. շատ գետեր իրենց գետաբերաններում առաջացնում են [[Դելտա (գետի)|դելտա]]: Ընդարձակ հարթավայր է տարածվում [[Մեկոնգ]] գետի ստորին հոսանքի երկարությամբ: |
|||
Թերակղզու հարթավայրային մասում միջին ջերմաստիճանը չի իջնում 20<sup>о</sup>С, գարունը և աշունը բարձրանում է մինչև 30<sup>о</sup>С: Լեռներում այն իջնում է մինչև 15<sup>о</sup>С: |
|||
Թերակղզում կան [[Անագ|անագի]], [[Վոլֆրամ|վոլֆրամի]] և այլ մետաղների խոշոր հանքավայրեր, ինչպես նաև [[Քարածուխ|քարածուխ]] և [[Նավթ|նավթ]]: |
|||
Հնդկաչին թերակղզու կլիման մերձհասարակածային է, իսկ ծայր հարավում` հասարակածային: Տեղումների քանակը կախված է [[Մուսսոն|մուսսոնների]] ուղղությունից և տվյալ վայրի ռելիեֆից: Տեղումներ շատ են լինում (տարեկան մինչև 5000 մմ) ամառային հարավ-արևմտյան մուսսոնի ժամանակ, դեպի Բենգալյան ծոցի կողմը թեքված լեռների արևմտյան լանջերին: Թերակղզու ներքին մասերում տեղումներ ավելի քիչ են լինում (տարեկան մոտավորապես 1000 մմ): Թերակղզու հարթավայրային մասում միջին ջերմաստիճանը չի իջնում + 20<sup>о</sup>С, գարունը և աշունը բարձրանում է մինչև + 30<sup>о</sup>С: Լեռներում այն իջնում է մինչև 15<sup>о</sup>С: |
|||
Առատ խոնավություն ստացող վայրերում աճում են մերձհասարակածային մշտադալար անտառներ, իսկ ծայր հարավում` հասարակածային անտառներ: Լեռներում դրանք փոխվում են մերձարևադարձային, տերևաթափ լինող և փշատերև անտառների: Լեռների վերին մասերը գրավում են կորաբուն ծառերի անտառները և մարգագետինները: Ավելի քիչ խոնավ և լեռներով շրջափակված հարթավայրերում տարածվում են [[Սավաննա|սավաննաներ]]: |
|||
Բնակչությունը կենտրոնացված է գլխավորապես գետերի երկայնքով ընկած հարթավայրերում: Գերակշռող գյուղատնտեսական կուլտուրան [[Բրինձ|բրինձն]] է, որը մշակվում է գետային ցածրադիր վայրերում և գետերի դելտաներում, առանձնապես Մեկոնգի դելտայում: Հարավի պլանտացիաներում մշակում են կաուչուկատու ծառեր, որոնց հյութից ստանում են բնական [[Կաուչուկներ|կաուչուկ]]: |
|||
Հնդկաչին թերակղզում ամբողջությամբ կամ մասնակի տարածվում են հետևյալ պետությունները` [[Բանգլադեշ]], [[Վիետնամ]], [[Կամբոջա]], [[Լաոս]], [[Մալայզիա]], [[Մյանմա]] և [[Թայլանդ]]: |
|||
{{Commonscat|Indochina|Հնդկաչին}} |
{{Commonscat|Indochina|Հնդկաչին}} |
||
{{Աշխ-անավարտ}} |
|||
[[Կատեգորիա:Թերակղզիներ այբբենական կարգով]] |
[[Կատեգորիա:Թերակղզիներ այբբենական կարգով]] |
||
[[Կատեգորիա:Ասիա]] |
|||
[[Կատեգորիա:Թերակղզիներ]] |
|||
[[af:Indosjina]] |
[[af:Indosjina]] |
||
13:27, 2 փետրվարի 2013-ի տարբերակ
Հնդկաչին (վիետ․՝ Đông Dương), թերակղզի Ասիայի հարավ-արևելյան հատվածում:
