Չան Հինգ Դաո

Չան Հինգ Դաո
	վիետ․՝ Trần Hưng Đạo
1228 - հոկտեմբերի 3, 1300
Ծննդավայր	Thái Bình, Վիետնամ
Մահվան վայր	Hải Dương, Վիետնամ
Քաղաքացիություն	Վիետնամ և Đại Việt
Մարտեր/; պատերազմներ	Mongol invasions of Vietnam?

Չան Հինգ Դաո (1228, Thái Bình, Վիետնամ - հոկտեմբերի 3, 1300, Hải Dương, Վիետնամ), Վիետնամի ռազմական գերագույն հրամանատարն էր Չան դինաստիայի կառավարման շրջանում։ Նրա գլխավորած զորքերը երեք անգամ ետ են մղել մոնղոլական զորքերի գրոհները 13-րդ դարում։ Նրա բազմակի հաղթանակները մոնղոլների Յուան դինաստիայի Խուբիլայի գլխավորած զորքերի նկատմամբ համարվում են պատմության լավագույն ռազմական սխրանքներից։ Չան Հինգ Դաոի խիզախությունն ու նրա ռազմական արվեստի վարժ իմացությունն արտահայտվում են այն մի քանի գրվածքներում, որը ինքը հեղինակել է։ Չան Հինգ Դաոն համարվում է պատմության լավագույն ռազմական առաջնորդներից մեկը^[1]։

Առաջին մոնղոլական արշավանքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1226 թվականին, երբ Չան դինաստիան տիրացավ Վիետնամի իշխանությանն արքայական ընտանիքը սկսեց քիչ-քիչ վերացնել քաղաքական այլ ուժերին, որպեսզի ավելի ուժեղացնի իր դիրքերը երկրում։ Հենց այս շրջանում մոնղոլները գրավել էին կենտրոնական Ասիայի մեծ մասը և արևելյան Եվրոպան. Նրանք արդեն արշավում էին հարավ։ 1254 թվականին երբ մոնղոլները կործանեցին Դալիի թագավորությունը, նրանք պատվիրակություն ուղարկեցին Վիետնամ որպեսզի իրենց զորքի համար ճանապարհ պահանջեն Վիետնամի միջով։ Այս պահանջի հիմնական նպատակը Սոնգ դինաստիայի վրա հարձակվելն էր։ Սակայն Չան կայսրը կասկածում էր, որ այս արարքով մոնղոլները հեշտությամբ կարող էին իրենց ենթարկել նաև Վիետնամը, այդ իսկ պատճառով հրաժարվեց։ 1258 թվականին մոնղոլներն առաջին անգամ արշավեցին Վիետնամի վրա, այսպիսով սկիզբ դնելով մոնղոլների և վիետնամցիների առաջին պատերազմին։ Այս արշավանքը ձախողվեց։ Հետագայում ևս երկու անգամ մոնղոլները փորձեցին գրավել Վիետնամը, սակայն ապարդյուն։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Taylor, K. W. (2013). A History of the Vietnamese (illustrated ed.). Cambridge University Press. ISBN 0521875862. Retrieved 7 August 2013.
Hall, Kenneth R., ed. (2008). Secondary Cities and Urban Networking in the Indian Ocean Realm, C. 1400-1800. Volume 1 of Comparative urban studies. Lexington Books. ISBN 0739128353. Retrieved 7 August 2013.

Hung Dao Resources 2015