Ջոն Նոքս

Ջոն Նոքս;
Ծնվել է	մոտ 1514
Ծննդավայր	Haddington, Շոտլանդիայի թագավորություն
Մահացել է	նոյեմբերի 24, 1572[…]
Մահվան վայր	Էդինբուրգ, Շոտլանդիայի թագավորություն
Գերեզման	St Giles' Cathedral
Քաղաքացիություն	Շոտլանդիայի թագավորություն
Կրոն	պրեսբիտերականներ
Կրթություն	Գլազգոյի համալսարան և Սենթ Էնդրյու համալսարան
Մասնագիտություն	աստվածաբան, քահանա, գրող և քաղաքական գործիչ
Ամուսին	Margaret Knox? և Margery Bowes?
Զբաղեցրած պաշտոններ	Moderator of the General Assembly of the Church of Scotland? և Moderator of the General Assembly of the Church of Scotland?
Երեխաներ	Elizabeth Knox?
	John Knox Վիքիպահեստում

Ջոն Նոքս (անգլ.՝ John Knox, մոտ 1514^[1]^[2], Haddington, Շոտլանդիայի թագավորություն^[3] - նոյեմբերի 24, 1572^[1]^[4]^[5]^[…], Էդինբուրգ, Շոտլանդիայի թագավորություն^[4]^[3]), 16-րդ դարի շոտլանդական խոշորագույն կրոնական ռեֆորմատոր, ում գաղափարները դարձել են պրեսբիտերականության հիմքը։

Երիտասարդ տարիները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջոն Նոքսը ծնվել է Լոտիանի Խադինգտոն նախաքաղաքում՝ միջին խավի պալատականների ընտանիքում։ Այստեղ էլ ստացել է նախնական կրթությունը^[6]։ 1522 թ.-ին սովորել է Գլազգոյի համալսարանում, իսկ 1531 թ.-ից սկսել է ուսումը Սենտ-Էնդրյուս համալսարանում։ Հավանական է, որ նա աշակերտել է հայտնի փիլիսոփա Ջոն Մեյջորին։ Բացի հիմնական կրթությունից Նոքսը հետաքրքրվել է Սուրբ Գրքի ուսումնասիրության պատմությամբ։ Նա տիրապետել է հունարենին և եբրաերենին, ինչը օգնել է նրան կոնական գրությունների հետազոտության հարցում։ Նա ուսումնասիրել է առաջին քրիստոնեական փիլիսոփաներ Ավրելիոս Օգոստինիոսի և Հիերոնիմոսի աշխատանքները։ 1540-ական թվականների սկզբում նա դարձավ մի կաթոլիկ քահանայի սան և սկսեց ծառայել Լոտիանի եկեղեցիներից մեկում։

Հավանակն է, որ Ջորջ Ուիշարտի ճառերի ազդեցության ներքո 1545 թ.-ին Նոքսը դարձավ բողոքական^[7]։ Նա շատ մտերմացավ Ուիշատի հետ և սկսեց ուղեկցել նրան իր ճանապարհորդություններում։ Սակայն 1545 թ.-ի վերջին Կարդինալ Դևիդ Բիտոնը և իր կողմնակիցները բռնեցին Ուիշարտին և շուտով մահապատժի ենթարկեցին։ Ռադիկալ բողոքականները, որպես վրեժ Ուիշարտի մահվան համար գրավեցին Սենտ-Էնդրյուս ամրոցը և մահապատժի ենթարկեցին կարդինալին։ Նոքսը ժամանեց Սենտ-Էնդրյուս և հենց այս իրադարձություններից հետո սկսեց քարոզել բողոքականությունը։

1547 թ.-ին Սենտ-Էնդրյուս ամրոցը գրավվեց ֆրանսիացիների կողմից և կարդինալի մահապատժի կազմակերպիչները Ջոն Նոքսի հետ աքսորվեցին Ֆրանսիա` իրենց պատիժը ռազմական նավերի վրա կրելու համար:Մեկուկես տարվա ծառայությունը ռազմական նավերի վրա մեծ վնաս հասցրեց քարոզիչի առողջությանը, բայց չփոխեց նրա հայացքները։ Պատմում են, որ երբ ֆրանսիացիները խնդրել են Նոքսին համբուրել Մարիամ Աստվածածնի պատկերը` փորձելով ստիպել նրան հրաժարվել բողոքականությունից, նա նետում է այն ծովը ասելով` «Թող Մարիամ Աստվածածինը ինքն իրեն փրկի, նա բավականին թեթև է լողալ սովորելու համր»։

Ջոն Նոքսը Անգլիայում, Շվեցարիայում և Ֆրանսիայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1549 թ.-ին Նոքսը ազատություն ստացավ և ուղեվորվեց Անգլիա, որտեղ այդ ժամանակ արքա Էդուարդ VI-ի կողմից տեղի էին ունենում բողոքական ռեֆորմներ և հիմք էր դրվում Անգլիական Եկեղեցուն։ Նոքսը անկախ եկեղեցական կազմակերպությունից շարունակում էր իր բողոքական քարոզները։ Այդ ընթացքում Անգլիայում եպիսկոպոսները այլևս չէին կարողակնում պահպանել իրենց իշխանությունը և Նոքսը սկսեց ավելի թեքվել դեպի ռադիկալ Կալվինականությունը` ինչը ժխտում էր եպիսկոպոսների հատուկ սրբությունը։

