Ռաֆայել Աթոյան

Ռաֆայել Գեղամի Աթոյան
Ծնվել է	հունվարի 31, 1931
Ծննդավայր	Լենինական, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Վախճանվել է	հուլիսի 3, 2014 (83 տարեկան)
Մահվան վայր	Ֆրեզնո, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	Հայկական ԽՍՀ և ԱՄՆ
Կրթություն	Փանոս Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի պետական քոլեջ և Երևանի պետական գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտ
Մասնագիտություն	նկարիչ
Պարգևներ	և Հայաստանի մշակույթի նախարարության ոսկե մեդալ
Անդամակցություն	Հայաստանի նկարիչների միություն

Ռաֆայել Գեղամի Աթոյան (անգլ.՝ Rafael Atoyan, հունվարի 31, 1931(1931-01-31), Լենինական, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - հուլիսի 3, 2014(2014-07-03), Ֆրեզնո, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), հայ գեղանկարիչ, ՀԽՍՀ վաստակավոր նկարիչ (1982)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռաֆայել Աթոյանը ծնվել է 1931 թ. հունվարի 31-ին Լենինականում։ 1944-1946 թթ. սովորել է Գյումրու Սերգեյ Մերկուրովի անվան նկարչական դպրոցում, 1948-1953 թվականներին՝ Երևանի գեղարվեստի ուսումնարանում^[1], 1954-1959 թվականներին՝ Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտում^[1]։ 1960 թվականից եղել է Հայաստանի նկարիչների միության անդամ։

Նկարահանվել է Մենավոր ընկուզենի (Օհան, 1986, Հայֆիլմ) և «Կարոտ» (Առաքել, 1990, Հայֆիլմ) կինոնկարներում։ 1994 թվականից մինչև մահ ապրել է ԱՄՆ-ում։

Ստեղծագործական ուղի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հեղինակ է բնանկարների, նատյուրմորտների, որմնանկարների։ Նրա դեղնադարչնագույն կոլորիտով նկարներում պատկերված բնության ֆոնի հիմքը Շիրակի լեռնաշխարհն է։ Ռաֆայել Աթոյանն առանձնանում է իր ուրույն ձեռագրով ու մտածողությամբ։ Եվ այդ առանձնահատկությունը նրա յուրօրինակ սերն է իր հայրենի բնօրրանի, քաղաքի, յուրօրինակ վերաբերմունքն իրեն շրջապատող աշխարհի նկատմամբ, որը լիարժեքորեն արտահայտվել է նրա ստեղծագործություններում։

«Աղջիկները բակում», 1957
«Խնոցի», 1960
«Ձիակառք ճերմակ ձիերով», 1978
«Մեր բակը», 1978
«Կինը և ծառը», 1978
«Արևոտ առավոտ. Լենինական»,1979
«Գառնիում», 1980
«Խնոցի», 1980
«Կեսօր. Ախուրյան»
«Սևան. Երեկո», 1981

Ցուցահանդեսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անհատական ցուցահանդեսներով հանդես է եկել Ռուսաստանում, Ֆրանսիայում, Ավստրիայում, Ֆիլիպիններում, ԱՄՆ-ում։

Բելգրադ, 1974
Երևան, 1976, 1983, 1986
Վիեննա, 1984
Զալցբուրգ, 1984
Ավինյոն, 1986
Երևան, 2011^[2]

Մեջբերումներ Ռաֆայել Աթոյանից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որքան ինձ հիշում եմ՝ հատկապես մանկությունս, ամեն ինչ առնչվում է ինձ շրջապատող բնության հետ, այն տան ու գյուղի հետ, որտեղ ապրել եմ։ Տղամարդիկ, կանայք, ծերունիներն ու երեխաները, կենդանիները, ծառերը՝ բոլորը նույն օդն են շնչում և միավորված են տիեզերական անքակտելի շղթայով։ Եվ այդ շղթայում հակասություններ, վախեր չկան, այն կայուն է, հավերժական։ Այսպիսին է իմ աշխարհայացքը, նույնիսկ այն դեպքում, երբ հաճախ կյանքն անտանելի է դառնում, ինչպես պատերազմի տարիներին էր։ Այդ է պատճառը, որ ողջ իմ ստեղծագործական կյանքում աշխատել եմ մարդու և բնության միջև գոյություն ունեցող ներդաշնակությունը կտավին փոխանցել։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1982 թ. - ՀԽՍՀ վաստակավոր նկարիչ^[2]
1989 թ. - պարգևատրվել է ԽՍՀՄ Արհմիության խորհրդի մրցանակով գրականության, արվեստի և լրագրության ոլորտում՝ «Իմ մանկության աշխարհը» նկարաշարի համար^[2]
1994 թ. - Ֆրեզնոյում պարգևատրվել է «Լավագույն աշխատանք» պատվոգրով^[2]
2011 թ. - ծննդյան 80-ամյակի առթիվ, ինչպես նաև մշակութային մեծ ավանդի համար պարգևատրվեց Մշակույթի նախարարության բարձրագույն պարգևով՝ Ոսկե մեդալով^[2]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ՈՎ ՈՎ Է. ՀԱՅԵՐ (կենսագրական հանրագիտարան։ Երկու հատորով). – Երևան. ՀՀ ԳԱԱ, Հայկական հանրագիտարան. 2005 թ. - հատոր առաջին. - (հանրագիտարան). - ISBN 5-89700-026-3.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ՀՀ մշակույթի նախարարության պաշտոնական կայքէջ. Ռաֆաել Աթոյանի ստեղծագործությունների հոբելյանական ցուցահանդես` ՀԱՊ-ում (2011 թ.)

Արտաքին աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

[a-1] 1,0 ^1,1 ՈՎ ՈՎ Է. ՀԱՅԵՐ (կենսագրական հանրագիտարան։ Երկու հատորով). – Երևան. ՀՀ ԳԱԱ, Հայկական հանրագիտարան. 2005 թ. - հատոր առաջին. - (հանրագիտարան). - ISBN 5-89700-026-3.

[b-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ՀՀ մշակույթի նախարարության պաշտոնական կայքէջ. Ռաֆաել Աթոյանի ստեղծագործությունների հոբելյանական ցուցահանդես` ՀԱՊ-ում (2011 թ.)

[1]

[2]