Թերակղզու մակերեսը կազմում է մոտավորապես 2 միլոն կմ²: Արևմուտքից շրջափակված է Բենգալյան ծոցով, Անդամյան ծովով, Հնդկական օվկիանոսով և Մալակկայի նեղուցով: Հարավային և արևելյան մասից Խաղաղ օվկիանոսով, Հարավ Չինական ծովով և նրա Սիամական և Բակբո նեղուցներով: Հյուսիսային սահմանը պայմանականորեն անցնում է Գանգես և Բրահմապուտրա գետերի գետաբերանով դեպի Հոնգհա գետ: Հարավային մասում է գտնվում Հնդկաչինի մաս կազմող Մալակկա թերակղզին:
Հնդկաչին թերակղզու ռելիեֆը շատ բարդ է: Հյուսիսց հարավ ձգվում են երկար, երիտասարդ լեռնաշղթաներ: Լեռների միջև տարածվում են սարահարթերը և ցածրադիր հարթավայրերը, նրանցից մի քանիսի հիմքը կազմում են հնագույն բյուրեղյա զանգվածները: Խոշոր գետերը, որոնք սկիզբ են առնում Տիբեթյան լեռնաշխարհից, հոսում են լեռնաշղթաների միջև գնվող նեղ հովիտներով: Հարավում, ծովին ավելի մոտիկ վայրերում, գետահովիտներն ընդարձակվում են և փոխվում առափնյա դաշտավայրերի. շատ գետեր իրենց գետաբերաններում առաջացնում են դելտա: Ընդարձակ հարթավայր է տարածվում Մեկոնգ գետի ստորին հոսանքի երկարությամբ:
Թերակղզում կան անագի, վոլֆրամի և այլ մետաղների խոշոր հանքավայրեր, ինչպես նաև քարածուխ և նավթ:
Հնդկաչին թերակղզու կլիման մերձհասարակածային է, իսկ ծայր հարավում` հասարակածային: Տեղումների քանակը կախված է մուսսոնների ուղղությունից և տվյալ վայրի ռելիեֆից: Տեղումներ շատ են լինում (տարեկան մինչև 5000 մմ) ամառային հարավ-արևմտյան մուսսոնի ժամանակ, դեպի Բենգալյան ծոցի կողմը թեքված լեռների արևմտյան լանջերին: Թերակղզու ներքին մասերում տեղումներ ավելի քիչ են լինում (տարեկան մոտավորապես 1000 մմ): Թերակղզու հարթավայրային մասում միջին ջերմաստիճանը չի իջնում + 20оС, գարունը և աշունը բարձրանում է մինչև + 30оС: Լեռներում այն իջնում է մինչև 15оС:
Առատ խոնավություն ստացող վայրերում աճում են մերձհասարակածային մշտադալար անտառներ, իսկ ծայր հարավում` հասարակածային անտառներ: Լեռներում դրանք փոխվում են մերձարևադարձային, տերևաթափ լինող և փշատերև անտառների: Լեռների վերին մասերը գրավում են կորաբուն ծառերի անտառները և մարգագետինները: Ավելի քիչ խոնավ և լեռներով շրջափակված հարթավայրերում տարածվում են սավաննաներ:
Բնակչությունը կենտրոնացված է գլխավորապես գետերի երկայնքով ընկած հարթավայրերում: Գերակշռող գյուղատնտեսական կուլտուրան բրինձն է, որը մշակվում է գետային ցածրադիր վայրերում և գետերի դելտաներում, առանձնապես Մեկոնգի դելտայում: Հարավի պլանտացիաներում մշակում են կաուչուկատու ծառեր, որոնց հյութից ստանում են բնական կաուչուկ:
Հնդկաչին թերակղզում ամբողջությամբ կամ մասնակի տարածվում են հետևյալ պետությունները` Բանգլադեշ, Վիետնամ, Կամբոջա, Լաոս, Մալայզիա, Մյանմա և Թայլանդ:
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Հնդկաչին կատեգորիայում։ |