Էդուարդ VI-ի մահից հետո 1553 թ.-ին անգլիակն գահին բազմեց Մարի Թյուդորը։ Դա ստիպեց բողոքականներին լքել երկիրը։ Նոքսը գանց Շվեյցարիա և կանգ առավ Ժնևում, որը համարվում էր ժամանակի կալվինականության Եվրոպական կենտրոնը։ Նա նաև պարբերաբար այցելում էր Շոտլանդիա։ Այս ուղևորությունների ընթացքում նա կարողացավ բողոքական դարձնել մեծ քանակությամբ բնակիչների և պալատականների, այդ թվում այնպիսի նշանավոր արիստոկրատների ինչպիսիք են Կոմս Առգայլը և Ջեյմս Ստյուարդը։ Ժնևում ապրելու ընթացքում Նոքսը ավելի էր հեռանում անգլիականությունից և հրատարակում է «Շեփորի ձայնը կանանց հրեշավոր ղեկավարության դեմ» (անգլ.՝ The First Blast of the Trumpet Against the Monstrous Regiment of Women) աշխատությունը, որի մեջ առաջ է բերում կին ղեկավարների վնասատուության մասին գաղափարներ (դրանք հիմնականում ուղղված էին իրեն ժամանակակից Անգլիայի և Շոտլանդիայի թագուհիների դեմ)։ Նա գրել է.

Դնել կնոջը յուրաքանչյուր ղեկավարող պաշտոնի յուրաքանչյուր ասպարեզում, ազգության, քաղաքի վրա` զզվելի, անբնական, աստվածապիղծ է, դա ամենից շատ է հակասում Աստծո ցանկությանը և սթափ դատողությանը, վերջին հաշվով պղծում է ամեն լավ բան և արդարություն^[8]^[9]^[10]^[10]։

1547 թ.-ին Նոքսը եկավ Դյեպ` Ֆրանսիա, որտեղ էլ իմացավ Մարի Թյուդորի մահավան և Եղիսաբեթ I-ի գահ բարձրանալու մասին։ Անգլիայում նորից հարմար պայմաններ էին ստեղծվել բողոքականության զարգացման համար, սակայն Եղիսաբեթ I-ը չէր ցանկանում իր երկիր թողնել «Շեփորի ձայնի» հեղինակին։ Իմանալով Անգլիա վերադառնալու առաջարկության մերժման մասին Նոքսը հայտարարեց` «Անգլիան հրաժարվելով ինձնից` հրաժարվում է ընկերոջից»։ Եվ 1559 թ.-ի մայիսի 2-ին վերադարձավ Շոտլանդիա։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
↑ ^2,0 ^2,1 Identifiants et Référentiels (ֆր.) — ABES, 2011.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 Historische Lexikon der Schweiz, Dictionnaire historique de la Suisse, Dizionario storico della Svizzera (գերմ.) — Bern: 1998.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 https://librariesaustralia.nla.gov.au/search/display?dbid=auth&id=35186755
↑ «Документальный фильм: "Реформация в Шотландии. Джон Нокс"». ТБН. Всемирное общественное телевидение.
↑ Родэрик Грэм Мария Стюарт. — Жизнь замечательных людей. — Молодая гвардия, 2010. — ISBN 978-5-235-03335-1
↑ «Джон Нокс, 1558 год, "Первый трубный глас против чудовищного режима женщин" John Knox, 1558, "The First Blast of the Trumpet Against the Monstrous Regiment of Women"». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 24-ին.
↑ «Still Waters Revival Books, FREE and Discounted Reformation, Puritan, Reformed Baptist, Protestant, Calvinism, Presbyterian, Covenanter, Baptist Books, CDs, DVDs, MP3s, Videos …».
↑ ^10,0 ^10,1 «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 24-ին.

[_e1fe9fae446d323a-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.

[_a13b0ac16df1062f-2] 2,0 ^2,1 Identifiants et Référentiels (ֆր.) — ABES, 2011.

[_d5eaeb35fea4b701-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 Historische Lexikon der Schweiz, Dictionnaire historique de la Suisse, Dizionario storico della Svizzera (գերմ.) — Bern: 1998.

[_90d013d291b13399-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_262d89da13e07063-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 https://librariesaustralia.nla.gov.au/search/display?dbid=auth&id=35186755

[:0-6] «Документальный фильм: "Реформация в Шотландии. Джон Нокс"». ТБН. Всемирное общественное телевидение.

[7] Родэрик Грэм Мария Стюарт. — Жизнь замечательных людей. — Молодая гвардия, 2010. — ISBN 978-5-235-03335-1

[8] «Джон Нокс, 1558 год, "Первый трубный глас против чудовищного режима женщин" John Knox, 1558, "The First Blast of the Trumpet Against the Monstrous Regiment of Women"». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 24-ին.

[9] «Still Waters Revival Books, FREE and Discounted Reformation, Puritan, Reformed Baptist, Protestant, Calvinism, Presbyterian, Covenanter, Baptist Books, CDs, DVDs, MP3s, Videos …».

[autogenerated20131216-1-10] 10,0 ^10,1 «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 24-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]