Չեխովի ամառանոց (Գուրզուֆ)

Չեխովի ամառանոց
Տեսակ	թանգարան
Երկիր	Ռուսաստան և Ուկրաինա
Տեղագրություն	Գուրզուֆ (քաղաքատիպ ավան, Ուկրաինա)
Վայր	Գուրզուֆ (քաղաքատիպ ավան, Ուկրաինա)
Հասցե	вулиця Чехова, 22, Гурзуф, АР Крим, Україна
Հիմնադրվել է	1987

Ա. Պ. Չեխովի և Օ. Լ. Կնիպպերի ամառանոց, Անտոն Չեխովի թանգարանը Գուրզուֆում (Ղրիմ), Ղրիմի գրական-գեղարվեստական հուշահամալիր-արգելոցի բաժին։ Գտնվում է Ջենևես-Կայա ժայռի ստորոտին՝ փոքր հրվանդանի մոտ՝ Գուրզուֆ, Չեխովի փողոց, 22 հասցեում։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անտոն Պավլովիչ Չեխովը չէր պատրաստվում ապրել Ղրիմում։ Նա սիրում էր կենտրոնական Ռուսաստանը, պաշտում էր Մոսկվան, որտեղ նա ապրել և աշխատել էր ուսանողական օրերից։ Բայց 1898 թվականին բժիշկները խստորեն խորհուրդ են տալիս նրան փոխել կլիման, տեղափոխվել ավելի չոր վայր Թոքերի վատ վիճակի պատճառով։ Նա 8 տարի տառապում էր տուբերկուլոզով^[1]

Գալով Յալթա՝ Չեխովը գնել է հողատարածք, կառուցել է երկհարկանի տուն և այն անվանել Է «Սպիտակ ամառանոց»։ Արդեն 1899 թվականին քրոջ և մոր հետ տեղափոխվել է Ղրիմ։ Կես տարի ապրելով՝ նա հասկանում է, որ սխալ է արել։ Բոլոր նրանք, ովքեր գալիս էին Ղրիմ, իմանալով, որ Չեխովը ապրում է Յալթայում, հարկ էին համարում այցելել նրան։ Նա արդեն բավական հայտնի էր։ Սկզբում դա հոգնեցնում է նրան, իսկ հետո սկսում է զայրացնել, և նա գրում է իր եղբորը՝ Ալեքսանդրին.

Ես ամառանոցի փոխարեն, սեփական գումարով Ղրիմուն բանտ կառուցեցի։

Եվ դա համընկնում է այն ժամանակահատվածին, երբ նա սկսել էր հանդիպել իր ապագա կնոջ' Օլգա Լեոնարդովա Կնիպպերի հետ, որը Մոսկվայի թատրոնի դերասանուհին է։ Դրա համար նա որոշում է որպես ապաստան մի փոքրիկ տուն գնել։ Օգնում է պատահականությունը։ Գուրզուֆում վաճառվում էր թաթարական խրճիթ, բայց մեծ գումարով ՝ 3 000 ռուբլով։ Չեխովը ժամանում է Գուրզուֆ ապագա ձեռքբերումը դիտելու համար, որի համար պիտի վճարեր այդքան մեծ գումար։ Բայց երբ նա մտնում է բակը և մոտենում ծովածոցի եզրին, նույնիսկ չի սակարկում։ Տանտերը այդ ամբողջ գեղեցկությունը վաճառում էր տան հետ միասին, դա նրա մասնավոր սեփականությունն էր։ Իր քրոջը` Մ.Պ. Չեխովային, նա գրում է.

Ես գնել եմ Պուշկինյան ժայռով մի փոքր լողափ Գուրզուֆի նավամատույցի և զբոսայգու մոտ։ Այժմ մեզ է պատկանում մի ամբողջ ծովախորշ, որի մեջ կարող է կանգնել մի նավ կամ նավակ։ Տունը անշուք է, բայց ծածկված է կղմինդրով, ունի չորս սենյակ ու մեծ գավիթ։ Մեկ մեծ ծառ կա ՝ թթենի։

1990 թվականի ամռանը այստեղ հանգստանում էին նրա մայրը՝ Ե. Յ. Չեխովան, քույր Մարիան և եղբոր ՝ Իվանի ընտանիքը, հուլիս-օգոստոս ամիսներին հյուրընկալվել է գրողի ապագա կինը՝ Օ. Լ. Կնիպպերը։ Ավելի ուշ ամառանոցում են հանգստացել կրտսեր եղբայրը ՝ Միխայիլը՝ ընտանիքի հետ, ավագ եղբայրը՝ Ալեքսանդրը։

1900-ի օգոստոսին, որոնելով ստեղծագործական մենություն, Ա.Պ. Չեխովը մի քանի օր է անցկացնում այստեղ ՝ աշխատելով «Երեք քույրեր» դրամայի առաջին գործողության վրա։ Գրողի ընկերներից գրեթե ոչ ոք չգիտեր գուրզուֆյան տնակի գոյության մասին։ Կենդանության օրոք նրան այցելել են միայն Վ. Ֆ. Կոմիսարժևսկայան և Ի.Ա. Բունինը։ Գուրզուֆում Չեխովը դերասանուհուն նվիրել է իր լուսանկարը ՝ գրությամբ.

Վերա Ֆյոդորովնա Կոմիսարժևսկայային, օգոստոսի 3-ին՝ բուռն օրը, երբ ծովը աղմկում էր, խաղաղ Անտոն Չեխովից։

Բունինը Չեխովի ամառանոցում եղել է 1900 թվականին և 1901 թվականի ապրիլին։

1901 թվականին օգոստոսի 3-ին Ա.Պ. Չեխովի կողմից կազմված կտակի համաձայն Գուրզուֆի ամառանոցը փոխանցվում էր իր կնոջը՝ Օ. Լ. Կնիպպերին, որը ամեն տարի (բացառությամբ պատերազմի տարիների) ամառն անցկացնում էր Գուրզուֆում^[2]։ Քաղաքացիական պատերազմի տարիներին այստեղ ապրում էին «Կաչալովյան խմբի» նկարիչները, որոնք շրջագայում էին Ռուսաստանի Հարավում։ Ավելի ուշ հյուրընկալվել են Ս. Ռիխտերը և Ն. Դորլիակը, Ի. Կոզլովսկին, Օ. Ն.Եֆրեմովը։ Գուրզուֆում Օ. Լ. Կնիպպերի հարևանները պուշկինագետներ Բ. Տոմաշևսկու և Ի. Մեդվեդևայի ընտանիքներն էին, մոտակայքում տնակ է գնել կոմպոզիտոր Լև Կնիպպերը ՝ «Պոլյուշկո-բևեռ» հայտնի երգի հեղինակը։

Գուրզուֆյան ծովածոցը միշտ գրավել է արվեստի մարդկանց։ Այն նկարել են Ռ. Քենթը, Հ. Բիդստրուպը, հայտնի ծովանկարիչ Հ. Այվազովսկին և նրա աշակերտ Մագդեսյանը, ավելի ուշ՝ նկարիչներ Կուկրինիկսին, Մեշկովը, Բիստը և 20-րդ դարի շատ այլ նկարիչներ։ Այն ոգեշնչել է բանաստեղծներ Մայակովսկուն, Զաբոլոդսկուն, Մ. Դուդինին, Բ. Չիչիբաբինին, Է. Ռեյնին։ Այստեղ նկարահանվել են Պուշկինի և Չեխովի մասին ֆիլմեր։ Վերջին անգամ Օլգա Կնիպպերը Մոսկվայից այստեղ էր եկել 1953 թվականին։ 1958 թվականինին նա ամառանոցը վաճառել է նկարիչ Մեշկովին, 1963 թվականից ամառանոցը դարձել է ԽՍՀՄ նկարիչների միության սեփականությունը, տարածքը հսկում էին շները։ 1987 թվականին Օլեգ Եֆրեմովի նախաձեռնությամբ տունը վերականգնվել է այն տեսքով, որը Ա.Պ. Չեխովը տեսել էր գնելիս։ 1995 թվականից ամառանոցը բաց է այցելության համար որպես Յալթայում Ա. Պ. Չեխովի տուն-թանգարանի մասնաճյուղ, 2016 թվականից Ղրիմի գրական-գեղարվեստական արգելոց-թանգարանի բաժիններից մեկն է։ Թանգարանը գործում է մարտի 1-ից սեպտեմբերի 30-ը. այստեղ է գտնվում Չեխովի ցուցադրությունը և ժամանակավոր թեմատիկ ցուցահանդեսները։

Ցուցադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1996 թվականից սենյակներից մեկում ներկայացնած է Ա. Պ. Չեխովին և Օ. լ. Կնիպպերին նվիրված ցուցադրությունը, իսկ մյուսում « Երեք քույրեր» պիեսի ստեղծման պատմությանը նվիրված գրական ցուցադրությունն է։ Ներկայացված են հերոսների նախատիպերի լուսանկարներ, ձեռագիր էջերի պատճեններ, առաջին հրապարակումը և 1901 թվականի առաջին առանձին հրատարակությունները։

Հատուկ հետաքրքրություն են ներկայացնում կատարողների լուսանկարները, ներկայացումների տեսարանները և 1901 թվականի հունվարին Մոսկվայի գեղարվեստական թատրոնում առաջին բեմադրության ծրագրերը։ Ցուցադրվում են բեմական իրեր, դերասանների այցեքարտեր։ Բացի այդ, ներկայացված են Ի. Նեմիրովիչ-Դանչենկոյի՝ 1940 թվականի ապրիլի «Երեք քույրեր» բեմադրության նյութերը։ 1999 թվականին երրորդ սենյակում բացվել է «Չեխովի շրջապատը» ցուցադրությունը։ Ցուցադրվում են գրողի մտերիմներին, ընտանիքի անդամներին և ընկերներին նվիրված լուսանկարներ, փաստաթղթեր, նկարներ և այլ նյութեր։

Այստեղ ներկայացված են Չեխովի դիմանկարների վերարտադրությունները, որոնք կատարել են հայտնի նկարիչները. երիտասարդ գրողի դիմանկարը, որը նկարել է իր եղբայրը՝ Նիկոլայը, 1884 թվականին,Ի. Լևիտանի նկարած երիտասարդ Չեխովի դիմանկարը, 1898 թվականին Տրետյակովյան պատկերասրահի պատվերով Օ. Բրազի նկարած դիմանկարը, 1902 թվականին Վ. Սերովի նկարած դիմանկարը։

Գուրզուֆյան ցուցահանդեսը պարունակում է հսկայական քանակությամբ հազվագյուտ և քիչ հայտնի լուսանկարներ, որոնք չեն ցուցադրվել Յալթայի Ա.Պ. Չեխովի տուն-թանգարանի ցուցահանդեսներում։